Suriyada so‘nggi kunlarda tinch aholiga qarshi keng ko‘lamli zo‘ravonlik sodir etilmoqda. Buyuk Britaniyada joylashgan Suriya inson huquqlarini monitoring qilish markazi (SOHR) ma’lumotiga ko‘ra, mamlakat g‘arbida, O‘rta Yer dengizi sohilida joylashgan shaharlarda alaviylarga qarshi hujumlar natijasida 973 nafar tinch aholi vakillari halok bo‘lgan. Qurolli tuzilmalar a’zolari ham qo‘shib hisoblanganda, qurbonlarning umumiy soni 1,3 ming kishini tashkil etadi.
Hukumat va’ziyatini qanday baholamoqda?
Suriya prezidenti vazifasini vaqtincha bajaruvchi Ahmad ash-Shar’a hukumat xavfsizlik kuchlariga qarshi amalga oshirilgan hujumlar uchun «sobiq tuzum tarafdorlari»ni aybladi. Davlat televideniyesida qilgan chiqishida ash-Shar’a tinch aholi o‘rtasida qon to‘kilishiga sabab bo‘lgan har qanday kuchlarga qarshi qat’iy choralar ko‘rilishini ta’kidladi.
"Bugun biz og‘ir kunlarni boshdan kechirayotganimizda, sobiq hukumat qoldiqlari va chet ellik tarafdorlar mamlakatimizda yangi nizoni qo‘zg‘atishga harakat qilmoqda. Ularning maqsadi – Suriyani parchalash va barqarorligini yo‘q qilish," – dedi u.
Shuningdek, ash-Shar’a jinoyatlarni tekshirish va aybdorlarni aniqlash maqsadida mustaqil qo‘mita tashkil etilishini e’lon qildi.
Alaviylar yashaydigan hududlardagi vaziyat
Ma’lumotlarga ko‘ra, alaviylar yashaydigan tumanlarda yuzlab oilalar o‘z uylarini tark etgan. Reuters agentligi xabar qilishicha, ayrimlar Rossiyaning Lataqiyadagi Hmeymim harbiy bazasiga panoh izlab borgan. Bazadan tashqari, ko‘plab oilalar qo‘shni Livanga ham qochib ketgan.
"Zo‘ravonlik alaviy jamoasini dahshatli holatga solib qo‘ydi," – deydi mahalliy faollardan biri BBC muxbiriga.
SOHR ma’lumotlariga ko‘ra, Suriyadagi hozirgi tartibsizlik 2024 yil dekabr oyida Asad hukumati ag‘darilganidan beri kuzatilayotgan eng kuchli zo‘ravonlik to‘lqini. Ikki kun davomida mingdan ortiq kishi halok bo‘lgan, ular orasida xavfsizlik kuchlari va Asadga sodiq bo‘lgan qurolli shaxslar ham bor.
Jahon hamjamiyatining munosabati
BMTning Suriya bo‘yicha maxsus vakili Geyr Pedersen zo‘ravonliklarni keskin qoraladi va mamlakatda tinchlikni tiklash zarurligini ta’kidladi. Barcha tomonlarni beqarorlikka olib keluvchi harakatlardan tiyilishga chaqirdi.
Xalqaro kuzatuvchilar Suriyadagi so‘nggi voqealarni hukumatning mamlakatni boshqarish qobiliyatiga jiddiy tahdid sifatida baholamoqda. Reuters agentligi yangi hukumatning inklyuziv boshqaruvni ta’minlash qobiliyati shubha ostida qolganini yozmoqda.
Suriyadagi so‘nggi voqealar tinch aholi orasida jiddiy talafotlarga olib keldi. Hukumat Asad tarafdorlarini zo‘ravonlikda ayblar ekan, alaviylar yashaydigan hududlarda beqarorlik kuchaymoqda. Xalqaro hamjamiyat esa vaziyatni diqqat bilan kuzatib, tinchlik o‘rnatish uchun barcha taraflarni muzokaralarga chaqirmoqda.
