O‘zbekiston huquqiy tizimida intellektual mulkni himoya qilish sohasida muhim o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev 8 avgust kuni imzolagan yangi qonun ushbu sohada huquqbuzarliklar uchun javobgarlikni kuchaytirish bilan birga, huquqlarni ro‘yxatdan o‘tkazish jarayonlarini soddalashtirishga qaratilgan. Adliya vazirligi rasmiy kanali orqali ma’lum qilinishicha, ushbu qonun mualliflar, ixtirochilar va huquq egalariga qulay sharoit yaratishda muhim qadam bo‘ladi.
Qonunning asosiy yangiligi noqonuniy tovar belgilari ishlatilishi uchun jinoiy javobgarlik joriy etilishi hisoblanadi. Endilikda shu kabi harakatlar, shuningdek, dasturiy ta’minot, ixtirolar va sanoat namunalariga oid mulk huquqlarining buzilishi Jinoyat kodeksi doirasida ta'qib qilinadi.
Ushbu o‘zgartirishlar rasmiy e’lon qilinganidan keyin uch oy o‘tib kuchga kiradi va yangi qoidalarga moslashish uchun vaqt ajratiladi. Jinoiy javobgarlik kuchaytirilishi bilan birga, ma’muriy jazolar ham qayta ko‘rib chiqildi.
Mualliflik va unga aloqador huquqlarni buzganlik uchun jarimalar sezilarli darajada oshiriladi. Bundan tashqari, selektsiya natijalari va integral mikrosxemalar topologiyalariga oid huquqbuzarliklar uchun ma’muriy javobgarlik kiritildi.
Adliya organlari endi qalbaki mahsulotlarni tekshirish va musodara qilish huquqiga ega bo‘ladi. Qalbaki tovarlarni fuqarolik aylanishidan chiqarish va yo‘q qilish tartibi aniq belgilandi.
Javobgarlik choralari kuchaytirilishiga qaramay, yangi qonun intellektual mulk huquqlarini ro‘yxatdan o‘tkazish jarayonini soddalashtirishga ham qaratilgan. Masalan, patentlar va tovar belgilariga avtomatik tarzda yagona QR-kod beriladi, bu esa ularni tasdiqlash va foydalanishni osonlashtiradi.
Davlat bojlari to‘lovida ham moslashuvchanlik ko‘rsatildi. Endi arizachilar to‘lov muddatini uch oyga uzaytirish imkoniyatiga ega bo‘lib, buning uchun belgilangan summaning yarmidan 50 foizini qo‘shimcha to‘lashlari lozim.
Shuningdek, sanoat namunalarini ro‘yxatdan o‘tkazishda to‘lov to‘langanligini tasdiqlovchi hujjat taqdim etish majburiyati bekor qilindi. Yangi selektsiya natijalarini, ya’ni qishloq xo‘jaligi madaniyatlari va chorvachilik navlarini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun talab qilinadigan hujjatlar soni kamaytirildi.
Ma’muriy jarayonlar uchun belgilangan muddatlar qisqartirildi: kompyuter dasturlari va ma’lumotlar bazalarini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun arizalarni tekshirish 10 kundan oshmasligi kerak, tovar kelib chiqqan joy nomi sifatida ro‘yxatdan o‘tish uchun ekspertiza esa bir oy ichida yakunlanadi. Dunyoda mualliflik huquqini himoya qilish bo‘yicha birinchi qonun — “Anna qirolichaning farmoni” Buyuk Britaniyada 1710 yilda qabul qilingan.
Ushbu qonun mualliflarga o‘z kitoblarini 14 yil davomida nashr etish huquqini bergan va agar muallif hayotda bo‘lsa, bu muddat yana 14 yilga uzaytirilgan.
