Braziliya siyosiy sahnasida yangi seysmik voqea yuz berdi: mamlakatning sobiq prezidenti Jair Bolsonaru davlat to‘ntarishiga urinish ayblovi bilan sudga tortiladi. Reuters agentligining xabar berishicha, Braziliya Oliy sudi 26 mart kuni o‘tkazilgan majlisda prokuratura tomonidan ilgari surilgan ayblovlarni ko‘rib chiqdi va jinoyat ishi qo‘zg‘atish haqida yakdil qaror qabul qildi.
Tarixiy jarayon va Bolsonaruning ishtiroki
Bolsonaru 2019 yildan 2023 yilgacha Braziliya prezidenti lavozimida ishlagan. Uning asosiy raqibi va o‘rinbosari Lula da Silva saylovda g‘alaba qozonganidan so‘ng, Bolsonaru mag‘lubiyatni tan olmagan, biroq lavozimini tark etgan edi. Shuningdek, u saylov natijalariga qarshilik bildirib, o‘z tarafdorlari orasida hukumatga qarshi kayfiyatni kuchaytirgan.
2023 yil yanvar oyining boshlarida Bolsonaruning tarafdorlari Braziliya poytaxtida ommaviy tartibsizliklar uyushtirdi. Namoyishchilar hukumat binolarini egallab olishga urindilar, bu esa mamlakatda jiddiy inqirozga sabab bo‘ldi. Braziliya xavfsizlik kuchlari namoyishlarni bostirishga majbur bo‘ldi. Bolsonaru esa bu vaqtda AQSHga ketgan bo‘lib, 2018 yilda olgan jarohati sababli u yerda davolanishni bahona qilgan.
Rasmiylar va sud qarori
Braziliya politsiyasi versiyasiga ko‘ra, Bolsonaru davlat to‘ntarishini rejalashtirish va uni amalga oshirishda asosiy figuralardan biri bo‘lgan. Unga qarshi qo‘yilgan ayblovlar qatorida:
- Davlat to‘ntarishini tashkillashtirish;
- Demokratik jarayonga qarshi chiqish;
- Hukumatni zo‘ravonlik bilan ag‘darishga urinish kabi jinoyatlar mavjud.
Bolsonaru bilan bir qatorda yana 30 dan ortiq shaxsga nisbatan sud jarayoni boshlanadi. Bolsonaru esa o‘zini begunoh deb hisoblab, unga qo‘yilgan ayblovlarni siyosiy ta’qib deb baholamoqda.
Braziliya siyosiy kelajagiga ta’siri
2023 yil iyun oyida sud Bolsonaruga sakkiz yil davomida saylovlarda qatnashishni taqiqlagan. Agar unga qarshi ayblovlar tasdiqlansa, u yanada qattiqroq jazoga tortilshi mumkin. Bu jarayon Braziliya siyosatini beqarorlashtirishi va mamlakatning siyosiy kelajagiga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Braziliya tarixida davlat to‘ntarishiga urinish bilan bog‘liq sud jarayoni birinchi marta yuz bermayapti, ammo bu holat mamlakat demokratik an’analari uchun jiddiy sinov sifatida baholanmoqda. Oliy sudning qarori va Bolsonaruning kelajakdagi harakatlari Braziliya siyosiy sahnasining shakllanishiga katta ta’sir qilishi mumkin.
