O‘zbekiston hukumati jinoyatchilik darajasi yuqori bo‘lgan mahallalarda xavfsizlikni oshirish bo‘yicha keng qamrovli dastur ishlab chiqdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Ushbu dastur 2025 yil oxirigacha amalga oshirilishi rejalashtirilgan. Dastur doirasida yangi huquqni muhofaza qilish infratuzilmasi yaratiladi va jinoyatchilikni oldini olish uchun zamonaviy texnologiyalar joriy etiladi.
Tasdiqlangan konsepsiyaga ko‘ra, jinoyat darajasi yuqori bo‘lgan, ya’ni “qizil” kategoriya hisoblangan mahallalarda doimiy faoliyat yurituvchi huquqni muhofaza qilish punktlari tashkil etiladi. Ushbu yangilikning asosiy jihati shundaki, tuman ichki ishlar bo‘limlari rahbarlari va prokurorlarning ish kuni aynan shu punktlarda boshlanib, yakunlanadi.
Bu ularning mahalliy muammolarni chuqurroq o‘rganishiga xizmat qiladi. Shu tariqa, mas’ul shaxslar aholiga yaqin bo‘lib, vaziyatni doimiy nazorat ostida ushlaydi.
Texnologik qism sifatida favqulodda chaqiriq tizimlari, ya’ni “tashvish tugmalari” o‘rnatiladi. Ular ko‘p qavatli uylar yaqinida, ommaviy joylarda va xususiy sektorda joylashtiriladi.
Bu tizim yordamida tezkor navbatchi guruhlar bilan aloqaga chiqish imkoniyati yaratiladi. Toshkentda bunday tizimlar 2025 yil fevralidan joriy etilgan bo‘lib, ular videokuzatuv kameralari bilan birlashtirilgan.
Tugma bosilgandan keyin javob guruhining yetib kelish vaqti to‘rtdan oltigacha daqiqa orasida belgilangan. Bundan tashqari, sun’iy intellekt yordamida ishlovchi kuzatuv kameralaridan ham samarali foydalanish rejalashtirilgan.
Texnik va tashkiliy choralarga parallel ravishda aholiga tushuntirish ishlari kuchaytiriladi. Buning uchun “mahalla yettiligi” a’zolari jalb qilinadi.
Ular jinoyatchilikning oldini olish usullari haqida targ‘ibot olib boradi. “Mahalla yettiligi” tarkibiga mahalla raisi, hokim yordamchisi, yoshlar yetakchisi, ayollar faoli, profilaktika inspektori, ijtimoiy xodim va soliq inspektori kiradi.
Ushbu guruh mahalladagi ijtimoiy muammolarni hal etishda muhim rol o‘ynaydi. Oldini olish ishlari alohida e’tibor talab qiladi.
Yangi tartibga ko‘ra, huquqni muhofaza qiluvchi xodimlar har uch kunda jinoyat sodir etishga moyil shaxslar haqida ma’lumot yig‘adi va tahlil qiladi. Shuningdek, ko‘p nizolar va janjallar qayd etiladigan muammoli oilalar ham doimiy nazoratga olinadi.
Bu choralar “namuna ko‘rsatadigan xavfsiz ko‘chalar” yaratish strategiyasining bir qismi bo‘lib, unga tungi yoritishni yaxshilash, tashlandiq binolarni nazorat qilish va ko‘cha savdosini tartibga solish kabi talablar ham kiradi. O‘zbekistonning mahalla instituti asrlar davomida shakllangan noyob mahalliy boshqaruv shakli hisoblanadi.
An’anaviy ravishda mahalla faqat ma’muriy emas, balki muhim ijtimoiy vazifalarni ham bajarib, jamiyat hayotining markazi, o‘zaro yordam va an’analarni saqlash maskani sifatida xizmat qilgan.
