Qirg‘iziston Prezidenti Sadir Japarov Markaziy Osiyo mamlakatlari o‘rtasida o‘zaro vizasiz rejimni yo‘lga qo‘yish va xorijliklar uchun yagona mintaqaviy viza tizimini joriy etishni taklif qildi. Unga ko‘ra, ushbu viza egasi beshta davlat hududida hech qanday cheklovlarsiz sayohat qilishi mumkin bo‘ladi.
Japarov bu tashabbusni Qirg‘iziston va Tojikiston o‘rtasidagi uzoq yillik chegara masalalari hal qilingandan so‘ng e’lon qildi. U Davlat chegarasi to‘g‘risidagi shartnomaning imzolanishini nafaqat ikki davlat, balki butun mintaqa uchun katta voqea sifatida baholadi.
"Endi Markaziy Osiyoda abadiy tinchlik o‘rnatildi", — dedi Japarov o‘z bayonotida.
Qirg‘iziston Prezidenti, shuningdek, Qozog‘iston, Tojikiston, Turkmaniston va O‘zbekiston rahbariyatiga o‘zaro vizasiz rejimni o‘rnatish bo‘yicha hamkorlik qilish taklifini berdi. Uning fikriga ko‘ra, bu chora mintaqaviy iqtisodiy rivojlanish va turizmni rag‘batlantiradi.
"Boshqa davlatlardan kelgan mehmonlar uchun ham yagona mintaqaviy viza joriy etilishi lozim. Bu viza barcha mamlakatlarda erkin harakatlanish imkonini berishi kerak", — deya ta’kidladi Japarov.
Mintaqaviy viza tizimi va uning tarixi
Markaziy Osiyo davlatlarining aksariyatida allaqachon vizasiz rejim mavjud bo‘lib, fuqarolar boshqa davlatlarga maxsus ruxsatnomasiz kirish imkoniyatiga ega. Faqat Turkmaniston bu tartibdan mustasno bo‘lib qolmoqda.
Xorijlik sayyohlar uchun yagona hududiy viza joriy etish g‘oyasi 2018 yilda ilgari surilgan edi. Ushbu tashabbus Qozog‘istonning birinchi Prezidenti Nursulton Nazarboyevning qizi Dariqa Nazarboyeva tomonidan taqdim etilgan bo‘lib, u bunday tizimni "Osiyoning Shengen vizasi" deb atagan edi.
2018 yil dekabr oyida Qozog‘iston va O‘zbekiston 2019 yildan "Ipak yo‘li" nomli yagona vizani yo‘lga qo‘yishni rejalashtirganini e’lon qilgan edi. Biroq, ushbu loyiha turli sabablarga ko‘ra amalga oshirilmay qoldi.
Mintaqaviy viza: iqtisodiy va sayyohlikka ta’siri
Mintaqaviy viza joriy etilishi xorijiy sayyohlar uchun Markaziy Osiyoni yanada jozibador turistik yo‘nalishga aylantirishi mumkin. Bu nafaqat sayyohlik sohasining rivojlanishiga, balki mintaqa davlatlari o‘rtasidagi iqtisodiy hamkorlikning mustahkamlanishiga ham xizmat qiladi. Ayniqsa, tarixiy Ipak yo‘li marshrutlarini targ‘ib qilish va turizm infratuzilmasini rivojlantirish uchun bu muhim qadam bo‘ladi.
Ekspertlarning fikricha, bu tashabbus biznes sohasida ham yangi imkoniyatlarni yaratadi. Markaziy Osiyodagi davlatlar o‘zaro vizasiz rejim va yagona viza tizimini joriy etish orqali mintaqaviy integratsiyani kuchaytirib, tashqi sarmoyalarni jalb qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Qirg‘iziston Prezidenti Sadir Japarov tomonidan ilgari surilgan yagona Markaziy Osiyo vizasi g‘oyasi mintaqadagi iqtisodiy va turistik salohiyatni oshirish uchun muhim tashabbus sifatida qaralmoqda. Agar bu loyiha muvaffaqiyatli amalga oshirilsa, Markaziy Osiyo sayyohlik va biznes uchun yanada qulay hududga aylanadi hamda xalqaro hamkorlikning yangi bosqichiga yo‘l ochadi.
