O‘zbekiston, Xitoy va Yevropadan tashkil topgan xalqaro arxeologlar guruhi Surxondaryo vodiysida joylashgan Toda g‘orida muhim kashfiyot qildi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Ushbu joyda qadimiy odamlarning taxminan 9200 yil avvalgi turar joyi izlari topildi. Topilmalar orasida toshdan yasalgan kosachalar, yovvoyi arpaning donalari va boshqa donli o‘simliklarning qoldiqlari bor.
Bu ashyolar mahalliy ovchi-yig‘uvchilar nafaqat ov qilish orqali oziq-ovqat ta’minlaganini, balki tabiat ne’matlaridan faol foydalanganini ko‘rsatadi. Ushbu turar joy erta neolit davriga mansubdir.
Tadqiqotchilar olma urug‘lari, pista po‘sti, tor va uzun pichoq qirrali tosh pichoqlar, g‘ildiraklar hamda boshqa ish qurollarini aniqlashdi. Asbob-uskunalardagi shikastlanishlar ularning yovvoyi arpa hosilini kesish va qayta ishlashda qo‘llanganligini bildiradi.
Bugungi kunda ham ushbu o‘simlik mamlakatning janubiy hududlarida o‘sib kelmoqda. Qiziqarli tomoni shundaki, bu kabi foydalanish izlari Levantning birinchi qishloq xo‘jaligi madaniyatlaridagi kosachalarda va Qirg‘izistonning Farg‘ona vodiysidagi Obishir-5 arxeologik majmuasidagi topilmalarda ham uchraydi.
Olimlarning fikricha, Surxondaryo qadimiy aholisi tasodifan qishloq xo‘jaligi asoslarini yaratgan bo‘lishi mumkin, garchi maqsadli dehqonchilik ayni paytda Yaqin Sharq, Hindiston va Eron hududlarida shakllangan. Toda g‘oridagi kashfiyot insoniyatning ovchilik va yig‘uvchilikdan qishloq xo‘jaligiga o‘tish jarayonini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
Tadqiqotchilar ushbu topilma orqali birinchi dehqonlar donli ekinlarni qanday yetishtira boshlagani va ularni saqlash usullarini aniqlashga yaqinlashganliklarini ta’kidlamoqda. So‘nggi yillarda O‘zbekiston arxeologik kashfiyotlarga alohida e’tibor qaratmoqda.
Mamlakat rahbariyati markaziy Osiyo mintaqasida tarixiy ahamiyatini mustahkamlashga intilmoqda. Shu maqsadda o‘zbek arxeologlari xorijiy hamkasblari bilan hamkorlik qilmoqda.
Bu hamkorlik natijasida O‘zbekiston muzeylari yangi eksponatlar bilan boyimoqda. Shuni ta’kidlash lozimki, ilgari O‘zbekistonda taxminan 80 ming yillik tosh o‘q uchlari topilgan.
Bu topilma Homo sapienslarning otish qurollarini keng qo‘llash davridan ancha oldingi davrga taalluqlidir. O‘zbekiston hukumatlari yangi tarixiy yodgorliklarni aniqlash maqsadida arxeologik tadqiqotlarni davom ettirishni rejalashtirmoqda.
