Rossiya prezidenti Vladimir Putin Ukrainaga qarshi keng qamrovli urushning boshlanishiga G‘arb mamlakatlarining siyosatini aybdor qilib ko‘rsatdi. Bu haqda u «Rossiya. Kreml. Putin. 25 yil» nomli yangi hujjatli filmda ma’lum qildi.
Putinning fikricha, G‘arb davlatlari Rossiyaning mustaqil va suveren davlat sifatida mavjud bo‘lishini istamaydi. «G‘arb Rossiyani bir necha qismlarga bo‘lib, uni o‘z ta’siri ostiga olishga intiladi», deb ta’kidladi u.
Rossiya prezidenti shu munosabat bilan o‘zining 2007 yildagi mashhur Myunxen konferensiyasidagi nutqini yodga oldi. O‘shanda Putin Rossiyaning pozitsiyasini G‘arb hamkorlariga yetkazishga uringan edi: «Rossiya yoki mustaqil va suveren bo‘ladi, yoki umuman mavjud bo‘lmaydi. Buni G‘arb ham tushunishi shart edi. Ammo afsuski, ularning pozitsiyasi o‘zgarmadi. Shu sabab bugungi kunning Ukraina bilan bog‘liq fojiali voqealari yuz berdi», dedi Putin.
Putinning ziddiyatli bayonotlari: Urush sababi qanchalik ishonchli?
Ukrainaga qarshi urush boshlanganidan beri Kreml tomonidan bunday ziddiyatli bayonotlar ko‘plab aytildi. Rossiyaning 2014 yilda Qrim yarimoroli bosib olinishi bilan boshlangan agressiyasi dastlab «rus tilida so‘zlashuvchi aholining huquqlarini himoya qilish» degan bahona bilan oqlangan edi. Keyinroq esa Ukraina NATO tarkibiga kirsa, Rossiya xavfsizligiga jiddiy tahdid soladi degan argumentlar ilgari surildi.
2022 yilning fevralida Rossiyaning Ukrainaga keng qamrovli bosqinidan oldin Vladimir Putin bu urushning asosiy maqsadi sifatida «denatsifikatsiya» va «demilitarizatsiya» tushunchalarini ilgari surdi. Holbuki, Ukrainada natsistik yoki fashistik tuzum, avtoritar hokimiyat yo‘q edi va mamlakat demokratik tamoyillarga rioya qilgan holda faoliyat yuritib kelgan edi.
Shu bilan birga, Putin bir necha bor Ukrainaning mustaqil davlat sifatidagi mavjudligiga ham shubha bilan qaragan. Uning fikricha, Ukraina – Rossiya yerlaridan tashkil topgan «sun’iy davlat». Bu esa xalqaro huquq me’yorlariga to‘liq zid keladigan, xavfli va ziddiyatli fikrdir.
Putin o‘z fikrlarida nimani nazarda tutmoqda?
Ekspertlarning fikricha, Putin G‘arb davlatlarining siyosatini Rossiya jamoatchiligiga dushman sifatida ko‘rsatish orqali ichki siyosiy nufuzini mustahkamlashga harakat qilmoqda. Shuningdek, xalqaro hamjamiyatning Rossiyaga nisbatan sanksiyalariga va bosimlariga qarshi jamoatchilik qo‘llab-quvvatlovini safarbar etishni maqsad qilgan.
Ammo Putinning bu bayonotlari jahon hamjamiyati tomonidan keskin tanqid qilinmoqda. AQSH va Yevropa Ittifoqi davlatlari, shuningdek, BMT va boshqa xalqaro tashkilotlar Rossiyaning Ukrainaga qarshi bosqinini ochiq-oydin agressiya deb baholab, buning uchun Moskvani xalqaro huquq oldida javobgar bo‘lishga chaqirib kelmoqda.
Bugungi kunda Rossiya-Ukraina urushi davom etmoqda va uning oqibatida minglab odamlar halok bo‘lmoqda, millionlab aholi o‘z uylarini tashlab ketishga majbur bo‘ldi. Bunday vaziyatda Putinning bayonotlari xalqaro hamjamiyat tomonidan tinchlik o‘rnatish yo‘lidagi harakatlarga jiddiy to‘siq bo‘lishi mumkin.
Shunday ekan, Putinning bu ziddiyatli bayonotlari ortdagi haqiqiy sabab va niyatlar haqida ko‘plab savollar qoldirmoqda. Bu savollarga esa tarixning o‘zi javob beradi.
