29 iyul kuni Buyuk Britaniya bosh vaziri Keir Starmer mamlakat siyosatida muhim bayonot bilan chiqdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
U aytishicha, agar Isroil falastinliklarning hayotini yaxshilashga qaratilgan aniq choralarni amalga oshirmasa, Buyuk Britaniya sentyabr oyida BMT Bosh Assambleyasida Falastin davlatini rasmiy tan olishga tayyor. Bu qaror qabul qilinsa, Britaniya Fransiyadan keyin BMT Xavfsizlik Kengashida Falastinni tan olgan ikkinchi G‘arb davlatiga aylanishi mumkin.
Starmer ta’kidlashicha, Britaniya Falastinni tan olishdan avval Isroildan quyidagi talablarni bajarishni kutadi: G‘azoga insonparvarlik yordamlarini yetkazishni ta’minlash, G‘arbiy sohilni anneksiya qilmaslik bo‘yicha qat’iy kafolat berish, uzoq muddatli tinchlik jarayoniga sodiqlikni va Falastin davlatini tan olishni rasmiy e’lon qilish. Bosh vazirning so‘zlariga ko‘ra, Falastin xalqi og‘ir sinovlardan o‘tmoqda, ayniqsa G‘azoda yordam yetishmasligi sababli bolalar ochlikdan aziyat chekmoqda.
Bu holatning davom etishi qabul qilib bo‘lmas ekan. Sentyabr oyida Britaniya hukumati Isroil va Falastin tomonlarining ushbu shartlarga rioya qilganini batafsil baholaydi.
Starmer ta’kidlaganidek, bu qarorda hech qanday davlat veto huquqiga ega emas va Britaniya mustaqil siyosat yuritadi. Reuters xabar qilishicha, bu qaror London rasmiylari va Yevropa Ittifoqi yetakchilari ishtirokida o‘tkazilgan tezkor yig‘ilishdan so‘ng qabul qilindi.
Ilgari britaniya hukumatlari Falastinni tan olishni “tegishli vaqt kelganda” deb aytgan, ammo aniq shartlar yoki muddat belgilamagan edi. Yaqinda G‘azoda ochlik xavfi kuchaygani va xalqaro insonparvarlik tashkilotlari ogohlantirgani bois, Leyboristlar partiyasi deputatlari ham bosh vazirni Falastin davlatini tan olishga chaqirmoqda.
Ular bu orqali Isroilga xalqaro bosimni oshirishni maqsad qilmoqda. Shuningdek, Fransiya prezidenti Emmanuel Makronning 1967 yilgi urushda bosib olingan hududlar doirasida Falastinni davlat sifatida tan olish niyati Britaniya siyosatida ham muhim muhokama mavzusiga aylandi.
Qayd etish joizki, G‘azoda harbiy harakatlar boshlanganda Keir Starmer muxolifat yetakchisi sifatida Isroilning o‘zini himoya qilish huquqini qo‘llab-quvvatlagan. Lekin bosh vazir lavozimiga kelgach, uning Isroilga nisbatan siyosati qat’iy va prinsipial tus oldi.
Masalan, Britaniya Xalqaro jinoiy sudning Netanyaxuga nisbatan chiqarilgan hibsga olish orderlariga qarshi olib borgan oldingi huquqiy kurashni to‘xtatdi va Isroilga qurol eksportini chekladi. Bundan tashqari, iyun oyida Britaniya hukumati Isroilning ikki radikal vaziri Itamar Ben-Gvir va Betsalel Smotrichga sanksiyalar joriy etdi.
Ular Falastinliklarga nisbatan zo‘ravonlikni ochiq targ‘ib qilgani uchun javobgarlikka tortildi. Sentyabr oyida qabul qilinadigan yakuniy qarorga dunyo jamoatchiligi katta e’tibor bilan qaramoqda.
Britaniyaning bu siyosiy qadami mintaqaviy va xalqaro munosabatlarga qanday ta’sir ko‘rsatishi hali aniq bo‘lmagan, ammo muhim o‘zgarishlarga sabab bo‘lishi kutilmoqda.
