Roksolana - so'nggi yangiliklar

Istanbulning tarixiy markazida, qadimda Rim davriga oid Zevksippa termalari joylashgan hududda XVI asrning muhim arxitektura va ijtimoiy obyekti – Hyurrem Sultan hammomi faoliyat yuritadi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. 1556 yilda Usmonli sultoni Sulaymon Qudratliyning ta’sirli rafiqasi Hyurrem Sultan tomonidan qurdirilgan ushbu bino uzoq vaqt unutilgan, keyinchalik esa qayta tiklanib, bugungi kunda Istanbulning eng nufuzli spa-komplekslaridan biri sifatida tanilgan. Hammom qurilishining tashabbuskori aynan Hyurrem Sultan bo‘lib, u qit’a bo‘ylab Roksolana nomi bilan mashhur edi. Uning maqsadi oddiy yodgorlik emas, balki jamoat manfaatiga xizmat qiluvchi inshoot yaratish edi. Bu loyiha Usmonli arxitekturasining asosiy vakillaridan biri bo‘lgan Mimar Sinanga topshirildi. Arxitektor o‘z davrida noyob bo‘lgan yondashuvni qo‘llab, 75 metr uzunlikdagi bino loyihasini yaratdi. Uning o‘ziga xosligi erkaklar va ayollar uchun alohida, lekin simmetrik tarzda joylashgan ikkita bo‘limning bitta o‘qda birlashganligidadir. Bu qaror an’anaviy tartibdan farq qilib, ayollarga hammomdan doimiy foydalanish imkonini berdi, ilgari ular faqat maxsus kunlarda kirishar edi. Hammom strategik jihatdan Moviy masjid va Sohibqiron Sofiya sobori orasida joylashgan bo‘lib, faqat yuvinish joyi emas, balki ijtimoiy hayot markazi ham edi. Ayniqsa, ayollar uchun bu yer yolg‘izlik va kundalik tashvishlardan uzoqda muloqot qilish imkonini taqdim etardi. XX asrda esa hammom qiyin sinovlarga duch keldi. 1910 yildan boshlab u asl vazifasida ishlamadi. Keyingi yillarda binoda turli maqsadlarda foydalanildi: ortiqcha to‘la qamoqxonaning mahbuslari vaqtincha joylashtirildi, qog‘oz va yonilg‘i-yoqilg‘i omborlari tashkil etildi, so‘ngra gilam do‘koni sifatida ishlatildi. Natijada, ilgari oq marmar bilan bezatilgan va oltin bilan bezalgan ichki bezaklar butunlay buzildi. 2008 yilda Turkiya hukumati tashabbusi bilan keng ko‘lamli tiklash ishlari boshlandi. Uch yil davom etgan restavratsiya uchun 11 million AQSh dollaridan oshiq mablag‘ sarflandi, bu o‘sha davr uchun 17 million turk lirasi qiymatiga teng edi. Kodjaeli universitetining arxitektura fakulteti mutaxassislari binoni diqqat bilan ta’mirlab, mustahkam tuzilmalarni tikladi va tarixiy bezaklarni asl holatiga qaytardi. 2011 yilda hammom o‘z eshiklarini qayta ochdi va zamonaviy xizmat ko‘rsatish standartlariga moslashgan nufuzli spa-kompleksga aylandi. Mimar Sinanning arxitektura yechimi faqat simmetrik rejalashtirish bilan cheklanmaydi. Erkaklar bo‘limining kirish qismi gumbazli portik shaklida yaratilgan bo‘lib, bu Usmonli hammomlari an’anaviy arxitekturasida kam uchraydigan elementdir. Bu usul inshootning yuqori maqomini va ahamiyatini ta’kidlash uchun qo‘llangan. Hyurrem Sultan hammomini restavratsiya qilishda taxminan 1300 kvadrat metr “Marmara” marmari ishlatilgan. Bu marmar Marmor dengizi yaqinidagi Marmara orolidan qazib olingan bo‘lib, asl qurilish vaqtida ham Mimar Sinan tomonidan qo‘llangan edi.

Istanbulning tarixiy markazida, qadimda Rim davriga oid Zevksippa termalari joylashgan hududda XVI asrning muhim arxitektura va ijtimoiy obyekti hisoblangan Hürrem Sultan hammomi faoliyat yuritadi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Ushbu bino 1556 yilda Usmoniy sulolasi hukmdori Sulaymon Qudratli ning ta'sirli xotini Hürrem Sultan tomonidan qurdirilgan. Vaqt o'tishi bilan unutib yuborilgan ushbu inshoot keyinchalik tiklanib, hozirda Istanbulning eng obro‘li spa-komplekslaridan biri sifatida tanilgan. Hürrem Sultan qurilish tashabbuskori bo‘lib, Yevropa madaniyatida Roksolana nomi bilan mashhurdir. U yangi yodgorlik o‘rniga jamoat uchun foydali binoni yaratishni maqsad qilgan. Bu loyiha Usmoniy arxitektura san’atining yetakchi namoyandasi Mimar Sinanga topshirilgan. Arxitektor o‘z davrida yangicha yondashuvni qo‘llab, 75 metr uzunlikdagi bino loyihasini ishlab chiqdi. Uning noyobligi erkak va ayollar uchun alohida, lekin bir tekisda joylashgan ikki simmetrik bo‘limning mavjudligidadir. Bu qaror an’anaviy tartibdan farq qilib, ayollarga hammomdan muntazam foydalanish imkoniyatini berdi. Hammom strategik jihatdan Moviy masjid va Ayasofya sobori orasida joylashgan bo‘lib, faqat yuvinish joyi emas, balki, ayniqsa, ayollar uchun ijtimoiy uchrashuv markazi bo‘lib xizmat qilgan. Bu yerda ular kundalik tashvishlardan uzoqda yolg‘izlik va muloqot imkoniyatini topgan. XX asrda ushbu bino qiyin davrlarni boshidan kechirdi. 1910 yildan boshlab hammom asl vazifasini bajarishni to‘xtatdi. Keyingi o‘n yilliklarda u turli maqsadlarda ishlatildi: qamoqxonadan ortiqcha mahbuslarni vaqtincha joylashtirish, qog‘oz va yonilg‘i saqlash uchun ombor sifatida foydalanish, so‘ngra gilam do‘koni sifatida ishlatilgan. Natijada, ilgari oq marmar va oltin bezaklar bilan bezatilgan ichki qismi butunlay buzilib ketdi. 2008 yilda Turkiya hukumati tashabbusi bilan binoni keng qamrovli ta’mirlash loyihasi boshlandi. Uch yil davom etgan tiklash ishlari uchun 11 million dollardan ortiq mablag‘ sarflandi, bu o‘sha paytda 17 million turk lirasi miqdoriga teng edi. Kodjaeli universitetining arxitektura fakulteti mutaxassislari tomonidan olib borilgan ishlar davomida binoning mustahkamligi ta’minlandi va tarixiy bezaklar aniq qayta tiklandi. 2011 yilda hammom yana o‘z eshiklarini ochib, an’anaviy usmoniy hammomlari an’analari bilan zamonaviy xizmat standartlarini uyg‘unlashtirgan elit spa-kompleksga aylantirildi. Mimar Sinanning arxitektura yechimi faqat simmetrik rejalashtirish bilan emas, balki erkaklar bo‘limining kiritilishi portik va gumbaz shaklida bezatilgani bilan ham ajralib turadi. Bu uslub o‘sha davr Usmoniy hammomlari arxitekturasida kam uchraydigan bo‘lib, inshootning yuqori mavqeini ko‘rsatishga qaratilgan edi. Ta’mirlash paytida Hürrem Sultan hammomida taxminan 1300 kvadrat metr “Marmara” marmari ishlatildi. Bu marmar Mimar Sinan tomonidan dastlab qurilishda ham qo‘llangan bo‘lib, Marmara dengizidagi nomi bilan atalgan oroldan qazib olingan.

2025 yil 15 dan 19 sentyabrga qadar Toshkent shahrining sakkiz tumani ayrim hududlarida issiq suv ta’minoti vaqtincha to‘xtatiladi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda Kursiv.media xabar berdi. Issiq suv uzilishi Veolia Energy Tashkent kompaniyasi tomonidan qish mavsumiga tayyorgarlik doirasida amalga oshirilayotgan profilaktika ishlari bilan bog‘liqdir. Issiq suv ta’minoti uziladigan hududlar quyidagilardan iborat: Yashnobod tumani, jumladan Qorasuv, Beshariq, Birlashgan, Elbek, Asalobod, Quruvchilar, Uysizlar, Parkent, Chulpon, Alimkent ko‘chalari, shuningdek Tuzel-1 dan 4 gacha bo‘lgan massivlar, Uysizlar-1, Asalobod-1 va 2 massivlari hamda Aviasozlar shaharchasi. Mirobod, Yunusobod, Shayxontohur va Yakkasaroy tumanlarida Amir Temur va Mustaqillik prospektlari, Sharof Rashidov, Navoiy, Bobur, Glinka, Shota Rustaveli, Bogiboston va Arnasoy ko‘chalari hamda boshqa ayrim hududlarda issiq suv berilishi to‘xtaydi. Chilonzor tumanida Katta Chilonzor, Muqimi, Seul va Choponota ko‘chalari hamda Ts-1, 2, 4, 5, 7, Oqtepa, Chilonzor (1-5, 7, E, I), Qushbegi, Boshliq va Uchuvchilar shaharchalari issiq suv ta’minotidan uziladi. Shuningdek, Sergeli va Mirzo Ulug‘bek tumanlarining ayrim hududlarida ham issiq suv uzilishi kuzatiladi. Fuqarolardan ushbu vaqt davomida suvdan oqilona foydalanishlari va zarur ehtiyot choralarini ko‘rishlari so‘raladi. Profilaktika ishlari tugagach, issiq suv ta’minoti tiklanadi. Manba: Kursiv.media

Apple kompaniyasi yaqinda yangi iPhone 17 smartfonini taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Toshkentdagi "Malika" bozorida sotuvchilar bilan suhbat natijasida ushbu yangi modellar uchun taxminiy narxlar aniqlangan. Ma’lum bo‘lishicha, iPhone 17 smartfonlari O‘zbekistonda 23 sentyabrdan boshlab sotuvga chiqariladi. Narxlar xotira hajmi va qurilmaning funksiyalariga qarab farqlanadi. Masalan, iPhone 17 ning 256 gigabaytli modeli taxminan 16 million 250 ming so‘m atrofida baholanmoqda. Kattaroq xotira hajmiga ega modellarning narxi esa yuqoriroq bo‘ladi. iPhone 17 Pro va Pro Max versiyalari esa yanada ko‘p funksiyalar va imkoniyatlarga ega bo‘lib, ularning narxlari 23 million so‘mdan boshlanib, 50 million so‘mga yaqinlashadi. Ushbu yangi smartfonlar O‘zbekiston bozorida katta qiziqish uyg‘otishi kutilmoqda. Xaridorlar uchun eng maqbul variantni tanlashda xotira hajmi va byudjet muhim omillar hisoblanadi. Shuningdek, rasmiy savdo nuqtalarida to‘liq kafolat va xizmat ko‘rsatish imkoniyatlari taqdim etilishi kutilyapti. Yangi iPhone 17 modellarining O‘zbekistonda sotuvga chiqishi smartfon bozorida yangiliklar va raqobatni kuchaytiradi.

Mashhur turk aktrisasi Hande Erchel va tadbirkor Hakan Sabanji o‘rtasidagi munosabatlarga doir so‘nggi paytlarda ko‘plab mish-mishlar tarqalmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ayniqsa, juftlikning ajrashgani haqidagi xabarlar muxlislar orasida katta qiziqish uyg‘otdi. Gel Konuşalım dasturida ilk bor gapirgan Hakan Sabanji esa ularning munosabatlariga oid da’volarga o‘z munosabatini bildirdi. U shaxsiy hayoti haqida keng gapirishni istamagan bo‘lsa-da, ayrim gap-so‘zlarga aniqlik kiritdi. Hakan Sabanji ajralish masalasini muhokama qilishni istamasligini, chunki bu ularning shaxsiy hayotiga taalluqli ekanligini ta’kidladi. Shuningdek, u xiyonat haqidagi mish-mishlar mutlaqo asossizligini bildirdi. Oldinroq Hande Erchel ijtimoiy tarmoqlardagi sahifasidan Sabanji bilan tushgan barcha suratlarini o‘chirib tashlagan edi. Bu esa turk matbuotida ularning ajralgani haqidagi xabarlarga asos bo‘ldi. Mashhur jurnalist Birsen Altuntash juftlik orasida jiddiy kelishmovchilik borligini ta’kidlagan, ammo rasmiy ajrim hali sodir bo‘lmaganini ma’lum qilgan. Shunga qaramay, Hande va Hakan hanuz bir-birlariga ijtimoiy tarmoqlarda obuna bo‘lib qolishgan. Muxlislarning bir qismi ularning munosabatlari qayta tiklanishiga umid bildirsa, boshqalar esa bu jarayon shunchaki ommaviy axborot vositalari uchun reklama bo‘lishi mumkinligini taxmin qilmoqda.

Vengriyaning Seksard shahrida noodatiy va qiziqarli voqea – qabr qazish bo‘yicha 18-xalqaro chempionat bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu musobaqa mamlakatning Qabr qazuvchilar uyushmasi tomonidan aniq reja va tartib asosida tashkil etildi. Tadbir kasb sohasi nufuzini oshirishga xizmat qildi. Musobaqada ishtirokchilar ikki kishilik jamoalar shaklida qatnashdi. Ularga ikki soat vaqt berildi. Shu vaqt ichida har bir jamoa 200x80 santimetr o‘lchamda va 160 santimetr chuqurlikda qabr qazishi kerak edi. Ushbu qoidalar ishtirokchilardan nafaqat mahorat, balki diqqat va tezkorlikni ham talab qildi. Chempionat yakunida Parakletosz Nonprofit jamoasi g‘olib deb topildi. Bu jamoa ketma-ket ikkinchi yil chempionlikni qo‘lga kiritdi, bu ularning puxta tayyorgarligi va kasbiy darajasining yuqori ekanligini ko‘rsatdi. Tashkilotchilarning ta’kidlashicha, bunday musobaqalar kasb nufuzini oshirish bilan birga, yosh avlodni professional mutaxassislar bilan yaqindan tanishtiradi. Shuningdek, ishtirokchilarga jamoaviy hamkorlik va sog‘lom raqobat muhitida ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bu tadbirlar kasbiy malakani oshirish va sohani yanada rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega.

O‘tgan yillarda "Yuventus" jamoasida o‘ynagan taniqli futbolchi Edgar Davids tanishi Nabila Habibining o‘g‘irlik qilgani haqida xabar oldi. Bu haqida Euro-football.ru xabar berdi. Bu haqda ad.nl portali ma’lumot berdi. Nashr ma’lumotlariga ko‘ra, Davids o‘zining rasm kolleksiyasining o‘g‘irlanganini bir necha yil o‘tib bilib qolgan. U kolleksiyani ishonch bildirgan odamga topshirgan edi. Bir muddat Habibi ham uning uyida yashagan. Davids kolleksiyasi xavfsiz joyda saqlanayotganiga ishonar ekan, Habibi 37 ta rasmni o‘g‘irlab, ularni turli lombardlarga garovga qo‘ygan va taxminan 30 ming yevro olgan. 2017 yilda Habibi qarzlarini to‘lay olmagach, lombardlar rasmlarni sotish huquqiga ega bo‘lgan. Sotib olganlardan biri rasmning orqa tomonida Davidsning ismini ko‘rib, ijtimoiy tarmoqlar orqali unga murojaat qilgan. Shundan so‘ng Davids sudga murojaat qilgan. Habibi o‘g‘irlikni tan olgan. Avvalroq u jinoyat ishlari bilan bog‘liq muammolarga duch kelgan va tanishidan 3500 yevro olgan holda qoldirgan edi.

Prezidentning qaroriga muvofiq, Toshkent shahrida ToshTech texnika universiteti tashkil etiladi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu yangi oliygoh mamlakatimizda zamonaviy muhandislik bilimlarini rivojlantirish va raqobatbardosh mutaxassislar tayyorlashda muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. Qarorga ko‘ra, universitet akademik, moliyaviy hamda tashkiliy boshqaruv masalalarida to‘liq mustaqillikka ega bo‘ladi. Bu ta’lim jarayonini xalqaro standartlarga muvofiq tashkil etishga imkon beradi. 2025-2026 o‘quv yilidan boshlab davlat byudjeti hisobidan bir yillik tayyorlov kursi ochiladi. Ushbu kurs abituriyentlarga murakkab fanlarga tayyorlanishda yordam beradi. Keyingi yildan, ya’ni 2026-2027 o‘quv yilidan universitetda bakalavriat yo‘nalishlari faoliyat boshlaydi. Talabalar zamonaviy fanlar bo‘yicha ta’lim olish imkoniga ega bo‘ladilar. Shuningdek, 2027-2028 o‘quv yilidan magistratura va oliy ta’limdan keyingi bosqichlar ham bosqichma-bosqich joriy etiladi. Universitetda o‘qish davlat granti va to‘lov-kontrakt asosida tashkil etiladi. Darslar nafaqat o‘zbek tilida, balki xorijiy tillarda ham olib boriladi. Bu orqali talabalar xalqaro tajribaga ega bo‘lib, bilimlarini yanada kengaytirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Eng muhim jihati shundaki, 2029-2030 o‘quv yiliga qadar qabul qilinadigan barcha talabalar davlat granti asosida to‘liq bepul ta’lim oladilar. Mazkur tashabbus orqali ToshTech texnika universiteti mamlakatimizdagi muhandislik va ilmiy-tadqiqot salohiyatini oshirishda, shuningdek, yoshlar uchun yangi imkoniyatlar yaratishda muhim rol o‘ynaydi (manba: zamin.uz).

London shahrida tarixdagi eng yirik namoyishlardan biri bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, taxminan 1,5 million kishi «Qirollikni birlashtir» shiori ostida ko‘chalarga chiqdi. Ushbu katta aksiya Temza daryosining janubiy sohilida joylashgan Sazerk tumanida boshlandi. Namoyishchilar poytaxt markaziga yo‘nalib, Uaytholl hukumat binosi tomon harakat qilishdi. Ular Vestminster ko‘prigidan o‘tib, asosiy yig‘ilish joyi bo‘lgan bosh vazir Kir Starmerning qarorgohi oldidagi ko‘chada to‘plandi. Tashkilotchilarning ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu yirik harakatni English Defence League harakati asoschisi Tommi Robinson uyushtirgan. London ko‘chalarida yig‘ilgan odamlar turli plakatlar, shiorlar va da’vatlar bilan chiqish qildi. Kuzatuvchilar ta’kidlashicha, bu namoyish Buyuk Britaniyaning siyosiy jarayonlariga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shuningdek, namoyish nafaqat ishtirokchilar soni bilan, balki uyushganligi va siyosiy rang-barangligi bilan ham tarixiy voqea sifatida e’tirof etildi. Bu harakat mamlakatdagi siyosiy muhitda yangi davr boshlanishiga sabab bo‘lishi kutilmoqda. London aholisi tomonidan keng qo‘llab-quvvatlangan ushbu namoyish siyosiy faollik va birlashishning yorqin namunasi bo‘ldi.

Suriya fuqarolar urushi davomida minglab bolalar ota-onalaridan ajralib, turli yetimxonalar va muassasalarga joylashtirilgan. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ba’zi holatlarda ular o‘z qarindoshlari qo‘liga berilmagan, hujjatlari o‘zgartirilib, begona joylarda saqlangan. Hozirda ko‘plab oilalar farzandlarining tirik yoki yo‘qligidan bexabar bo‘lib qolmoqda. BBC va xalqaro tashkilotlarning tekshiruviga ko‘ra, kamida 323 bola yashirincha qarindoshlaridan ajratilgan. Eng ko‘p bola qabul qilgan muassasalardan biri Avstriyada joylashgan SOS Children’s Villages International tashkiloti bo‘lib, ayrim sobiq xodimlar bu yerda bolalarning shaxsi o‘zgartirilgani va ular bilan aloqaga ruxsat berilmagani haqida ma’lumot bergan. Tashkilot ushbu ayblovlarni qisman rad etsa-da, bolalar taqdiri yuzasidan afsusda ekanini bildirgan. SOS rahbariyati Suriyadagi muassasalarda bolalarning noqonuniy ravishda ota-onasidan ajratilishi bo‘yicha mustaqil tekshiruv o‘tkazilishini ma’lum qilgan. Hozirda yuzlab onalar farzandlarini izlashda davom etmoqda. Ular bir muassasadan boshqasiga borib, farzandlarini topishga harakat qilmoqda. Suriyada yangi hukumat ham bu masalani o‘rganishni boshlagan, ammo resurslarning yetishmasligi sababli hali aniq natija olinmagan. Bu muammo hal etilishi uchun xalqaro hamkorlik va keng qamrovli tekshiruv zarur hisoblanadi.