Ilon Maskning yangi chipi: ko‘zi ojizlar uchun umid, kelajak uchun tramplin

^{Illustrativ foto: ChatGPT}
Amerikalik mashhur ishbilarmon va milliarder Ilon Mask rahbarligidagi Neuralink kompaniyasi ko‘rish qobiliyatini butunlay yo‘qotgan insonlarga qaytadan dunyoni ko‘rish imkonini yaratish ustida jiddiy ish olib bormoqda.

Bu yangi avlod texnologiyasi ko‘z yoki ko‘rish asablari faoliyatdan chiqqan holatlarda ham ishlay oladi. U insonning ko‘z organlarini chetlab o‘tib, miyadagi ko‘rish qismi — vizual korteksga bevosita ulanadi.

Mask ta’kidlashicha, dastlab bunday ko‘rish shunchaki oddiy grafikalar singari bo‘ladi, lekin vaqt o‘tishi bilan bu salohiyat "odam ko‘rish qobiliyatidan ham yuqori" darajaga chiqishi mumkin.

Ushbu ilg‘or ishlanma Neuralink'ning miya va kompyuter o‘rtasida ma’lumot uzatish qobiliyatini namoyish etgan dastlabki chiplaridan keyingi bosqich hisoblanadi. Bu kabi chiplar hozirda falajlikka uchragan bemorlarga faqat aqliy kuch bilan qurilmalarni boshqarish imkonini bermoqda.

2024 yilning mart oyida Blindsight deb nomlangan bu optik neyro-chip haqida ilk bor rasmiy ma’lumot berildi. O‘shanda Mask chip maymunlarda sinab ko‘rilganini, natijada ularning ko‘rishi qisman tiklanganini ma’lum qilgan.

Shu yil sentyabrida esa AQSHning sog‘liqni saqlash idorasi ushbu chipni “revolyutsion uskuna” sifatida tan oldi va uni odamlar ustida sinab ko‘rishga rasmiy ruxsat berdi.

Neuralink yaqinda 2025 yil oxirigacha Blindsight chipini inson miyasiga o‘rnatish bo‘yicha ilk amaliyotni o‘tkazishga to‘liq tayyor ekanini ma’lum qildi. Bu faqat oftalmologiya yoki nevrologiyada emas, balki umuman biotexnologiya sohasidagi mislsiz yutuqlardan biriga aylanishi mumkin.

Qizig‘i shundaki, Ilon Mask kelajakda ushbu miya chipini o‘ziga ham o‘rnatish niyatida. Uning rejalari orasida nafaqat elektron qurilmalarni boshqarish, balki muskul faoliyatini tiklash, ruhiy tushkunlikni yengish va hatto inson miyasining ishlash qobiliyatini kuchaytirish ham bor.

Maskning prognozlariga ko‘ra, 2025 yil yakunlarigacha sun’iy intellekt insonlardan aqlliroq bo‘lib ulguradi. Uning fikriga ko‘ra, 2030 yilga kelib sun’iy aql barcha insonlar zehnidan ustun bo‘lib ketishi — deyarli aniq fakt.

Siz bunday chipdan foydalanishga rozi bo‘larmidingiz? Texnologiya inson uchun yordamchimikan yoki xavfmi?