Yuksalish - so'nggi yangiliklar

XXI asrda internet nafaqat kattalar, balki bolalar hayotining ajralmas qismiga aylangan. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. “Yuksalish” harakati tomonidan o‘tkazilgan so‘rovnoma natijalariga ko‘ra, bolalarning ko‘pchiligi internetda me’yoridan ortiq vaqt o‘tkazmaydi. So‘rovda qatnashgan bolalarning 36 foizi kuniga bir soatgacha, 31 foizi esa birdan uch soatgacha internetda bo‘ladi. Shuningdek, 11 foizi to‘rtdan olti soatgacha, 7 foizi esa oltidan ortiq soat vaqtini internetda sarflaydi. Internetdan foydalanishning asosiy maqsadi ta’lim olish bo‘lib, bolalarning 64 foizi o‘qish uchun internetga kirishini ta’kidlagan. Bundan tashqari, videolar tomosha qilish 16 foiz, o‘yin o‘ynash va ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish esa taxminan 12 foiz atrofida qayd etilgan. Ota-onalarning 10 foizi esa bolalariga xalaqit bermaslik maqsadida telefon berishini ma’lum qilgan. Internet bilan bog‘liq muammolar sifatida ota-onalar ko‘proq vaqtni bekorga o‘tkazish (35 foiz), sog‘liqqa salbiy ta’sir va uyqu buzilishi (30 foiz), shuningdek internetga qaramlik va nomaqbul mazmunlar (14 foiz)ni ko‘rsatishgan. Shu bilan birga, so‘rovda qatnashganlarning 25 foizi farzandlarida hech qanday muammo kuzatilmaganligini bildirgan. Ma’lumotlar Uz24.uz saytidan olindi.

Yuksalish milliy harakati tomonidan o‘tkazilgan yangi tadqiqot O‘zbekistonning birlamchi tibbiy yordam sohasidagi korrupsiya xavflarining murakkab va ko‘p qirrali muammosiga yorug‘lik berdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Tadqiqotda ishtirok etgan deyarli besh ming fuqaro o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rov natijalari bemorlar va tibbiyot xodimlarining rasmiy pozitsiyasi o‘rtasida sezilarli tafovut mavjudligini ko‘rsatmoqda. Har yettinchi bemor norasmiy to‘lovlar mavjudligini tan olsa, so‘rovda ishtirok etgan tibbiyot xodimlarining aksariyati, ya’ni 56 foizi sohada korrupsiya yo‘qligini ta’kidlamoqda. Tadqiqot doirasida mamlakat bo‘ylab 4800 respondent so‘rovga jalb qilindi. Ulardan 1968 nafari potensial bemorlar, 2900 nafari esa tibbiyot muassasalari xodimlari hisoblanadi. Yuksalish ekspertlari ta’kidlaganidek, tibbiyotdagi korrupsiya nafaqat sog‘liqni saqlash tizimiga bo‘lgan ishonchni zaiflashtiradi, balki fuqarolarning sifatli va arzon tibbiy yordam olish huquqining amalga oshishiga to‘siq bo‘ladi. Bu muammo respublika uchun dolzarb masalalardan biridir. Bemorlar o‘rtasida so‘rov ishtirokchilari shaharliklar va qishloqliklar o‘rtasida teng taqsimlangan bo‘lib, 49 foizi shaharlik, 51 foizi qishloq joylaridan ekanligi ma’lumotlarning mamlakat bo‘yicha vakilliligini ta’minlaydi. Javoblar tahlili shuni ko‘rsatadiki, 65 foiz fuqarolar poliklinika va oilaviy shifokor punktlariga murojaat qilganda norasmiy to‘lovlar yoki sovg‘alar berilmaydi, deb hisoblaydi. Shu bilan birga, 15 foiz so‘rov qatnashchilari qonunan bepul bo‘lishi kerak bo‘lgan xizmatlar uchun tibbiyot xodimlariga pul to‘lashi haqida ma’lumot berdi. 14 foiz qatnashchilar to‘g‘ridan-to‘g‘ri javob berishdan bosh tortdi, 6 foizi esa bu savolni umuman e’tiborsiz qoldirdi. Norasmiy to‘lovlarni tasdiqlaganlar orasida 152 kishi buni o‘z tashabbusi bilan “minnatdorchilik” sifatida qilganini, 93 kishi tibbiyot xodimlaridan to‘g‘ridan-to‘g‘ri talab bo‘lganini, 49 holatda esa tomonlarning o‘zaro roziligi mavjudligini ko‘rsatdi. Bu esa norasmiy qoidalar tizimining shakllanganidan dalolat beradi. Shaxsiy tajribaga qaramay, jamiyatda tibbiyotda korrupsiya tarqalganligi haqidagi fikrlar turlicha. Faqat 17 foiz bu holat keng tarqalgan deb hisoblaydi, 39 foiz voqealar “vaqt-vaqti bilan” sodir bo‘ladi, 23 foiz “deyarli uchramaydi”, 20 foiz esa “hech qachon bo‘lmaydi” deb javob berdi. Fuqarolar korrupsiya namunalari sifatida asosan tug‘ruqxonalar xizmatlari uchun norasmiy to‘lovlar, ayrim farmatsevtika kompaniyalari dori-darmonlarini retsept bilan yozish, davlat byudjeti hisobidan moliyalashtiriladigan operatsiyalar uchun pul “minnatdorchiliklari”ni ko‘rsatdi. Noto‘g‘ri talablar bilan duch kelganda qanday choralar ko‘rish haqida so‘ralganda, 37 foiz tegishli organlarga murojaat qilishga tayyorligini bildirgan, 34 foiz korrupsiya haqida xabar berishni ma’qul ko‘rgan, 13 foiz hech qaerga murojaat qilmasligini aytgan, 16 foiz esa aniq javob bera olmadi. Bemorlar tibbiyot xodimlarini noqonuniy harakatlarga undovchi asosiy sabab sifatida past maosh, jamiyatda shakllangan shifokorga “minnatdorchilik bildirish” odati, axborot yetishmovchiligi va raqamlashtirish darajasining pastligini ko‘rsatmoqda. Tibbiyot muassasalari xodimlari o‘rtasida ish sharoitlaridan qoniqish darajasi aralash ko‘rinish hosil qilmoqda: 36 foiz to‘liq qoniqadi, 40 foiz qisman mamnun, 15 foiz to‘liq norozilik bildirgan, 9 foiz baho bera olmadi. Eng qiziqarli natija shundaki, tibbiyot xodimlarining 56 foizi o‘z sohasida korrupsiya mavjud emas deb hisoblaydi, 29 foizi “bilmayman” deb javob bergan

Ijtimoiy tarmoqlarda Xorazm viloyatining Bog‘ot tumanidagi uylardan biriga osmondan tushgan jism, ehtimol, asteroid sabab bo‘lgan bo‘lishi mumkinligi haqidagi video keng tarqaldi. Videolavhada hodisadan avval kuchli zarba ovozi eshitilgani, natijada uyning kirish qismi, ya’ni dahlizining shifti qulab tushib, teshilgani aniq ko‘rinadi. Biroq Xorazm viloyati Favqulodda vaziyatlar boshqarmasi bu xabarlarni rasman rad etdi. Boshqarma ma’lumotiga ko‘ra, voqea 12 may kuni soat 3:39 da Bog‘ot tumani Yuksalish mahallasida sodir bo‘lgan. Uyning dahlizidagi taxminan 10 kv metrlik tom qismi qulaganligi haqida xabar tushgan va zudlik bilan voqea joyiga Ichki ishlar boshqarmasi hamda Favqulodda vaziyatlar boshqarmasining maxsus laboratoriya xizmatlari yetib borib, tekshiruv o‘tkazganlar. O‘rganish ishlari natijasida hodisa joyida hech qanday fazo jismlari yoki portlovchi moddalarning qoldiqlari topilmagan. Shu bilan birga, xonadonda ikki dona propan gaz balloni mavjudligi ham aniqlangan. Bundan tashqari, dastlabki tekshiruv xulosalariga ko‘ra, uyda propan gaz ballonidan gaz sizib chiqishi va to‘planishi sababli chaqnash sodir bo‘lgan bo‘lishi mumkinligi aytilmoqda. Favqulodda vaziyatlar vazirligi matbuot xizmatining bergan ma’lumotga ko‘ra, hozirda voqeaning aniq sabablarini aniqlash uchun maxsus ekspertiza tayinlangan. Vazirlik vakili, portlash turiga ko‘ra gazning sizib chiqib, xonaga to‘plangani va chaqnash natijasida shiftining yuqoriga qarab parchalangan bo‘lishi mumkinligini ta’kidladi. Hodisa paytida uy egalari tashqarida uxlab yotganligi sababli tan jarohati olganlar yoki jabrlanganlar yo‘qligi xabar qilingan. Shunday qilib, rasmiylar va mutaxassislar ushbu holatning asteroid yoki boshqa fazoviy obyekt bilan bog‘liq emasligini, balki uydagi gaz balloni bilan bog‘liq xavfsizlik talablariga amal qilinmaganligi ehtimoli borligini urg‘ulashmoqda. Bu holat yana bir bor aholiga gaz jihozlaridan foydalanishda maksimal darajada ehtiyotkor bo‘lish va xavfsizlik qoidalariga qat’iy amal qilish lozimligini eslatib o‘tdi.

Apple kompaniyasi sentabr oyida o‘zining yangi flagman smartfonlari iPhone 17 Pro va iPhone 17 Pro Max modellarini taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu qurilmalar nafaqat ichki imkoniyatlari, balki tashqi ko‘rinishi bilan ham sezilarli darajada yangilangan. Eng katta o‘zgarishlardan biri orqa kamera podining butun korpus eni bo‘ylab joylashganidir. Sensorlar joylashuvi avvalgidek qolgan, ammo LiDAR va chaqnoq endi qarama-qarshi tomonda joylashgan. Apple titan korpusdan voz kechib, alyuminiy korpusga qaytdi. Alyuminiy issiqlikni oldingiga nisbatan 20 barobar samaraliroq tarqatadi. Korpus to‘liq metall bo‘lib, orqa qismida simsiz zaryadlash uchun Ceramic Shield oynali maydon mavjud. Old panelda yangi Ceramic Shield 2 ishlatilgan bo‘lib, u uch barobar mustahkamroqdir. Shuningdek, ekran yuzasida yorug‘likni aks ettirmaydigan qoplama qo‘llanilgan. Ichki quvvat jihatidan yangi Apple A19 Pro chipi o‘rnatilgan. U 6 yadroli protsessor va 6 yadroli grafik protsessorga ega bo‘lib, ikkinchi avlod Dynamic Caching texnologiyasi yordamida uzoq davom etadigan vazifalarda oldingiga nisbatan 40 foiz tezroq ishlaydi. Pro modellarda birinchi marta bug‘ yordamida sovitish tizimi joriy etilgan bo‘lib, alyuminiy korpus bu jarayonga yordam beradi. Kamera tizimi ham sezilarli yangilangan. Endi to‘liq 48 megapikselli asosiy, ultra keng va telefotokameralar mavjud. Telefotokamera 8 barobar optik zoom, shuningdek 4 barobar rejimi va 3D stabilizatsiya funksiyasiga ega. Old kamera esa 18 megapikselli bo‘lib, Center Stage texnologiyasi bilan jihozlangan. Bundan tashqari, ProRes RAW formatida video yozish imkoniyati qo‘shilgan, bu esa videomontaj bilan shug‘ullanuvchilar uchun muhim yangilik hisoblanadi. Avtonomiya ko‘rsatkichlariga kelsak, iPhone 17 Pro modeli 33 soat video ko‘rish imkoniyatiga ega, iPhone 17 Pro Max esa 39 soat ishlaydi. Qurilmalarni 0 dan 50 foizgacha zaryadlash uchun atigi 20 daqiqa vaqt ketadi. Narxlari quyidagicha belgilangan: iPhone 17 Pro 1099 dollar, iPhone 17 Pro Max esa 1199 dollar. Qurilmalar 19 sentabrdan sotuvga chiqadi. Ranglar qatorida Silver, Deep Blue va Cosmic Orange mavjud. Yangi TechWoven g‘iloflar va Crossbody Strap aksessuar sifatida taqdim etildi. Apple kompaniyasi ushbu yangilanishlar bilan haqiqatan ham “Pro” darajasiga chiqa oldimi, bu savol foydalanuvchilar orasida muhokama qilinmoqda. Yangi modellar yuqori darajadagi quvvat va sifatni taqdim etadi, bu esa ularning bozordagi o‘rnini mustahkamlashga yordam beradi.

Apple kompaniyasi yaqinda yangi iPhone 17 smartfonini taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Toshkentdagi "Malika" bozorida sotuvchilar bilan suhbat natijasida ushbu yangi modellar uchun taxminiy narxlar aniqlangan. Ma’lum bo‘lishicha, iPhone 17 smartfonlari O‘zbekistonda 23 sentyabrdan boshlab sotuvga chiqariladi. Narxlar xotira hajmi va qurilmaning funksiyalariga qarab farqlanadi. Masalan, iPhone 17 ning 256 gigabaytli modeli taxminan 16 million 250 ming so‘m atrofida baholanmoqda. Kattaroq xotira hajmiga ega modellarning narxi esa yuqoriroq bo‘ladi. iPhone 17 Pro va Pro Max versiyalari esa yanada ko‘p funksiyalar va imkoniyatlarga ega bo‘lib, ularning narxlari 23 million so‘mdan boshlanib, 50 million so‘mga yaqinlashadi. Ushbu yangi smartfonlar O‘zbekiston bozorida katta qiziqish uyg‘otishi kutilmoqda. Xaridorlar uchun eng maqbul variantni tanlashda xotira hajmi va byudjet muhim omillar hisoblanadi. Shuningdek, rasmiy savdo nuqtalarida to‘liq kafolat va xizmat ko‘rsatish imkoniyatlari taqdim etilishi kutilyapti. Yangi iPhone 17 modellarining O‘zbekistonda sotuvga chiqishi smartfon bozorida yangiliklar va raqobatni kuchaytiradi.

Mashhur turk aktrisasi Hande Erchel va tadbirkor Hakan Sabanji o‘rtasidagi munosabatlarga doir so‘nggi paytlarda ko‘plab mish-mishlar tarqalmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ayniqsa, juftlikning ajrashgani haqidagi xabarlar muxlislar orasida katta qiziqish uyg‘otdi. Gel Konuşalım dasturida ilk bor gapirgan Hakan Sabanji esa ularning munosabatlariga oid da’volarga o‘z munosabatini bildirdi. U shaxsiy hayoti haqida keng gapirishni istamagan bo‘lsa-da, ayrim gap-so‘zlarga aniqlik kiritdi. Hakan Sabanji ajralish masalasini muhokama qilishni istamasligini, chunki bu ularning shaxsiy hayotiga taalluqli ekanligini ta’kidladi. Shuningdek, u xiyonat haqidagi mish-mishlar mutlaqo asossizligini bildirdi. Oldinroq Hande Erchel ijtimoiy tarmoqlardagi sahifasidan Sabanji bilan tushgan barcha suratlarini o‘chirib tashlagan edi. Bu esa turk matbuotida ularning ajralgani haqidagi xabarlarga asos bo‘ldi. Mashhur jurnalist Birsen Altuntash juftlik orasida jiddiy kelishmovchilik borligini ta’kidlagan, ammo rasmiy ajrim hali sodir bo‘lmaganini ma’lum qilgan. Shunga qaramay, Hande va Hakan hanuz bir-birlariga ijtimoiy tarmoqlarda obuna bo‘lib qolishgan. Muxlislarning bir qismi ularning munosabatlari qayta tiklanishiga umid bildirsa, boshqalar esa bu jarayon shunchaki ommaviy axborot vositalari uchun reklama bo‘lishi mumkinligini taxmin qilmoqda.

Vengriyaning Seksard shahrida noodatiy va qiziqarli voqea – qabr qazish bo‘yicha 18-xalqaro chempionat bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu musobaqa mamlakatning Qabr qazuvchilar uyushmasi tomonidan aniq reja va tartib asosida tashkil etildi. Tadbir kasb sohasi nufuzini oshirishga xizmat qildi. Musobaqada ishtirokchilar ikki kishilik jamoalar shaklida qatnashdi. Ularga ikki soat vaqt berildi. Shu vaqt ichida har bir jamoa 200x80 santimetr o‘lchamda va 160 santimetr chuqurlikda qabr qazishi kerak edi. Ushbu qoidalar ishtirokchilardan nafaqat mahorat, balki diqqat va tezkorlikni ham talab qildi. Chempionat yakunida Parakletosz Nonprofit jamoasi g‘olib deb topildi. Bu jamoa ketma-ket ikkinchi yil chempionlikni qo‘lga kiritdi, bu ularning puxta tayyorgarligi va kasbiy darajasining yuqori ekanligini ko‘rsatdi. Tashkilotchilarning ta’kidlashicha, bunday musobaqalar kasb nufuzini oshirish bilan birga, yosh avlodni professional mutaxassislar bilan yaqindan tanishtiradi. Shuningdek, ishtirokchilarga jamoaviy hamkorlik va sog‘lom raqobat muhitida ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bu tadbirlar kasbiy malakani oshirish va sohani yanada rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega.

O‘tgan yillarda "Yuventus" jamoasida o‘ynagan taniqli futbolchi Edgar Davids tanishi Nabila Habibining o‘g‘irlik qilgani haqida xabar oldi. Bu haqida Euro-football.ru xabar berdi. Bu haqda ad.nl portali ma’lumot berdi. Nashr ma’lumotlariga ko‘ra, Davids o‘zining rasm kolleksiyasining o‘g‘irlanganini bir necha yil o‘tib bilib qolgan. U kolleksiyani ishonch bildirgan odamga topshirgan edi. Bir muddat Habibi ham uning uyida yashagan. Davids kolleksiyasi xavfsiz joyda saqlanayotganiga ishonar ekan, Habibi 37 ta rasmni o‘g‘irlab, ularni turli lombardlarga garovga qo‘ygan va taxminan 30 ming yevro olgan. 2017 yilda Habibi qarzlarini to‘lay olmagach, lombardlar rasmlarni sotish huquqiga ega bo‘lgan. Sotib olganlardan biri rasmning orqa tomonida Davidsning ismini ko‘rib, ijtimoiy tarmoqlar orqali unga murojaat qilgan. Shundan so‘ng Davids sudga murojaat qilgan. Habibi o‘g‘irlikni tan olgan. Avvalroq u jinoyat ishlari bilan bog‘liq muammolarga duch kelgan va tanishidan 3500 yevro olgan holda qoldirgan edi.

London shahrida tarixdagi eng yirik namoyishlardan biri bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, taxminan 1,5 million kishi «Qirollikni birlashtir» shiori ostida ko‘chalarga chiqdi. Ushbu katta aksiya Temza daryosining janubiy sohilida joylashgan Sazerk tumanida boshlandi. Namoyishchilar poytaxt markaziga yo‘nalib, Uaytholl hukumat binosi tomon harakat qilishdi. Ular Vestminster ko‘prigidan o‘tib, asosiy yig‘ilish joyi bo‘lgan bosh vazir Kir Starmerning qarorgohi oldidagi ko‘chada to‘plandi. Tashkilotchilarning ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu yirik harakatni English Defence League harakati asoschisi Tommi Robinson uyushtirgan. London ko‘chalarida yig‘ilgan odamlar turli plakatlar, shiorlar va da’vatlar bilan chiqish qildi. Kuzatuvchilar ta’kidlashicha, bu namoyish Buyuk Britaniyaning siyosiy jarayonlariga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shuningdek, namoyish nafaqat ishtirokchilar soni bilan, balki uyushganligi va siyosiy rang-barangligi bilan ham tarixiy voqea sifatida e’tirof etildi. Bu harakat mamlakatdagi siyosiy muhitda yangi davr boshlanishiga sabab bo‘lishi kutilmoqda. London aholisi tomonidan keng qo‘llab-quvvatlangan ushbu namoyish siyosiy faollik va birlashishning yorqin namunasi bo‘ldi.

Prezidentning qaroriga muvofiq, Toshkent shahrida ToshTech texnika universiteti tashkil etiladi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu yangi oliygoh mamlakatimizda zamonaviy muhandislik bilimlarini rivojlantirish va raqobatbardosh mutaxassislar tayyorlashda muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. Qarorga ko‘ra, universitet akademik, moliyaviy hamda tashkiliy boshqaruv masalalarida to‘liq mustaqillikka ega bo‘ladi. Bu ta’lim jarayonini xalqaro standartlarga muvofiq tashkil etishga imkon beradi. 2025-2026 o‘quv yilidan boshlab davlat byudjeti hisobidan bir yillik tayyorlov kursi ochiladi. Ushbu kurs abituriyentlarga murakkab fanlarga tayyorlanishda yordam beradi. Keyingi yildan, ya’ni 2026-2027 o‘quv yilidan universitetda bakalavriat yo‘nalishlari faoliyat boshlaydi. Talabalar zamonaviy fanlar bo‘yicha ta’lim olish imkoniga ega bo‘ladilar. Shuningdek, 2027-2028 o‘quv yilidan magistratura va oliy ta’limdan keyingi bosqichlar ham bosqichma-bosqich joriy etiladi. Universitetda o‘qish davlat granti va to‘lov-kontrakt asosida tashkil etiladi. Darslar nafaqat o‘zbek tilida, balki xorijiy tillarda ham olib boriladi. Bu orqali talabalar xalqaro tajribaga ega bo‘lib, bilimlarini yanada kengaytirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Eng muhim jihati shundaki, 2029-2030 o‘quv yiliga qadar qabul qilinadigan barcha talabalar davlat granti asosida to‘liq bepul ta’lim oladilar. Mazkur tashabbus orqali ToshTech texnika universiteti mamlakatimizdagi muhandislik va ilmiy-tadqiqot salohiyatini oshirishda, shuningdek, yoshlar uchun yangi imkoniyatlar yaratishda muhim rol o‘ynaydi (manba: zamin.uz).

Suriya fuqarolar urushi davomida minglab bolalar ota-onalaridan ajralib, turli yetimxonalar va muassasalarga joylashtirilgan. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ba’zi holatlarda ular o‘z qarindoshlari qo‘liga berilmagan, hujjatlari o‘zgartirilib, begona joylarda saqlangan. Hozirda ko‘plab oilalar farzandlarining tirik yoki yo‘qligidan bexabar bo‘lib qolmoqda. BBC va xalqaro tashkilotlarning tekshiruviga ko‘ra, kamida 323 bola yashirincha qarindoshlaridan ajratilgan. Eng ko‘p bola qabul qilgan muassasalardan biri Avstriyada joylashgan SOS Children’s Villages International tashkiloti bo‘lib, ayrim sobiq xodimlar bu yerda bolalarning shaxsi o‘zgartirilgani va ular bilan aloqaga ruxsat berilmagani haqida ma’lumot bergan. Tashkilot ushbu ayblovlarni qisman rad etsa-da, bolalar taqdiri yuzasidan afsusda ekanini bildirgan. SOS rahbariyati Suriyadagi muassasalarda bolalarning noqonuniy ravishda ota-onasidan ajratilishi bo‘yicha mustaqil tekshiruv o‘tkazilishini ma’lum qilgan. Hozirda yuzlab onalar farzandlarini izlashda davom etmoqda. Ular bir muassasadan boshqasiga borib, farzandlarini topishga harakat qilmoqda. Suriyada yangi hukumat ham bu masalani o‘rganishni boshlagan, ammo resurslarning yetishmasligi sababli hali aniq natija olinmagan. Bu muammo hal etilishi uchun xalqaro hamkorlik va keng qamrovli tekshiruv zarur hisoblanadi.