Nara - so'nggi yangiliklar

Yaponiya uzoq umr ko‘ruvchi insonlar soni bo‘yicha yangi rekord o‘rnatdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. 2025 yil 1 sentyabr holatiga ko‘ra, mamlakatda yuz yoshdan oshganlar soni 99 ming 763 nafarga yetdi. Bu ko‘rsatkich Sog‘liqni saqlash vazirligi ma’lumotlariga asoslangan holda NHK telekanali tomonidan e’lon qilindi. 2024 yilga nisbatan qariyalar soni 4 644 kishi ko‘paygan, bu esa oxirgi 55 yil davomida uzluksiz o‘sish kuzatilayotganini ko‘rsatadi. Uzoq umr ko‘ruvchilar orasida ayollar soni ancha ko‘p bo‘lib, ular jami yuz yoshdan oshganlarning 87 ming 784 nafari, ya’ni taxminan 88 foizini tashkil etadi. Eng keksa inson sifatida 114 yoshli Shigeko Kagava qayd etilgan. U Nara prefekturasining Yamatokoriyama shahrida istiqomat qiladi. Eng keksa erkak esa 111 yoshdagi Mizuno Kiyosi bo‘lib, Sidzuoka prefekturasida yashaydi. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, yuz yoshdan oshgan insonlar eng ko‘p yashaydigan hududlar qatorida Simane, Kochi va Tottori prefekturalari birinchi o‘rinda turadi. Yaponiya aholisi uzoq umr ko‘rish sirlari bilan qiziqishi ortib bormoqda. Sog‘liqni saqlash vazirligi ma’lumotlariga ko‘ra, yapon ayollarining o‘rtacha umr davomiyligi 87,13 yilni tashkil etadi. Bu ko‘rsatkich orqali ular 40 marta jahon rekordini yangilagan. Erkaklarda esa o‘rtacha umr davomiyligi 81,09 yilni tashkil qilib, 2023 yildan beri o‘zgarishsiz qolmoqda. Mutaxassislar uzoq umr ko‘rishning asosiy sabablarini sog‘lom turmush tarzi, to‘g‘ri ovqatlanish va samarali tibbiy xizmat bilan bog‘lashmoqda. Shu sababli Yaponiya nafaqat ilg‘or texnologiyalar mamlakati, balki uzoq umr ko‘ruvchilar yurti sifatida ham dunyoda katta e’tibor qozonmoqda.

Yaponiyaning Shizuoka prefekturasida mamlakat tarixida kuzatilgan eng kuchli tornado yuz berdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. The Guardian nashrining ma’lumot berishicha, ushbu tabiiy ofat 3-darajali intensivlikda bo‘lib, shamol tezligi soatiga 270 kilometrga yetgan. Natijada 89 kishi turli darajada jarohatlangan, minglab aholi uy-joysiz qolgan. Ayniqsa, Makinohara va Yoshida tumanlari eng ko‘p zarar ko‘rgan hududlar sifatida qayd etilgan. Kuchli shamol transport vositalarini ag‘darib, 1200 dan ortiq bino va boshqa inshootlarga katta zarar yetkazgan. Yaponiya tarixida 1961 yildan beri jami 13 marta tornado ro‘y bergan, biroq ushbu voqea shunday kuchli halokat keltirgan birinchi holatdir. Mutaxassislar tornado sababini tropik bo‘ron Peipah bilan bog‘lashmoqda. Bo‘ron mamlakatning turli hududlariga kuchli yomg‘ir va dovul olib kelgan. Hodisa davomida 24 kishi jarohatlangan, 40 dan ortiq uy vayron bo‘lgan, 14 mingdan ortiq xonadon elektr ta’minotisiz qolgan. Hokimiyat organlari ofatdan oldin ehtiyot chorasi sifatida 600 mingdan ortiq aholini evakuatsiya qilish buyruqini bergan. Suv toshqini va ko‘chki xavfi inobatga olinib, fuqarolarga xavfsizlik qoidalariga qat’iy rioya qilish tavsiya qilingan. Shu bilan birga, Nara prefekturasidagi Shimokitayama qishlog‘ida bir soat ichida 80 millimetr yomg‘ir yog‘di, Kumano shahrida esa 63 millimetr yog‘ingarchilik qayd etildi. Olimlar va ekspertlar ushbu tornado Yaponiyaning so‘nggi o‘n yillikdagi eng kuchli va eng katta zarar yetkazgan tabiiy ofati sifatida baholanmoqda. Tabiatning bunday kuchli namoyon bo‘lishi hududlarda xavfsizlik choralarini kuchaytirish zaruratini ko‘rsatmoqda.

Mauro Ikardi sobiq sevgilisi Vanda Nara bilan sudlashishga tayyor. Bu haqida Euro-football.ru xabar berdi. Buning sababi – ular hamkorlik qilgan davrda Nara tomonidan yashirincha yozib olingan intim video. Yaqinda bu ayol o‘sha videoni internetga joylashtirdi. Ikardi uni tasodifan yoki kimdir ko‘rsatgan bo‘lishi mumkin, topib oldi va bundan juda hayratda qoldi. Shuni ta’kidlash lozimki, sobiq "PSJ" va "Inter" hujumchisining yangi sevgilisi bor. Uning ismi Eudjenia Suarez. Balki Nara shu yo‘l bilan ularga zarar yetkazmoqchi yoki ularning munosabatlariga aralashmoqchi. Ikardi esa o‘z huquqlarini sudda himoya qilishga tayyor. Bu voqea sevgi bilan nafrat o‘rtasida faqat bir qadam borligini yana bir bor tasdiqlaydi. Ikardi va Nara o‘rtasidagi mojaro jamoatchilik e’tiborini tortmoqda va bunday holatlar shaxsiy hayotdagi murakkabliklarni ko‘rsatadi. Sud jarayoni qanday yakun topishini vaqt ko‘rsatadi.

Bugun, 7 sentyabr kuni, O‘zbekiston osmonida noyob astronomik hodisa — to‘liq Oy tutilishi yuz beradi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. O‘zbekiston Fanlar akademiyasining ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu hodisa mamlakatimizning barcha hududlaridan aniq ko‘rinadi. Oy tutilishi paytida Oy yuzasi butunlay Yer soyasida qoladi. To‘liq fazali tutilish 1 soat 22 daqiqa davom etadi, biroq butun jarayon 5 soatdan ortiq vaqtni o‘z ichiga oladi. Bu hodisa nafaqat O‘zbekistonda, balki Evroosiyo va Afrikadagi bir qator davlatlarda ham kuzatiladi. Jumladan, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston, Afg‘oniston, Eron, Arab davlatlari, shuningdek, Pokiston, Hindiston, Xitoy, Janubiy va Shimoliy Koreya, Malayziya, Vyetnam, Laos kabi mamlakatlarda to‘liq Oy tutilishini ko‘rish mumkin. Rossiyaning markaziy hududlari, Turkiya, Ozarbayjon, Saudiya Arabistoni, Yaponiya va Avstraliyaning ayrim joylarida ham Oy to‘liq soyada qoladi. Yevropa, Filippin, Gavayi, Fidji va Yangi Zelandiya esa qisman tutilishni kuzatadi. O‘zbekistonda Oy tutilishining aniq vaqtlari quyidagicha: qisman tutilish Toshkent vaqti bilan 21:27 da boshlanadi, to‘liq faza 22:30 da kirib keladi, 23:11 da eng yuqori nuqtaga yetadi, 23:52 da to‘liq faza yakunlanadi va 8 sentyabr soat 00:56 da qisman faza ham tugaydi. Mutaxassislar ma’lumotiga ko‘ra, tutilish davomida Oyning ufqdan balandligi dastlab 27 darajani tashkil etadi, maksimal paytda esa 39 darajagacha ko‘tariladi. Eng muhimi, ushbu hodisani kuzatish uchun teleskop yoki boshqa maxsus uskunalar talab qilinmaydi. Oddiy ko‘z bilan ham Oy tutilishini xavfsiz tomosha qilish mumkin. Olimlar ta’kidlaganidek, Oy tutilishini bevosita ko‘z bilan kuzatish mutlaqo xavfsiz hisoblanadi. Astronomiya ixlosmandlari va oddiy fuqarolar uchun bu kecha tabiatning noyob go‘zalligini ko‘rish va esda qolarli xotira yaratish uchun ajoyib imkoniyatdir. Manba: O‘zbekiston Fanlar akademiyasi.

Apple kompaniyasi sentabr oyida o‘zining yangi flagman smartfonlari iPhone 17 Pro va iPhone 17 Pro Max modellarini taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu qurilmalar nafaqat ichki imkoniyatlari, balki tashqi ko‘rinishi bilan ham sezilarli darajada yangilangan. Eng katta o‘zgarishlardan biri orqa kamera podining butun korpus eni bo‘ylab joylashganidir. Sensorlar joylashuvi avvalgidek qolgan, ammo LiDAR va chaqnoq endi qarama-qarshi tomonda joylashgan. Apple titan korpusdan voz kechib, alyuminiy korpusga qaytdi. Alyuminiy issiqlikni oldingiga nisbatan 20 barobar samaraliroq tarqatadi. Korpus to‘liq metall bo‘lib, orqa qismida simsiz zaryadlash uchun Ceramic Shield oynali maydon mavjud. Old panelda yangi Ceramic Shield 2 ishlatilgan bo‘lib, u uch barobar mustahkamroqdir. Shuningdek, ekran yuzasida yorug‘likni aks ettirmaydigan qoplama qo‘llanilgan. Ichki quvvat jihatidan yangi Apple A19 Pro chipi o‘rnatilgan. U 6 yadroli protsessor va 6 yadroli grafik protsessorga ega bo‘lib, ikkinchi avlod Dynamic Caching texnologiyasi yordamida uzoq davom etadigan vazifalarda oldingiga nisbatan 40 foiz tezroq ishlaydi. Pro modellarda birinchi marta bug‘ yordamida sovitish tizimi joriy etilgan bo‘lib, alyuminiy korpus bu jarayonga yordam beradi. Kamera tizimi ham sezilarli yangilangan. Endi to‘liq 48 megapikselli asosiy, ultra keng va telefotokameralar mavjud. Telefotokamera 8 barobar optik zoom, shuningdek 4 barobar rejimi va 3D stabilizatsiya funksiyasiga ega. Old kamera esa 18 megapikselli bo‘lib, Center Stage texnologiyasi bilan jihozlangan. Bundan tashqari, ProRes RAW formatida video yozish imkoniyati qo‘shilgan, bu esa videomontaj bilan shug‘ullanuvchilar uchun muhim yangilik hisoblanadi. Avtonomiya ko‘rsatkichlariga kelsak, iPhone 17 Pro modeli 33 soat video ko‘rish imkoniyatiga ega, iPhone 17 Pro Max esa 39 soat ishlaydi. Qurilmalarni 0 dan 50 foizgacha zaryadlash uchun atigi 20 daqiqa vaqt ketadi. Narxlari quyidagicha belgilangan: iPhone 17 Pro 1099 dollar, iPhone 17 Pro Max esa 1199 dollar. Qurilmalar 19 sentabrdan sotuvga chiqadi. Ranglar qatorida Silver, Deep Blue va Cosmic Orange mavjud. Yangi TechWoven g‘iloflar va Crossbody Strap aksessuar sifatida taqdim etildi. Apple kompaniyasi ushbu yangilanishlar bilan haqiqatan ham “Pro” darajasiga chiqa oldimi, bu savol foydalanuvchilar orasida muhokama qilinmoqda. Yangi modellar yuqori darajadagi quvvat va sifatni taqdim etadi, bu esa ularning bozordagi o‘rnini mustahkamlashga yordam beradi.

Turkiyadan hayratlanarli yangiliklar kelmoqda. Bu haqida Euro-football.ru xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, Zinedin Zidan «Fenerbahche» futbol klubining yangi bosh murabbiyi bo‘lishi mumkin. Klub rahbariyati yozda jamoani sezilarli darajada kuchaytirganidan so‘ng, Zidan bilan dastlabki kelishuvga erishgan. 53 yoshli murabbiy maosh va shart-sharoitlar bo‘yicha muzokaralar yakunlangach, Turkiyaga ko‘chib o‘tadi, deb xabar beradi Sabah Spor nashri. Eslatib o‘tamiz, yaqinda «Fenerbahche» jamoasi bosh murabbiyi Joze Mourinyo bilan xayrlashdi. Bu qaror Stambul «kanarichkalari» Chempionlar Ligasi saralash bosqichida «Benfika»ga yutqazgach qabul qilindi. Oldinroq matbuotda Zinedin Zidan Fransiya terma jamoasi bosh murabbiyi Didye Deshamning o‘rnini egallashni rejalashtirayotgani haqida xabarlar tarqalgan edi. Desham ushbu lavozimni 2026 yilgi jahon chempionati yakunida tark etishi kutilmoqda. Bu yangiliklar futbol ixlosmandlari orasida katta qiziqish uyg‘otmoqda.

Avvalroq Angrenda yuz bergan yirik yo‘l-transport hodisasi haqida xabar berilgandi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Toshkent–Osh xalqaro avtomobil yo‘lida bir nechta transport vositalari ishtirokida avtohalokat sodir bo‘ldi. Hodisa 7-sentyabr kuni soat taxminan 12:20 da yuz berdi. Ichki ishlar organlaridan olingan ma’lumotlarga ko‘ra, Shacman rusumli yuk mashinasi, unda sement tashilayotgan va 44 yoshli haydovchi boshqaruvida bo‘lgan, boshqaruvni yo‘qotib, temiryo‘l o‘tish joyida to‘xtab turgan ikkita yuk mashinasi va beshta yengil avtomobilga urildi. Zarba natijasida yong‘in yuzaga keldi, ammo voqea joyiga yetib kelgan tezkor xizmatlar tomonidan tezda o‘chirilgan. Ichki ishlar organlari o‘lim va jarohat olganlar soni haqida ma’lumot berdi. Hodisa joyida yetti kishi halok bo‘ldi. Besh kishi shifoxonaga yotqizildi, yana to‘rt nafar ishtirokchi tibbiy yordam olib, uyiga yuborildi. Hozirgi vaqtda hukumat hodisaning sabablarini o‘rganish uchun komissiya tuzdi. Komissiyaga boshchilik qilish uchun Bosh vazir o‘rinbosari Achilbay Ramatov tayinlandi.

Shimoliy Karolinada 23 yoshli ukrainalik qochqin Irina Zarutska poyezdda pichoqlab o‘ldirildi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Politsiya ayolga hujum qilgan 34 yoshli Dekarlos Braunni qo‘lga oldi va uni qotillikda ayblamoqda. Voqea videoga tushib, ijtimoiy tarmoqlarda keng tarqaldi, bu esa jamoatchilik orasida katta norozilikka sabab bo‘ldi. Shahar meri ushbu holatni sud tizimidagi xato deb atab, transportda xavfsizlikni oshirish bo‘yicha choralar ko‘rilishini va’da qildi. Zarutskaning oilasi uning 2022-yilda urushdan qochib AQShga kelganini va yangi hayotga tez moslashganini bildirdi. U san’atga qiziqardi, hayvonlarni yaxshi ko‘rar va oilasi bilan baxtli yashardi. Ushbu voqea siyosiy bahslarga ham sabab bo‘ldi. Ayrimlar Braun ilgari og‘ir jinoyatlar uchun jazolangan bo‘lsa-da, ozodlikka chiqqanini tanqid qildi. Shtat rahbari esa jinoyatchilikka qarshi yanada samarali choralar ko‘rishga chaqirdi. Bu voqea jamiyatda xavfsizlik va adolat masalalarini yana bir bor muhokama qilishga sabab bo‘ldi.

Sidneyda katta akula hujumi natijasida bir kishi halok bo‘ldi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Jabrlanuvchi Long Reef plyajida do‘stlari bilan cho‘milayotgan paytda akula hujumiga uchradi. Qutqaruvchilar uni qirg‘oqqa olib chiqdilar, ammo uning hayotini saqlab qolib bo‘lmadi. Ma’lum bo‘lishicha, jabrlanuvchi suvda atigi yarim soat bo‘lgan, hujum esa qirg‘oqdan taxminan 100 metr uzoqlikda sodir bo‘lgan. Hodisa yuzasidan Shimoliy plyajlar hududidagi bir nechta mashhur sohillar vaqtincha yopildi. Mutaxassislar ushbu sohillar 24 dan 72 soatgacha yopiq qolishi mumkinligini bildirgan. Politsiya aynan qaysi turdagi akula hujum qilganini aniqlash uchun tekshiruv olib bormoqda. Sidneyda oxirgi marta o‘limga olib kelgan akula hujumi 2022-yilda qayd etilgan edi. Avstraliyada yiliga o‘rtacha 20 ta shunday hodisa sodir bo‘ladi. Ushbu voqea mamlakatda akulalar xavfi borligini yana bir bor eslatdi. Odamlar sohil bo‘ylab ehtiyotkorlikni oshirishlari zarur. Qutqaruv xizmatlari ham plyajlarda xavfsizlikni ta’minlashni kuchaytirmoqda.

Ispaniyada yosh futbolchilar o‘rtasida xalqaro futbol turniri bo‘lib o‘tmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. O‘zbekistonning 17 yoshgacha bo‘lgan terma jamoasi turnirning ikkinchi bosqichida Kanada terma jamoasi bilan bellashdi. Asosiy vaqt davomida o‘yin 2:2 hisobida yakunlandi. Penaltilar seriyasida O‘zbekiston jamoasi 6:5 hisobida g‘alaba qozondi. Birinchi bosqichda O‘zbekiston terma jamoasi Angliya jamoasiga 3:1 hisobida mag‘lub bo‘lgan edi. Terma jamoa xalqaro musobaqalarda ishtirok etishni davom ettirib, tajriba orttirishga harakat qilmoqda. Bu kabi musobaqalar yosh futbolchilar uchun muhim bo‘lib, ularning mahoratini oshirishga xizmat qiladi. O‘zbekiston futboli kelajakda yanada rivojlanishi uchun yoshlar o‘rtasidagi bunday turnirlar katta ahamiyatga ega. Terma jamoaning keyingi o‘yinlari ham qiziqish bilan kuzatilmoqda.

2025-yil 8-sentabrdan kuchga kiradigan valyuta kurslari o‘zgarishlari e’lon qilindi. AQSh dollari bugungi kunda 12437.15 so‘mga teng bo‘lib, oldingi kursga nisbatan 62.6 so‘mga oshdi. Ertaga esa dollar kursi yanada ko‘tarilib, 12520.78 so‘mga yetadi, ya’ni 83.63 so‘mga o‘sishi kutilmoqda. Yevro kursi ham ijobiy o‘zgarish ko‘rsatmoqda. Bugun 14480.57 so‘m bo‘lsa, 55.56 so‘mga ko‘tarilgan. Ertaga esa bu ko‘rsatkich 14634.29 so‘mga chiqib, 153.72 so‘mga oshadi. Rossiya rubli bugungi kunda 153.34 so‘m bo‘lib, 0.21 so‘mga o‘sdi. Ertaga esa 153.70 so‘mga yetib, yana 0.36 so‘mga ko‘tarilishi kutilmoqda. Britaniya funti bugungi kursda 16715.53 so‘mni tashkil etib, 123.73 so‘mga oshgan. Ertaga esa 16880.52 so‘mga ko‘tarilib, 164.99 so‘mga o‘sadi. Yaponiya iyenasi bugungi kunda 83.85 so‘m bo‘lib, 0.55 so‘mga o‘sdi. Ertaga esa 84.50 so‘mga ko‘tarilishi kutilmoqda, bu 0.65 so‘mga oshish demakdir. Shveytsariya franki bugungi kunda 15449.88 so‘mga teng bo‘lib, 50.99 so‘mga oshdi. Ertaga esa 15590.56 so‘mga ko‘tarilib, 140.68 so‘mga o‘sadi. Xitoy yuani bugungi kursda 1741.82 so‘m bo‘lib, 9.9 so‘mga oshdi. Ertaga esa 1754.10 so‘mga yetib, 12.28 so‘mga ko‘tarilishi kutilmoqda. Umuman olganda, barcha asosiy valyutalar so‘mga nisbatan o‘sish yo‘lida, bu esa iqtisodiy faollik va xalqaro bozorlar bilan bog‘liq ijobiy tendensiyalarga ishora qiladi.