Avgust - so'nggi yangiliklar

2023 yil 2 sentyabrdan boshlab «Uzbekneftegaz» kompaniyasi AI-80 markali benzin sotilishini to‘liq to‘xtatdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Ushbu qaror kompaniyaning yangi strategiyasining bir qismi bo‘lib, ichki bozor uchun sifatli yoqilg‘i ta’minotini oshirishga qaratilgan. AI-80 o‘rniga kompaniya AI-92 markali yuqori oktanli benzin savdosini sezilarli darajada ko‘paytirdi. Avval birjada taxminan 1000 tonna AI-92 benzin sotilgan bo‘lsa, hozirda bu ko‘rsatkich 1720 tonnaga yetdi. Zarurat tug‘ilganda, ichki bozor talabining o‘sishiga mos ravishda, sotish hajmi yanada oshirilishi mumkinligi ta’kidlandi. Shuningdek, «Uzbekneftegaz» avgust oyida AI-80 benzinini xarid qilgan mijozlar bilan barcha kelishuvlar bajarilishini ma’lum qildi. Benzin zaxiralari sentyabr oyida oldindan tuzilgan shartnomalar asosida xaridorlarga yetkazib beriladi. Bu kompaniyaning mijozlarga bo‘lgan mas’uliyatini va sifatli mahsulot yetkazib berishga intilishini tasdiqlaydi.

Sharqiy Angliya so‘nggi yillarda eng qurg‘oqchil mavsumlardan birini boshdan kechirmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Anglian Water kompaniyasining ma’lumotlariga ko‘ra, fevral oyidan iyul oyigacha atigi 165 millimetr yomg‘ir yog‘gan. Bu 1899-yildan beri uchinchi eng kam yog‘ingarchilik hisoblanadi. Mutaxassislar suv tanqisligi muammosi kuchayayotganini ta’kidlamoqda. Kompaniya aholiga suvdan tejab foydalanishni tavsiya qilmoqda. Hozircha Sharqiy Angliyada bog‘larni sug‘orish uchun suvdan foydalanishga hech qanday cheklov qo‘yilmagan. Biroq ekspertlar suv tanqisligini hisobga olib, bunday cheklovlar joriy qilinishi zarurligini bildirgan. Mutaxassislarning fikricha, faqat uzoq davom etadigan yomg‘irlar tabiatning tiklanishiga yordam beradi. Iqlim o‘zgarishi tufayli suv zaxiralari tobora kamaymoqda va xavf ostida qolmoqda. Avgust oyining dastlabki yigirma kunida Sharqiy Angliyaga atigi 10 millimetr yomg‘ir yog‘di. Oddiy sharoitda bu davrda o‘rtacha 60 millimetr yog‘in bo‘lishi kerak edi. Meteorologlar yozning bu davrida kutilgan yomg‘irning atigi 53 foizi tushganini ma’lum qildi. Anglian Water kompaniyasi aholiga mashinalarni yuvishni vaqtincha to‘xtatishni va hovli hamda bog‘larni sug‘orishda ehtiyotkorlikni tavsiya qilmoqda. Kompaniya suvdan oqilona foydalanish kelajak uchun muhimligini ta’kidlab, imkon qadar ko‘proq suvni tabiatda qoldirish zarurligini eslatmoqda.

Avgust oyida maktablarga tayyorgarlik ko‘rish boshlanganligi sababli ota-onalar uchun xarajatlar ko‘payadi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. O‘zbekistonda an’anaviy bozorlar maktab buyumlarini sotib olish uchun eng ommabop joy hisoblanadi. Shu bilan birga, internet orqali xarid qilish imkoniyati ham kengaymoqda. Maktab uchun zarur bo‘lgan asosiy yozuv anjomlari va o‘quv vositalarining narxlari quyidagicha: beshta ruchka 7 ming so‘m, uchta qora qalam 6 ming so‘m, o‘n dona 12 varoqli daftar 20 ming so‘m, o‘n beshta umumiy daftar 50 ming so‘m, rangli qalamlar to‘plami 15 ming so‘m, kitob jildi 15 ming so‘m, daftar jildi esa 8 ming so‘m turadi. Bundan tashqari, penal 15 ming so‘m, o‘tkirlagich 9 ming so‘m, o‘chirish uchun uskuna 6 ming so‘m, chizg‘ichlar to‘plami 25 ming so‘m va 24 varoqli rasm daftari 15 ming so‘m qiymatida. Maktab formasi narxlari o‘g‘il va qiz bolalar uchun farq qiladi. O‘g‘il bolalar uchun oq ko‘ylak 175 ming so‘m, klassik shim 250 ming so‘m, tufli 300 ming so‘m, bo‘yinbog‘ esa 40 ming so‘m turadi. Qiz bolalar uchun yubka 200 ming so‘m, oq kofta 250 ming so‘m, tufli 250 ming so‘m, kalgotkalar 125 ming so‘m va soch banti 50 ming so‘mdan iborat. Maktab sumkasi narxi 100 ming so‘mdan boshlanadi, dastro‘mol va paypoq esa har biri 20 ming so‘m atrofida sotiladi. Umuman olganda, bir o‘g‘il bola uchun maktab bozorligi o‘rtacha 1 million 96 ming so‘mni tashkil etsa, bir qiz bola uchun bu xarajat 1 million 206 ming so‘mga teng. Agar oilada ikki nafar farzand maktabga borsa, umumiy xarajat taxminan 2 million 300 ming so‘m bo‘ladi. Barcha narxlar O‘zbekistondagi mashhur marketpleyslarning joriy o‘rtacha narxlari asosida keltirilgan bo‘lib, mahsulot sifati va hajmiga qarab farq qilishi mumkin (manba: zamin.uz).

8-10 avgust kunlari O‘zbekistonda deyarli barcha hududlarda iqlim sharoiti o‘zgarmasdan qoladi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. O‘zgidromet markazi mutaxassislari ta’kidlaganidek, kelgusi kunlarda osmon asosan kam bulutli va quruq bo‘lishi kutilmoqda. 9 avgust, juma kuni mamlakat bo‘ylab havo harorati ko‘p joylarda 35-37 daraja atrofida bo‘ladi. Haftaning boshiga kelib ayrim hududlarda harorat yanada ko‘tarilib, janubiy viloyatlarda 40 darajagacha yetishi mumkin. Sinoptiklar bu holatni avgust oyining dastlabki o‘n kunligi uchun tabiiy va me’yoriy deb baholashmoqda. Dam olish kunlari, ya’ni 10 va 11 avgustda harorat yanada oshib, kunduzgi paytlarda 37-40 daraja atrofida bo‘ladi. Ayrim cho‘l va sahro hududlarida termometr ko‘rsatkichi 42 darajagacha ko‘tarilishi ehtimoli mavjud. Bu esa issiq havoda harakatlanishda ehtiyotkorlikni talab qiladi. Quyosh zarbasi va suyuqlik yetishmovchiligi xavfini hisobga olish lozim. Shamol tezligi 7-12 metr/soniya atrofida bo‘lib, 10 avgust kuni ayniqsa respublika shimoliy hududlarida shamol kuchayib, 13-18 metr/soniyagacha yetishi mumkin. Bu esa chang-to‘zonlarning yuzaga kelishiga sabab bo‘lishi ehtimoldan holi emas. Poytaxt Toshkentda ob-havo nisbatan barqaror bo‘lib, kam bulutli va quyoshli kunlar davom etadi. Shamol sharqdan esib, tezligi 3-8 metr/soniya atrofida bo‘ladi. Kechasi harorat 21-23 daraja, kunduz kunlari esa 8 avgustda 35-37, 9-10 avgust kunlari esa 37-39 daraja oralig‘ida bo‘ladi. Shu bois kelasi kunlarda havo issiq va quruq bo‘ladi. Shamolli kunlarda chang-to‘zonlar paydo bo‘lishi ehtimoli borligi sababli, ayniqsa bolalar va keksa yoshdagilar ehtiyotkorlikda bo‘lishlari kerak. Quyoshdan himoyalanish, ko‘proq suv ichish va ochiq havoda uzoq qolmaslik tavsiya etiladi. Joriy yil avgust oyining ilk o‘n kunligida bunday issiq ob-havo tabiiy hisoblanadi. Tabiatning issiqlik darajasiga moslashish esa har birimizning mas’uliyatimizdir. Manba: O‘zgidromet markazi.

Avgust oyining boshida mamlakat bo‘ylab ob-havo odatda quruq va mo‘tadil issiq bo‘ladi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Gidrometeorologiya xizmati ma’lumotlariga ko‘ra, kunduzgi harorat ko‘pincha 34-37 daraja atrofida bo‘lib, janubiy hududlarda 40-41 darajagacha ko‘tarilishi mumkin. Kechalari esa harorat odatda 18-23 daraja atrofida saqlanadi. Oyning uchinchi o‘n kunligidan boshlab havo asta-sekin soviydi. Kechalari harorat 13-18 darajagacha pasayadi, kunduzgi harorat esa 30-35 darajagacha, janubiy hududlarda esa 36-38 darajagacha tushadi. Avgust oyida yomg‘ir yog‘ishi ehtimoli respublika hududining katta qismlarida past bo‘ladi. Bu oy asosan quruq davr hisoblanib, iyul oyidagi kabi kuchli issiqlik kuzatilmaydi. Mutaxassislar ta’kidlashicha, avgust oyining o‘rtacha harorati iyulga nisbatan 1,5-2,5 daraja past bo‘ladi, biroq yoz faslining issiq davri sifatida qolaveradi. Shuningdek, iqlim o‘zgarishlari ta’siri ostida avgust oyidagi haroratlar ham o‘zgarmoqda. 1991-2020 yillar bilan 1961-1990 yillar oralig‘idagi ma’lumotlarga ko‘ra, o‘rtacha haroratlar orasida 1,2-1,5 daraja farq aniqlangan. Shu bois, bu yil avgust oyida asosan mo‘tadil, barqaror va quruq ob-havo kutilyapti. Kuz fasliga tayyorgarlik ko‘rayotgan o‘quvchilar, ishbilarmonlar va ota-onalarga ushbu ob-havo bashoratini inobatga olish tavsiya etiladi. Manba: Gidrometeorologiya xizmati.

YUVT Aero aviakompaniyasi Perm va Toshkent yo‘nalishidagi reyslar muddatini uzaytirdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Dastlab reyslar avgust oyining oxirigacha amalga oshirilishi rejalashtirilgan edi. Endilikda ular 20 oktyabrgacha davom etadi. Samolyotlar avvalgidek dushanba kunlari uchadi. Uzaytirilgan reyslar dasturidagi birinchi parvoz 1 sentyabrda bajariladi. Ushbu qaror yo‘lovchilarga qo‘shimcha imkoniyatlar yaratadi va sayohat rejasini yanada qulaylashtiradi. Aviakompaniya o‘z xizmat sifatini oshirishga va mijozlar ehtiyojlarini qondirishga katta e’tibor qaratmoqda. Permdan Toshkentga parvozlar davom etishi mintaqalar orasidagi aloqani mustahkamlashga yordam beradi. Shuningdek, bu yo‘nalishdagi aviaqatnovlarning davomiyligi va chastotasi oshirilishi kutilmoqda. YUVT Aero o‘z yo‘lovchilariga qulay va ishonchli transport xizmatini taqdim etishda davom etadi.

Yunonistonning Lefkada orolida arxeologlar tomonidan uzoq vaqt davomida noma’lum bo‘lib kelgan qadimgi yunon amfiteatri qoldiqlari aniqlandi. Mamlakat Madaniyat vazirligining rasmiy xabariga ko‘ra, Qulmos tepaligida 2015 yilda boshlangan qazishmalar natijasida ushbu yodgorlikka oid ko‘plab jismonan saqlanib qolgan elementlar kashf etildi. Ming yillik tarix quyida ochildi Qazishmalar chog‘ida 21 qatordan iborat tomosha zali — kavaya topildi. Odatdagi an’anaga ko‘ra, u gorizontal yo‘lak — diazoma bilan ikkita qismga ajralgan bo‘lishi mumkin. Uning yuqori qismida yana uch qator o‘rindiq bo‘lgan. Arxeologlar tomosha zali devorlari orasidagi masofa 20–28 metr bo‘lganini aniqlashdi. Garchi teatr qurilishi to‘liq yakunlanmagan bo‘lsa-da, u 3500 nafar tomoshabinni sig‘dira oladigan bo‘lgan. Qurilish to‘liq yakunlanganda, sig‘imi 10–11 ming kishigacha yetishi mumkin edi. Orxestra va sahna elementlari ajablantiradi Diametri 16,65 metr bo‘lgan, qoyaga o‘yilgan va tosh bilan o‘ralgan orxestra maydoni tadqiqotchilar e’tiborini tortdi. U xor va aktyorlar chiqishi uchun xizmat qilgan. Shuningdek, sahna hududidan topilgan qumtosh ustunlar va ionik uslubdagi peshtoqka tegishli arxitektura elementlari — logia (tashqi galereya) bo‘laklari ham ajralib turadi. Badiiy naqshlar — madaniyat darajasi belgisi Teatrning alohida diqqatga sazovor qismlaridan biri — delfinlar, qushlar va sher panjalari tasvirlangan uchta tosh taxt bo‘ldi. Bunday o‘rindiqlar, ehtimol, ruhoniylar yoki mahalliy amaldorlar uchun ajratilgan. Teatr nega tashlab ketilgan? Tadqiqotchilar ta’kidlashicha, teatr miloddan avvalgi 31 yilda Rim imperatori Avgust tomonidan Lefkada aholisi Nikopolga ko‘chirilgandan so‘ng o‘z faoliyatini to‘xtatgan. Shundan keyin qadimgi polis tanazzulga yuz tutib, teatr binolari qisman buzilgan va qurilish materiallari sifatida ishlatilgan. Qimmatli meros – tiklanish ostonasida Qishloq xo‘jaligi va vaqt ta’siriga qaramasdan, teatrning pastki qismi yaxshi holda saqlangan. Hozirda yodgorlikni saqlash bo‘yicha ishlar yakuniga yetkazilgan, Gretsiyaning madaniy rivojlanish dasturi doirasida loyihani amalga oshirish uchun tasdiq kutilmoqda. Qadimdan qolgan sahna yana jonlanadimi? Lefkadada topilgan ushbu amfiteatr nafaqat arxeologiya dunyosi uchun, balki butun insoniyat sivilizatsiyasi tarixini o‘rganishda muhim manba hisoblanadi. Bu hududda ellinistik davrda madaniyat va san’at qanday avj olganini yana bir bor tasdiqlaydi.

Toshkent shahrining markaziy issiq suv ta’minoti tizimini boshqaruvchi Veolia Energy Tashkent kompaniyasi 2024 yil sentabr va oktyabr oylarida amalga oshiriladigan rejalashtirilgan texnik xizmat ko‘rsatish ishlari jadvalini e’lon qildi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Ushbu profilaktika tadbirlari davomida markaziy isitish tizimiga ulangan turar joylarda issiq suv ta’minoti vaqtincha to‘xtatiladi. Har bir bosqichda suv ta’minotining uzilishi besh kun davom etadi. Kompaniyaning rasmiy bayonotida qayd etilishicha, bu chora-tadbirlar shaharning issiq suv va isitish infratuzilmasini kelayotgan qish mavsumiga tayyorlash uchun juda muhimdir. Diagnostika va zarur ta’mirlash ishlari tizimning qishki yuklamalar vaqtida barqaror va nosozliksiz ishlashini ta’minlashga qaratilgan. Veolia Energy Tashkent rahbariyati poytaxt aholisi va tashkilotlaridan vaqtinchalik noqulayliklarga sabr-toqat bilan yondashishni so‘radi. Texnik xizmat ko‘rsatish ishlari va issiq suv ta’minotining vaqtincha to‘xtatilishi quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi: 8-12 sentabr kunlari Mirzo Ulug‘bek, Temur Malik, Avayxon, Mingbuloq ko‘chalari, shuningdek Mirishkor, Shukura Burxonova, Razzok Hamroyev, Salom, Durmon yo‘li va Feruza hududlarida suv uzilishi kuzatiladi. Shuningdek, Karasu-1,2,3,4,6, Buz-2 va Feruza massivlari, Zarqarlik, Lutfi, Bog‘iston, Katartal, Guliston, Farhod ko‘chalari va boshqa bir qator hududlarda ham vaqtincha to‘xtatishlar bo‘ladi. 15-19 sentabr kunlari Qorasuv, Besharyk, Birlashgan, Elbek, Asalobod, Quruvchilar, Uysuzlar, Parkent, Chulpon, Alimkent ko‘chalari va Axangaran shosse hududlarida suv ta’minoti to‘xtatiladi. Tuzel, Uysuzlar, Asalobod massivlari va Aviagorodok shaharlarida ham shu tarzda xizmat ko‘rsatish vaqtincha to‘xtatiladi. Shuningdek, shahar markazi va uning atrofidagi ko‘plab ko‘chalar va massivlar bu jarayonga kiradi. 22-26 sentabr kunlari Mustaqillik prospekti, Mirzo Ulug‘bek, Buyuk Ipak Yo‘li, Qari Niyoziy, Sayram, Tamara Xonim, Akkurgan, Osiyo, Lev Tolstoy ko‘chalari va atrofdagi hududlarda profilaktika ishlari olib boriladi. Bu davrda Yalangach, Tashselmash, Mavlono Riyoziy, Buz-1 massivlari va boshqa hududlarda issiq suv ta’minoti vaqtincha uziladi. 29 sentabr – 3 oktyabr kunlari Amir Temur va Mustaqillik prospektlari, Ahmad Donish, Sharofa Rashidov, Yahyo Gulyamov ko‘chalari, Shahrisabz, Shastri, Yangishahar, Dehqonobod hududlari va boshqa ko‘plab joylarda suv ta’minoti to‘xtatiladi. Shu bilan birga, Beltepa, Ibn Sino, Jararyk, Beshqurghan, Olimpiya massivlari va talabalar shaharchalari ham vaqtincha issiq suvsiz qoladi. 6-10 oktyabr kunlari Munis, Sarikul, Eski Sarikul, Yangizamon, Yangi Kuyluk, Abdurauf Fitrat, Farg‘ona Yo‘li va Kuyluk massivlarida ham shu kabi texnik xizmat ko‘rsatish ishlari amalga oshiriladi. Sergeli tumanidagi ko‘plab ko‘cha va massivlarda ham issiq suv ta’minoti vaqtinchalik uziladi. Toshkent markaziy issiq suv ta’minoti tizimi Markaziy Osiyodagi eng yirik tizimlardan biri hisoblanadi. Uning umumiy uzunligi 2000 kilometrdan ortib, bu masofa Toshkentdan Istanbulgacha bo‘lgan to‘g‘ri chiziq masofasiga tengdir. Shuning uchun, belgilangan muddatlarda amalga oshiriladigan texnik xizmat ko‘rsatish ishlari shaharning issiq suv va isitish tizimining ishonchli ishlashini ta’minlash uchun zarurdir. Aholidan vaqtinchalik noqulayliklarga tushunish bilan qarashlari so‘raladi.

Bugun, 7 sentyabr kuni, O‘zbekiston osmonida noyob astronomik hodisa — to‘liq Oy tutilishi yuz beradi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. O‘zbekiston Fanlar akademiyasining ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu hodisa mamlakatimizning barcha hududlaridan aniq ko‘rinadi. Oy tutilishi paytida Oy yuzasi butunlay Yer soyasida qoladi. To‘liq fazali tutilish 1 soat 22 daqiqa davom etadi, biroq butun jarayon 5 soatdan ortiq vaqtni o‘z ichiga oladi. Bu hodisa nafaqat O‘zbekistonda, balki Evroosiyo va Afrikadagi bir qator davlatlarda ham kuzatiladi. Jumladan, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston, Afg‘oniston, Eron, Arab davlatlari, shuningdek, Pokiston, Hindiston, Xitoy, Janubiy va Shimoliy Koreya, Malayziya, Vyetnam, Laos kabi mamlakatlarda to‘liq Oy tutilishini ko‘rish mumkin. Rossiyaning markaziy hududlari, Turkiya, Ozarbayjon, Saudiya Arabistoni, Yaponiya va Avstraliyaning ayrim joylarida ham Oy to‘liq soyada qoladi. Yevropa, Filippin, Gavayi, Fidji va Yangi Zelandiya esa qisman tutilishni kuzatadi. O‘zbekistonda Oy tutilishining aniq vaqtlari quyidagicha: qisman tutilish Toshkent vaqti bilan 21:27 da boshlanadi, to‘liq faza 22:30 da kirib keladi, 23:11 da eng yuqori nuqtaga yetadi, 23:52 da to‘liq faza yakunlanadi va 8 sentyabr soat 00:56 da qisman faza ham tugaydi. Mutaxassislar ma’lumotiga ko‘ra, tutilish davomida Oyning ufqdan balandligi dastlab 27 darajani tashkil etadi, maksimal paytda esa 39 darajagacha ko‘tariladi. Eng muhimi, ushbu hodisani kuzatish uchun teleskop yoki boshqa maxsus uskunalar talab qilinmaydi. Oddiy ko‘z bilan ham Oy tutilishini xavfsiz tomosha qilish mumkin. Olimlar ta’kidlaganidek, Oy tutilishini bevosita ko‘z bilan kuzatish mutlaqo xavfsiz hisoblanadi. Astronomiya ixlosmandlari va oddiy fuqarolar uchun bu kecha tabiatning noyob go‘zalligini ko‘rish va esda qolarli xotira yaratish uchun ajoyib imkoniyatdir. Manba: O‘zbekiston Fanlar akademiyasi.

Rossiya Federal tibbiyot-biologik agentligi (FTBA) yangi mRNK vaksinasining saraton kasalligiga qarshi zarur tadqiqotlarini yakunlab, uni ro‘yxatdan o‘tkazish uchun hujjatlarni taqdim etdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Bu esa vaksinaning klinik qo‘llanilishiga yo‘l ochmoqda. Agentlik rahbari Veronika Skvortsova yaqinda “Izvestiya” nashriga bergan intervyusida shunday ma’lumot berdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, “Enteromiks” nomli preparatni qo‘llash uchun ruxsat olish hujjatlari 2025-yilning yoz oxirida Sog‘liqni saqlash vazirligiga topshirilgan. Bu jarayon klinikadan oldingi uzoq sinovlardan so‘ng amalga oshirildi va ular preparatning xavfsizligi hamda samaradorligini tasdiqladi. Ushbu vaksinani ishlab chiqish shaxsiylashtirilgan dori vositalarini yaratish bo‘yicha kengroq tashabbusning bir qismi hisoblanadi. mRNK texnologiyasi asosida yaratilgan preparat har bir bemor uchun o‘ziga xos bo‘lgan o‘sma hujayralarining xususiyatlariga moslashtirilgan vaksina yaratishni nazarda tutadi. Tadqiqotlarda hayvonlarda, xususan ichak adenokarsinomasi bilan og‘rigan modellar ustida sinovlar o‘tkazildi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, preparat o‘smaning o‘sishini sekinlashtirishi bilan birga uning hajmini 75-80 foizga kamaytirgan. Veronika Skvortsova ta’kidlaganidek, ushbu vaksina bo‘yicha uch yillik tadqiqotlar muvaffaqiyatli yakunlandi va yaqin kelajakda regulyatorning tasdig‘idan so‘ng bemorlarda qo‘llanishi rejalashtirilmoqda. Dastlab kolorektal saraton kasalligiga chalingan bemorlar ushbu terapiyaga kirishadi, keyinchalik esa melanoma va glioblastoma kabi miyadagi eng agressiv o‘smalar uchun moslashtiriladi. Saraton kasalliklari sohasidagi yutuqlarga parallel ravishda Rossiya neyroproteziya bo‘yicha ham katta muvaffaqiyatlarga erishmoqda. Veronika Skvortsova mikroelektrodlarni nerv uchlariga implantatsiya qilish orqali protezlarni sezgir qilish bo‘yicha ishlar amalga oshirilayotganini qayd etdi. Bu yo‘nalish FTBAning Miya va neyrotexnologiyalar markazi bilan “Motorika” kompaniyasi hamkorligida rivojlantirilmoqda. Mazkur markaz jahon miqyosida ilmiy markaz maqomini olgan va tegishli grant bilan ta’minlangan. Jarayon bir necha bosqichdan iborat bo‘lib, fantom og‘riqlarni bartaraf etishdan tortib, virtual haqiqat yordamida protezlarga tayyorgarlik ko‘rish va ularni sezgir qilishgacha bo‘lgan davrni o‘z ichiga oladi. Ushbu texnologiyalarga kengroq kirishni ta’minlash maqsadida maxsus tibbiyot muassasalari tarmog‘i tashkil etilishi rejalashtirilmoqda. 2027-yilgacha mamlakatning turli hududlarida, jumladan Primorskiy kraida o‘nta yangi protez va reabilitatsiya markazlari ochilishi nazarda tutilgan. Ularda Moskva yaqinidagi Goluboye qishlog‘ida faoliyat yuritayotgan birinchi markaz modeli asos bo‘ladi. Yangi rus vaksinasi uchun asos bo‘lgan mRNK texnologiyasi COVID-19 pandemiyasi davrida jahon miqyosida tanildi. Biroq uning saraton kasalliklarini davolashdagi imkoniyatlari olimlar tomonidan o‘nlab yillar davomida o‘rganib kelindi. 1990-yillarning o‘rtalarida sichqonlarda mRNK yordamida saraton hujayralariga qarshi immun javobni keltirib chiqarish bo‘yicha birinchi muvaffaqiyatli tajribalar o‘tkazilgan edi.

Turkiyadan hayratlanarli yangiliklar kelmoqda. Bu haqida Euro-football.ru xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, Zinedin Zidan «Fenerbahche» futbol klubining yangi bosh murabbiyi bo‘lishi mumkin. Klub rahbariyati yozda jamoani sezilarli darajada kuchaytirganidan so‘ng, Zidan bilan dastlabki kelishuvga erishgan. 53 yoshli murabbiy maosh va shart-sharoitlar bo‘yicha muzokaralar yakunlangach, Turkiyaga ko‘chib o‘tadi, deb xabar beradi Sabah Spor nashri. Eslatib o‘tamiz, yaqinda «Fenerbahche» jamoasi bosh murabbiyi Joze Mourinyo bilan xayrlashdi. Bu qaror Stambul «kanarichkalari» Chempionlar Ligasi saralash bosqichida «Benfika»ga yutqazgach qabul qilindi. Oldinroq matbuotda Zinedin Zidan Fransiya terma jamoasi bosh murabbiyi Didye Deshamning o‘rnini egallashni rejalashtirayotgani haqida xabarlar tarqalgan edi. Desham ushbu lavozimni 2026 yilgi jahon chempionati yakunida tark etishi kutilmoqda. Bu yangiliklar futbol ixlosmandlari orasida katta qiziqish uyg‘otmoqda.

Apple kompaniyasi sentabr oyida o‘zining yangi flagman smartfonlari iPhone 17 Pro va iPhone 17 Pro Max modellarini taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu qurilmalar nafaqat ichki imkoniyatlari, balki tashqi ko‘rinishi bilan ham sezilarli darajada yangilangan. Eng katta o‘zgarishlardan biri orqa kamera podining butun korpus eni bo‘ylab joylashganidir. Sensorlar joylashuvi avvalgidek qolgan, ammo LiDAR va chaqnoq endi qarama-qarshi tomonda joylashgan. Apple titan korpusdan voz kechib, alyuminiy korpusga qaytdi. Alyuminiy issiqlikni oldingiga nisbatan 20 barobar samaraliroq tarqatadi. Korpus to‘liq metall bo‘lib, orqa qismida simsiz zaryadlash uchun Ceramic Shield oynali maydon mavjud. Old panelda yangi Ceramic Shield 2 ishlatilgan bo‘lib, u uch barobar mustahkamroqdir. Shuningdek, ekran yuzasida yorug‘likni aks ettirmaydigan qoplama qo‘llanilgan. Ichki quvvat jihatidan yangi Apple A19 Pro chipi o‘rnatilgan. U 6 yadroli protsessor va 6 yadroli grafik protsessorga ega bo‘lib, ikkinchi avlod Dynamic Caching texnologiyasi yordamida uzoq davom etadigan vazifalarda oldingiga nisbatan 40 foiz tezroq ishlaydi. Pro modellarda birinchi marta bug‘ yordamida sovitish tizimi joriy etilgan bo‘lib, alyuminiy korpus bu jarayonga yordam beradi. Kamera tizimi ham sezilarli yangilangan. Endi to‘liq 48 megapikselli asosiy, ultra keng va telefotokameralar mavjud. Telefotokamera 8 barobar optik zoom, shuningdek 4 barobar rejimi va 3D stabilizatsiya funksiyasiga ega. Old kamera esa 18 megapikselli bo‘lib, Center Stage texnologiyasi bilan jihozlangan. Bundan tashqari, ProRes RAW formatida video yozish imkoniyati qo‘shilgan, bu esa videomontaj bilan shug‘ullanuvchilar uchun muhim yangilik hisoblanadi. Avtonomiya ko‘rsatkichlariga kelsak, iPhone 17 Pro modeli 33 soat video ko‘rish imkoniyatiga ega, iPhone 17 Pro Max esa 39 soat ishlaydi. Qurilmalarni 0 dan 50 foizgacha zaryadlash uchun atigi 20 daqiqa vaqt ketadi. Narxlari quyidagicha belgilangan: iPhone 17 Pro 1099 dollar, iPhone 17 Pro Max esa 1199 dollar. Qurilmalar 19 sentabrdan sotuvga chiqadi. Ranglar qatorida Silver, Deep Blue va Cosmic Orange mavjud. Yangi TechWoven g‘iloflar va Crossbody Strap aksessuar sifatida taqdim etildi. Apple kompaniyasi ushbu yangilanishlar bilan haqiqatan ham “Pro” darajasiga chiqa oldimi, bu savol foydalanuvchilar orasida muhokama qilinmoqda. Yangi modellar yuqori darajadagi quvvat va sifatni taqdim etadi, bu esa ularning bozordagi o‘rnini mustahkamlashga yordam beradi.

Avvalroq Angrenda yuz bergan yirik yo‘l-transport hodisasi haqida xabar berilgandi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Toshkent–Osh xalqaro avtomobil yo‘lida bir nechta transport vositalari ishtirokida avtohalokat sodir bo‘ldi. Hodisa 7-sentyabr kuni soat taxminan 12:20 da yuz berdi. Ichki ishlar organlaridan olingan ma’lumotlarga ko‘ra, Shacman rusumli yuk mashinasi, unda sement tashilayotgan va 44 yoshli haydovchi boshqaruvida bo‘lgan, boshqaruvni yo‘qotib, temiryo‘l o‘tish joyida to‘xtab turgan ikkita yuk mashinasi va beshta yengil avtomobilga urildi. Zarba natijasida yong‘in yuzaga keldi, ammo voqea joyiga yetib kelgan tezkor xizmatlar tomonidan tezda o‘chirilgan. Ichki ishlar organlari o‘lim va jarohat olganlar soni haqida ma’lumot berdi. Hodisa joyida yetti kishi halok bo‘ldi. Besh kishi shifoxonaga yotqizildi, yana to‘rt nafar ishtirokchi tibbiy yordam olib, uyiga yuborildi. Hozirgi vaqtda hukumat hodisaning sabablarini o‘rganish uchun komissiya tuzdi. Komissiyaga boshchilik qilish uchun Bosh vazir o‘rinbosari Achilbay Ramatov tayinlandi.

Shimoliy Karolinada 23 yoshli ukrainalik qochqin Irina Zarutska poyezdda pichoqlab o‘ldirildi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Politsiya ayolga hujum qilgan 34 yoshli Dekarlos Braunni qo‘lga oldi va uni qotillikda ayblamoqda. Voqea videoga tushib, ijtimoiy tarmoqlarda keng tarqaldi, bu esa jamoatchilik orasida katta norozilikka sabab bo‘ldi. Shahar meri ushbu holatni sud tizimidagi xato deb atab, transportda xavfsizlikni oshirish bo‘yicha choralar ko‘rilishini va’da qildi. Zarutskaning oilasi uning 2022-yilda urushdan qochib AQShga kelganini va yangi hayotga tez moslashganini bildirdi. U san’atga qiziqardi, hayvonlarni yaxshi ko‘rar va oilasi bilan baxtli yashardi. Ushbu voqea siyosiy bahslarga ham sabab bo‘ldi. Ayrimlar Braun ilgari og‘ir jinoyatlar uchun jazolangan bo‘lsa-da, ozodlikka chiqqanini tanqid qildi. Shtat rahbari esa jinoyatchilikka qarshi yanada samarali choralar ko‘rishga chaqirdi. Bu voqea jamiyatda xavfsizlik va adolat masalalarini yana bir bor muhokama qilishga sabab bo‘ldi.

2025-yil 7-sentabrdan boshlab O‘zbek so‘mi nisbatan kuchaymoqda. AQSh dollari kursi 12437.15 so‘mga ko‘tarilib, 62.6 so‘mga oshdi. Bu esa dollar qiymatining mustahkamlanishini ko‘rsatmoqda. Yevro kursi 14480.57 so‘mga yetib, 55.56 so‘mga o‘sdi. Yevro ham so‘mga nisbatan ijobiy dinamikani saqlab qoldi. Rossiya rubli 153.34 so‘mga ko‘tarilib, 0.21 so‘mga oshdi, bu esa kichik, ammo barqaror o‘zgarishdir. Britaniya funti 16715.53 so‘mga ko‘tarilib, 123.73 so‘mga oshdi. Bu eng katta o‘sishlardan biri hisoblanadi. Yaponiya iyenasi 83.85 so‘mga yetib, 0.55 so‘mga oshib, so‘mga nisbatan biroz kuchaydi. Shveytsariya franki 15449.88 so‘mga ko‘tarilib, 50.99 so‘mga oshdi. Xitoy yuani 1741.82 so‘mga yetib, 9.9 so‘mga ko‘tarildi. Barcha asosiy valyutalar so‘mga nisbatan ijobiy o‘zgarishlarni ko‘rsatmoqda. Ertangi kunda ham ushbu kurslar o‘zgarishsiz qolishi kutilmoqda. Bu esa valyuta bozorida barqarorlik belgisi sifatida baholanmoqda. So‘mning mustahkamlanishi iqtisodiyot uchun ijobiy signal bo‘lib, import va eksport faoliyatiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.