Xai - so'nggi yangiliklar

xAI kompaniyasi ma’lumotlarni belgilash bo‘limida ishlagan 500 nafar xodimni ishdan bo‘shatdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu qisqartirishlar asosan kontrakt asosida faoliyat yuritgan xodimlarga taalluqli bo‘lib, ko‘pchiligi alohida autsorsing agentliklari orqali jalb qilingan edi. Kompaniya tomonidan qabul qilingan ushbu qaror ichki qayta tashkil etish jarayonlari va mavjud resurslarni yanada samaraliroq taqsimlash maqsadida amalga oshirildi. xAI asoschisi Ilon Mask ma’lumotlarni belgilash bo‘limining kompaniyaning uzoq muddatli strategiyasidagi o‘rni haqida aniq ma’lumot bermadi. Qisqartirilgan xodimlar asosan ma’lumotlarni tozalash, belgilash va sun’iy intellekt modellarini tayyorlash bilan shug‘ullangan. Ushbu holat AQShdagi texnologik kompaniyalardagi ish o‘rinlarining barqarorligi va kelajakdagi istiqbollari haqida yangi savollarni yuzaga keltirmoqda. Bu voqea sohada faoliyat yuritayotgan boshqa kompaniyalar uchun ham ogohlantiruvchi bo‘lishi mumkin. Shuningdek, texnologiya sohasida ishchi kuchining samaradorligi va tashkilot ichidagi boshqaruv tizimlari qayta ko‘rib chiqilishi zarurligini ko‘rsatmoqda. xAI kompaniyasining bu qarori sun’iy intellekt sohasida faoliyat yurituvchi korxonalar uchun muhim signal hisoblanadi.

Meta kompaniyasi rahbari Mark Sukerberg sun’iy intellekt sohasidagi eng malakali mutaxassislarni saqlab qolish maqsadida 250 million dollargacha bo‘lgan rag‘batlantiruvchi bonuslarni taklif qilmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Bu chora muhim kadrlarning boshqa kompaniyalarga o‘tishini oldini olishga qaratilgan. Shu bilan birga, Ilon Mask boshchiligidagi xAI kompaniyasi yil boshidan buyon Meta’ning sun’iy intellekt bo‘limidan 14 nafar muhandisni o‘z safiga jalb qilgani haqida xabarlar mavjud. Maskning aytishicha, xAI’da meritokratiya printsipiga asoslangan ish muhitini yaratgan, ya’ni yaxshi natija ko‘rsatgan xodim ko‘proq maosh va aksiya paketiga ega bo‘ladi. Manbalarga ko‘ra, xAI’ga o‘tgan muhandislar startap muhitining faol va talabchan sharoitida ishlaydi. Bu jamoa eng ilg‘or loyihalar ustida haftasiga yetti kun tinimsiz mehnat qiladi. Maskning ta’kidlashicha, moddiy rag‘batdan tashqari, buyuk o‘zgarishlarni amalga oshirish ruhiyati ham muhimdir. Shuning uchun ko‘plab mutaxassislar katta bonuslarsiz ham xAI’ga qo‘shilmoqda. Unga ko‘ra, yirik moliyaviy paketlar emas, balki ulkan maqsadlar kuchliroq rag‘bat beradi. Biroq Meta rahbariyati Ilon Maskning kadrlar migratsiyasi haqidagi raqamlarini rad etadi. Kompaniya o‘zining kuchli infratuzilmasi va tadqiqotchilarga berilayotgan mustaqillikni asosiy ustunliklari deb hisoblaydi. Shu bilan birga, Anthropic kompaniyasi bosh direktori Dario Amodei Meta’ning katta bonus siyosati jamoada adolatsizlik va salbiy muhit yuzaga kelishiga olib kelishi mumkinligini bildirgan. Unga ko‘ra, maqsadni faqat pul bilan sotib olish mumkin emas. Agar ayrim xodimlar juda katta mukofot olsa, boshqalar esa o‘rtacha darajada ishlasa, jamoa muhitida muammolar paydo bo‘lish ehtimoli oshadi. Shunday qilib, sun’iy intellekt sohasidagi iste’dodlar uchun kurash texnologiya madaniyatlarining to‘qnashuvini yanada oshirmoqda. Meta kompaniyasi moliyaviy barqarorlik, kuchli hisoblash imkoniyatlari va ilmiy mustaqillikni taklif qilsa, xAI esa sheriklikka asoslangan aksiyalar, jamoaga chuqur integratsiya hamda yangi, dunyoni o‘zgartiruvchi loyihalarni yaratish imkoniyatini va’da qilmoqda. Oxir-oqibat, eng kuchli mutaxassislar o‘zlari uchun yaxshiroq variantni tanlash orqali kelajakni belgilab bermoqda.

Ilon Mask va uning xAI kompaniyasi Apple hamda OpenAI kompaniyalariga qarshi sudga da’vo arizasi kiritdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu da’voda ular sun’iy intellekt bozorida raqobatni cheklash maqsadida til biriktirish amaliyotini qo‘llashda ayblanmoqda. Maskning asosiy da’volaridan biri shundan iboratki, Apple o‘zining Grok chatbotini App Store’da namoyish etmaydi. Buning sababi sifatida kompaniya OpenAI bilan eksklyuziv shartnomaga ega ekanligi va faqat ChatGPT xizmatini targ‘ib qilayotgani ko‘rsatilmoqda. Ilon Mask va uning xAI kompaniyasi Apple hamda OpenAI’ni o‘z monopoliyalarini saqlab qolish va yangi innovatsion kompaniyalarning bozorga kirishini cheklashda ayblaydi. Unga ko‘ra, bunday xatti-harakatlar foydalanuvchilarga sun’iy intellekt sohasida keng tanlov imkoniyatlarini bermaydi va yangi loyihalarning rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi. Shu bilan birga, Grok chatboti faqat Maskning X ijtimoiy platformasi foydalanuvchilari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, uning samarali ishlashi uchun kerakli shartlar yaratilishi lozim. Biroq, Apple o‘z shartnomalari bilan buni cheklamoqda. Ilon Mask OpenAI kompaniyasining asoschilaridan biri bo‘lib, 2018-yilda ushbu tashkilotdan chiqib ketgan. 2023-yilda u xAI nomli yangi kompaniya tashkil etdi va sun’iy intellekt sohasida ChatGPT kabi yangi loyihalarni taqdim etishni maqsad qilgan. Natijada, xAI platformasida Grok nomli chatbot ishga tushirildi, u X ijtimoiy tarmog‘ining foydalanuvchilariga xizmat ko‘rsatadi. Maskning bu da’volari sun’iy intellekt sohasidagi raqobatni yanada kuchaytirishi kutilmoqda. Xalqaro texnologiya kompaniyalari o‘rtasida monopoliyaga qarshi kurash yangi loyihalar va texnologik taraqqiyot uchun muhim omil hisoblanadi. Shuningdek, Maskning shaxsiy manfaatlari bilan umumiy rivojlanish o‘rtasidagi bog‘liqlik sun’iy intellekt kelajagi va jamiyatga ta’siri haqidagi muhokamalarda markaziy mavzuga aylanmoqda. Bu jarayonlar kelgusida raqobat va innovatsiyalarning qanday shakllanishini aniq belgilaydi.

Elon Muskning sun’iy intellekt kompaniyasi xAI o‘zining Grok 2.5 modeli uchun zarur bo‘lgan model og‘irliklarini Hugging Face platformasida ochiq manba sifatida e’lon qildi, deb TechCrunch xabar berdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu model o‘tgan yili kompaniyaning eng yaxshi modeli hisoblangan va endi keng jamoatchilikka taqdim etilmoqda. Elon Musk ijtimoiy tarmoqdagi sahifasida Grok 2.5 modeli ochiq manba bo‘lganini ma’lum qildi hamda Grok 3 modeli taxminan olti oy ichida ochiqlanishini bildirdi. Muhandis Tim Kelloggning so‘zlariga ko‘ra, Grok modeli litsenziyasida raqobatga qarshi maxsus shartlar mavjud. Grok chatboti yil davomida turli munozaralarga sabab bo‘ldi. U oq irq genotsidi nazariyasini ilgari surgani, Xolokost qurbonlari soniga shubha bilan qaragani va o‘zini “MechaHitler” deb atagani tufayli tanqid ostiga olindi. Shuningdek, xAI tizimi GitHub platformasida o‘z buyruqlarini e’lon qilgan. Elon Musk Grok 4 modelini “eng haqiqat izlovchi sun’iy intellekt” deb ta’riflagan bo‘lsa-da, bu model ba’zi bahsli savollarga javob berishda Muskning ijtimoiy tarmoqdagi akkauntini manba sifatida qo‘llagani aniqlangan. Ushbu yangiliklar sun’iy intellekt sohasida katta qiziqish uyg‘otmoqda va kelajakda Grok modellarining rivojlanishi ko‘p e’tibor qaratilishini ko‘rsatmoqda.

Grok AI platformasidagi 370 mingdan ortiq foydalanuvchilarning yozishmalari ommaga oshkor bo‘ldi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. 9to5mac nashrining xabar berishicha, ushbu suhbatlar Grok saytida e’lon qilinib, qidiruv tizimlari tomonidan indekslangan. xAI kompaniyasi faqat suhbatlarni emas, balki foydalanuvchilar tomonidan yuklangan rasm, jadval va boshqa hujjatlarni ham ochiq tarzda taqdim qilgan. Grok’dagi “ulashish” tugmasi orqali yaratilgan havolalar qidiruv tizimlariga ochiq qilib qo‘yilgan bo‘lib, bu havolani olgan shaxslar bilan birga butun internet foydalanuvchilari ham ushbu ma’lumotlarga kirish imkoniga ega bo‘lgan. Forbes nashrining ma’lumotlariga ko‘ra, foydalanuvchilarga suhbatlar va yuklangan hujjatlar ommaga ochiq bo‘lishi haqida hech qanday ogohlantirish berilmagan. Grok platformasida “ulashish” tugmasini bosish orqali istalgan suhbat saytga ogohlantirishsiz joylashtiriladi. Google qidiruv tizimida Grok suhbatlarini qidirganda 370 mingdan ko‘p foydalanuvchi va platforma o‘rtasidagi yozishmalar topilgan. Ushbu suhbatlar orasida oddiy tvit yozishdan tortib, terrorchilik harakatlarini tasvirlash va kripto hamyonni buzish kabi xavfli mavzular ham mavjud. Forbes tahlillari natijasida, tibbiyot va psixologiyaga oid shaxsiy savollar, shuningdek, ism, parol va boshqa maxfiy ma’lumotlar ham ommaga oshkor qilinganligi aniqlangan. Yuklangan fayllar va hujjatlar ham erkin tarzda taqdim etilgan. Ayrim suhbatlarda Grok platformasining o‘z siyosatiga zid holatlar kuzatilgan. Masalan, foydalanuvchilarga noqonuniy dori tayyorlash, zararli dastur yaratish, o‘z joniga qasd qilish va hatto Ilon Maskni o‘ldirish rejalari haqida batafsil ko‘rsatmalar berilgan. Bu kabi holatlar ilk bora yuzaga kelayotgani yo‘q. Oldinroq ChatGPT platformasining ba’zi suhbatlari Google orqali topilgan, ammo o‘sha vaqtda foydalanuvchi bunga rozilik bildirgan edi. Biroq, Grokdagi vaziyat ayniqsa jiddiy va kulgilidir, chunki Ilon Mask o‘tgan yil Apple va OpenAI o‘rtasidagi hamkorlik haqida asossiz maxfiylik da’volarini ilgari surgan edi. Ushbu voqea foydalanuvchi ma’lumotlarini himoyalash va maxfiylik masalalarining qanchalik muhimligini yana bir bor ko‘rsatmoqda.

Dunyodagi eng mashhur tadbirkorlardan biri Ilon Mask o‘zining X (sobiq Twitter) ijtimoiy tarmog‘ini xAI startapiga sotdi. CNN xabariga ko‘ra, bitimning umumiy qiymati 45 milliard dollar bo‘lib, bunga 12 milliard dollarlik qarz ham kiradi. Buning asosiy maqsadi – platformani sun’iy intellekt texnologiyalari bilan chuqur integratsiya qilishdir. X va xAI birlashuvi nima uchun muhim? Maskning so‘zlariga ko‘ra, ushbu kelishuvdan so‘ng X platformasining bahosi 33 milliard dollarga yetadi. U 28 mart kuni o‘z sahifasida: "xAI va X'ning kelajagi bir-biriga bog‘liq", deb yozdi. Maskga ko‘ra, bu birlashuv xAI'ning ilg‘or sun’iy intellekt qobiliyatlari va X platformasining keng auditoriyasini birlashtirib, "katta imkoniyatlar eshigini ochadi". X foydalanuvchilari uchun nima o‘zgaradi? Hozircha Mask X tarmog‘ida katta o‘zgarishlar bo‘lmasligini aytgan. Lekin sun’iy intellekt texnologiyalari ijtimoiy tarmoqqa allaqachon joriy qilinmoqda. Ayni vaqtda xAI tomonidan yaratilgan Grok chatboti X'ga integratsiya qilingan. Bu sun’iy intellekt foydalanuvchilarga real vaqtda javob berish, tavsiyalar berish va kontent yaratishda yordam berish kabi funksiyalarni taklif etadi. Maskning ta’kidlashicha, birlashgan kompaniyalarning umumiy qiymati 80 milliard dollar atrofida bo‘ladi. Maskning sun’iy intellekt sohasidagi ambitsiyalari Ilon Mask sun’iy idrok sohasida yetakchi bo‘lishga jiddiy kirishgan. 2024 yil boshida u OpenAI'ni qariyb 100 milliard dollarga sotib olishga urinib, 97,4 milliard dollarlik taklif bergan. Biroq OpenAI direktorlar kengashi bu taklifni rad etdi. Bu rad javobdan so‘ng Mask sun’iy intellekt sohasida o‘z yo‘lini ochishga qaror qildi va Grok 3 modelini taqdim etdi. Bu sun’iy intellekt chatboti hozirda X tarmog‘i foydalanuvchilari uchun integratsiya qilingan va platformaning asosiy xususiyatlaridan biriga aylanmoqda. Ilon Maskning X va xAI'ni birlashtirishi sun’iy intellekt texnologiyalarini jamiyat hayotiga yanada chuqurroq joriy qilishga qaratilgan katta qadam hisoblanadi. Yaqin yillarda X ijtimoiy tarmog‘i sun’iy idrok asosida yanada interaktiv va intellektual platformalardan biriga aylanishi mumkin. Foydalanuvchilar uchun bu yangiliklar yaxshilangan AI funksiyalari, shaxsiylashtirilgan tavsiyalar va intellektual yordamchilarni o‘z ichiga olgan yangi tajribalar taklif etishi mumkin. Ammo sun’iy intellektning keng qo‘llanilishi ma’lumotlar xavfsizligi va axborot maxfiyligi borasida yangi savollarni ham paydo qiladi.

Apple kompaniyasi sentabr oyida o‘zining yangi flagman smartfonlari iPhone 17 Pro va iPhone 17 Pro Max modellarini taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu qurilmalar nafaqat ichki imkoniyatlari, balki tashqi ko‘rinishi bilan ham sezilarli darajada yangilangan. Eng katta o‘zgarishlardan biri orqa kamera podining butun korpus eni bo‘ylab joylashganidir. Sensorlar joylashuvi avvalgidek qolgan, ammo LiDAR va chaqnoq endi qarama-qarshi tomonda joylashgan. Apple titan korpusdan voz kechib, alyuminiy korpusga qaytdi. Alyuminiy issiqlikni oldingiga nisbatan 20 barobar samaraliroq tarqatadi. Korpus to‘liq metall bo‘lib, orqa qismida simsiz zaryadlash uchun Ceramic Shield oynali maydon mavjud. Old panelda yangi Ceramic Shield 2 ishlatilgan bo‘lib, u uch barobar mustahkamroqdir. Shuningdek, ekran yuzasida yorug‘likni aks ettirmaydigan qoplama qo‘llanilgan. Ichki quvvat jihatidan yangi Apple A19 Pro chipi o‘rnatilgan. U 6 yadroli protsessor va 6 yadroli grafik protsessorga ega bo‘lib, ikkinchi avlod Dynamic Caching texnologiyasi yordamida uzoq davom etadigan vazifalarda oldingiga nisbatan 40 foiz tezroq ishlaydi. Pro modellarda birinchi marta bug‘ yordamida sovitish tizimi joriy etilgan bo‘lib, alyuminiy korpus bu jarayonga yordam beradi. Kamera tizimi ham sezilarli yangilangan. Endi to‘liq 48 megapikselli asosiy, ultra keng va telefotokameralar mavjud. Telefotokamera 8 barobar optik zoom, shuningdek 4 barobar rejimi va 3D stabilizatsiya funksiyasiga ega. Old kamera esa 18 megapikselli bo‘lib, Center Stage texnologiyasi bilan jihozlangan. Bundan tashqari, ProRes RAW formatida video yozish imkoniyati qo‘shilgan, bu esa videomontaj bilan shug‘ullanuvchilar uchun muhim yangilik hisoblanadi. Avtonomiya ko‘rsatkichlariga kelsak, iPhone 17 Pro modeli 33 soat video ko‘rish imkoniyatiga ega, iPhone 17 Pro Max esa 39 soat ishlaydi. Qurilmalarni 0 dan 50 foizgacha zaryadlash uchun atigi 20 daqiqa vaqt ketadi. Narxlari quyidagicha belgilangan: iPhone 17 Pro 1099 dollar, iPhone 17 Pro Max esa 1199 dollar. Qurilmalar 19 sentabrdan sotuvga chiqadi. Ranglar qatorida Silver, Deep Blue va Cosmic Orange mavjud. Yangi TechWoven g‘iloflar va Crossbody Strap aksessuar sifatida taqdim etildi. Apple kompaniyasi ushbu yangilanishlar bilan haqiqatan ham “Pro” darajasiga chiqa oldimi, bu savol foydalanuvchilar orasida muhokama qilinmoqda. Yangi modellar yuqori darajadagi quvvat va sifatni taqdim etadi, bu esa ularning bozordagi o‘rnini mustahkamlashga yordam beradi.

Shimoliy Karolinada 23 yoshli ukrainalik qochqin Irina Zarutska poyezdda pichoqlab o‘ldirildi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Politsiya ayolga hujum qilgan 34 yoshli Dekarlos Braunni qo‘lga oldi va uni qotillikda ayblamoqda. Voqea videoga tushib, ijtimoiy tarmoqlarda keng tarqaldi, bu esa jamoatchilik orasida katta norozilikka sabab bo‘ldi. Shahar meri ushbu holatni sud tizimidagi xato deb atab, transportda xavfsizlikni oshirish bo‘yicha choralar ko‘rilishini va’da qildi. Zarutskaning oilasi uning 2022-yilda urushdan qochib AQShga kelganini va yangi hayotga tez moslashganini bildirdi. U san’atga qiziqardi, hayvonlarni yaxshi ko‘rar va oilasi bilan baxtli yashardi. Ushbu voqea siyosiy bahslarga ham sabab bo‘ldi. Ayrimlar Braun ilgari og‘ir jinoyatlar uchun jazolangan bo‘lsa-da, ozodlikka chiqqanini tanqid qildi. Shtat rahbari esa jinoyatchilikka qarshi yanada samarali choralar ko‘rishga chaqirdi. Bu voqea jamiyatda xavfsizlik va adolat masalalarini yana bir bor muhokama qilishga sabab bo‘ldi.

Mashhur turk aktrisasi Hande Erchel va tadbirkor Hakan Sabanji o‘rtasidagi munosabatlarga doir so‘nggi paytlarda ko‘plab mish-mishlar tarqalmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ayniqsa, juftlikning ajrashgani haqidagi xabarlar muxlislar orasida katta qiziqish uyg‘otdi. Gel Konuşalım dasturida ilk bor gapirgan Hakan Sabanji esa ularning munosabatlariga oid da’volarga o‘z munosabatini bildirdi. U shaxsiy hayoti haqida keng gapirishni istamagan bo‘lsa-da, ayrim gap-so‘zlarga aniqlik kiritdi. Hakan Sabanji ajralish masalasini muhokama qilishni istamasligini, chunki bu ularning shaxsiy hayotiga taalluqli ekanligini ta’kidladi. Shuningdek, u xiyonat haqidagi mish-mishlar mutlaqo asossizligini bildirdi. Oldinroq Hande Erchel ijtimoiy tarmoqlardagi sahifasidan Sabanji bilan tushgan barcha suratlarini o‘chirib tashlagan edi. Bu esa turk matbuotida ularning ajralgani haqidagi xabarlarga asos bo‘ldi. Mashhur jurnalist Birsen Altuntash juftlik orasida jiddiy kelishmovchilik borligini ta’kidlagan, ammo rasmiy ajrim hali sodir bo‘lmaganini ma’lum qilgan. Shunga qaramay, Hande va Hakan hanuz bir-birlariga ijtimoiy tarmoqlarda obuna bo‘lib qolishgan. Muxlislarning bir qismi ularning munosabatlari qayta tiklanishiga umid bildirsa, boshqalar esa bu jarayon shunchaki ommaviy axborot vositalari uchun reklama bo‘lishi mumkinligini taxmin qilmoqda.

Apple kompaniyasi yaqinda yangi iPhone 17 smartfonini taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Toshkentdagi "Malika" bozorida sotuvchilar bilan suhbat natijasida ushbu yangi modellar uchun taxminiy narxlar aniqlangan. Ma’lum bo‘lishicha, iPhone 17 smartfonlari O‘zbekistonda 23 sentyabrdan boshlab sotuvga chiqariladi. Narxlar xotira hajmi va qurilmaning funksiyalariga qarab farqlanadi. Masalan, iPhone 17 ning 256 gigabaytli modeli taxminan 16 million 250 ming so‘m atrofida baholanmoqda. Kattaroq xotira hajmiga ega modellarning narxi esa yuqoriroq bo‘ladi. iPhone 17 Pro va Pro Max versiyalari esa yanada ko‘p funksiyalar va imkoniyatlarga ega bo‘lib, ularning narxlari 23 million so‘mdan boshlanib, 50 million so‘mga yaqinlashadi. Ushbu yangi smartfonlar O‘zbekiston bozorida katta qiziqish uyg‘otishi kutilmoqda. Xaridorlar uchun eng maqbul variantni tanlashda xotira hajmi va byudjet muhim omillar hisoblanadi. Shuningdek, rasmiy savdo nuqtalarida to‘liq kafolat va xizmat ko‘rsatish imkoniyatlari taqdim etilishi kutilyapti. Yangi iPhone 17 modellarining O‘zbekistonda sotuvga chiqishi smartfon bozorida yangiliklar va raqobatni kuchaytiradi.

O‘tgan yillarda "Yuventus" jamoasida o‘ynagan taniqli futbolchi Edgar Davids tanishi Nabila Habibining o‘g‘irlik qilgani haqida xabar oldi. Bu haqida Euro-football.ru xabar berdi. Bu haqda ad.nl portali ma’lumot berdi. Nashr ma’lumotlariga ko‘ra, Davids o‘zining rasm kolleksiyasining o‘g‘irlanganini bir necha yil o‘tib bilib qolgan. U kolleksiyani ishonch bildirgan odamga topshirgan edi. Bir muddat Habibi ham uning uyida yashagan. Davids kolleksiyasi xavfsiz joyda saqlanayotganiga ishonar ekan, Habibi 37 ta rasmni o‘g‘irlab, ularni turli lombardlarga garovga qo‘ygan va taxminan 30 ming yevro olgan. 2017 yilda Habibi qarzlarini to‘lay olmagach, lombardlar rasmlarni sotish huquqiga ega bo‘lgan. Sotib olganlardan biri rasmning orqa tomonida Davidsning ismini ko‘rib, ijtimoiy tarmoqlar orqali unga murojaat qilgan. Shundan so‘ng Davids sudga murojaat qilgan. Habibi o‘g‘irlikni tan olgan. Avvalroq u jinoyat ishlari bilan bog‘liq muammolarga duch kelgan va tanishidan 3500 yevro olgan holda qoldirgan edi.

Domeniko Tedesko «Fenerbahche» jamoasining bosh murabbiyi lavozimiga asosiy nomzodlardan biridir. Bu haqida Euro-football.ru xabar berdi. Turkiya klubida portugaliyalik murabbiy Joze Mourinyu bilan xayrlashilgandan so‘ng yangi bosh murabbiy qidirilmoqda. «Kanareykalar» rahbariyati Tedesko nomini qisqa ro‘yxatga kiritgan va italiyalik mutaxassis bu lavozimni egallashga tayyor ekanligini bildirgan, deb xabar beradi mashhur jurnalist Nikolo Skira. Agar hammasi reja bo‘yicha amalga oshsa, 39 yoshli mutaxassis 2027 yilgacha Istanbulning yirik klubida shartnoma imzolaydi. Domeniko Tedesko so‘nggi ish joyi Belgiya milliy terma jamoasi bo‘lib, u yerda 2023 yil fevralidan 2025 yil yanvarigacha bosh murabbiylik qilgan. Bundan avval u «RB Leyptsig», Moskva «Spartak», «Shalke 04» kabi yirik klublarda ham faoliyat yuritgan. Uning murabbiylik tajribasi va yirik jamoalarda ishlaganligi «Fenerbahche» uchun katta imkoniyat bo‘lishi mumkin. Klub yangi murabbiy bilan kelgusida muvaffaqiyatlarga erishishni maqsad qilgan.

Vengriyaning Seksard shahrida noodatiy va qiziqarli voqea – qabr qazish bo‘yicha 18-xalqaro chempionat bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu musobaqa mamlakatning Qabr qazuvchilar uyushmasi tomonidan aniq reja va tartib asosida tashkil etildi. Tadbir kasb sohasi nufuzini oshirishga xizmat qildi. Musobaqada ishtirokchilar ikki kishilik jamoalar shaklida qatnashdi. Ularga ikki soat vaqt berildi. Shu vaqt ichida har bir jamoa 200x80 santimetr o‘lchamda va 160 santimetr chuqurlikda qabr qazishi kerak edi. Ushbu qoidalar ishtirokchilardan nafaqat mahorat, balki diqqat va tezkorlikni ham talab qildi. Chempionat yakunida Parakletosz Nonprofit jamoasi g‘olib deb topildi. Bu jamoa ketma-ket ikkinchi yil chempionlikni qo‘lga kiritdi, bu ularning puxta tayyorgarligi va kasbiy darajasining yuqori ekanligini ko‘rsatdi. Tashkilotchilarning ta’kidlashicha, bunday musobaqalar kasb nufuzini oshirish bilan birga, yosh avlodni professional mutaxassislar bilan yaqindan tanishtiradi. Shuningdek, ishtirokchilarga jamoaviy hamkorlik va sog‘lom raqobat muhitida ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bu tadbirlar kasbiy malakani oshirish va sohani yanada rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega.

O‘zbekistonda umumiy o‘rta ta’lim tizimi tubdan o‘zgarishlarga yuz tutmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Mamlakatda rasmiy ravishda 12 yillik ta’lim modeli joriy etilishi boshlandi. Bu haqda Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi matbuot xizmatidan ma’lum qilindi. Yaqin kunlarda ushbu yangiliklarni tasdiqlovchi normativ-huquqiy hujjat imzolanishi kutilmoqda. Ushbu qaror ta’lim sohasini isloh qilish bo‘yicha keng qamrovli dastur doirasida qabul qilindi. Dastur prezidentga 8 sentyabr kuni taqdim etilgan bo‘lib, u maktabgacha ta’limdan tortib oliy ta’limgacha bo‘lgan barcha bosqichlarni tizimli yangilashni ko‘zda tutadi. 12 yillik ta’limga o‘tish xalqaro tajribaga moslashish maqsadida amalga oshirilmoqda. 2022 yilda o‘tkazilgan PISA tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatdiki, ta’limda yetakchi hisoblangan 85 foiz mamlakatlarda o‘quv yillari soni aynan 12 yilni tashkil etadi. Yangi model joriy etilishi o‘quv dasturlarini xalqaro standartlarga moslashtirishga, shuningdek, o‘quvchilarni keyingi bilim olish va kasbga tayyorlash bosqichlariga sifatli tayyorlashga imkon beradi. Yangilangan tizim tuzilmasi quyidagicha bo‘ladi: birinchi yil 6 yoshdagi bolalar uchun maktabga tayyorgarlik bosqichi sifatida belgilangan bo‘lib, u boshlang‘ich ta’limning bir qismi hisoblanadi. Boshlang‘ich ta’lim umumiy 5 yilni tashkil etadi, bunda 1 yil tayyorgarlik va 4 yil boshlang‘ich maktab o‘quvi mavjud. Keyingi bosqich 5-9-sinflarni o‘z ichiga olgan asosiy umumiy o‘rta ta’lim bo‘lib, 5 yil davom etadi. So‘nggi 2 yil esa to‘liq umumiy o‘rta ta’lim bosqichi bo‘lib, u maktablar, akademik litseylar, ixtisoslashtirilgan harbiy maktablar yoki texnikumlarda olib boriladi. O‘tish jarayonini silliq tashkil etish va zarur infratuzilmani yaratish maqsadida 3600 ga yaqin yangi maktablar qurilishi va mingdan ortiq davlat bog‘chalari ochilishi rejalashtirilgan. Aynan shu muassasalarda eng kichik o‘quvchilar uchun yangilangan tayyorgarlik dasturi sinovdan o‘tkaziladi. Qiziqarli jihati shundaki, 12 yillik ta’limga o‘tish haqida ma’lumotlar 2023 yildan boshlab ijtimoiy tarmoqlarda faol muhokama qilinar edi. Ammo o‘sha paytda Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi bu gaplarni rasman rad etgan, amalda 11 yillik ta’lim amal qilganini ta’kidlagan. Hozirgi qaror davlat darajasida yondashuvlar qayta ko‘rib chiqilganini va keng ko‘lamli islohotlarni amalga oshirishga siyosiy iroda borligini ko‘rsatadi. Mustaqil O‘zbekiston tarixida ilgari ham 12 yillik ta’lim tizimi mavjud bo‘lgan. 2010 yildan 2017 yilgacha ta’lim 9+3 sxemasi asosida tashkil etilgan bo‘lib, unda 9-sinfni tamomlagan o‘quvchilar majburiy ravishda kasb-hunar kollejlari va akademik litseylarida ta’lim olishgan.