So‘nggi oylarda Fransiyada kriptovalyuta bilan bog‘liq tadbirkorlar va ularning oila a’zolariga nisbatan xavfli hujumlar keskin ortib bordi. Har bir holatdagi maqsad bir xil — kripto-boylarni tahdid, o‘g‘irlik va tovon puli evaziga jismonan va moliyaviy jihatdan zararga uchratish. The Wall Street Journal xabar berishicha, bu qo‘rqinchli jarayon Fransiya Ichki ishlar vazirligini ham jiddiy tashvishga solgan.
13 maydagi voqea: shaxsiy hayotga tahdid
Paymium kriptobirjasi rahbari Piyer Nuazning rafiqasi va ikki yoshli qizi Parijda noma’lum shaxslar tomonidan o‘g‘irlab ketishga urinildi. Turmush o‘rtog‘i va atrofdagi o‘tkinchilarning sa’y-harakatlari orqali ayol qutqarib qolindi. Bu voqea 16 may kuni Fransiya ichki ishlar vaziri Bryuno Retayo tashabbusi bilan kripto-kompaniya rahbarlari bilan alohida uchrashuv o‘tkazishga sabab bo‘ldi.
Tovon puli talablari va jabrlanganlar
Bu birinchisi emas: yanvarda Ledger kriptohamyonlar ishlab chiqaruvchi kompaniya asoschisi David Ballan va uning rafiqasi o‘g‘irlandi. Ballanni qiynab, 10 million yevro tovon puli so‘rashdi. Videolarda hatto uning barmog‘ini kesishgan holat aks etgan. Ballan va turmush o‘rtog‘i keyinchalik qutqarib qolindi, ayrim mablag‘lar esa qaytarildi.
2023 yilda esa Maltedan Fransiyalik pokerchi Killian Desnoning otasi o‘g‘irlab ketildi. Uning boshiga to‘pponcha tirab, videoda ko‘rsatishgan va tovon puli talab qilishgan. Bu holatda ham otasi qutqarildi, gumon qilinuvchilardan biri keyinchalik Ballanga qilingan hujumda ham ishtirok etgani aniqlandi.
Qora messenjerlar va yosh ijrochilar
Bryuno Retayo bu hujumlar alohida emas, yaxlit jinoiy guruhlar faoliyati ekanini tan oldi. Ijrochilarni Telegram va Signal orqali yollaydilar. Yosh va tajribasiz jinoyatchilar tezda topiladi, bu esa ko‘p holatlarda hujumlarning muvaffaqiyatsiz yakunlanishiga sabab bo‘ladi.
Ma’lumot sizib chiqishlari va oson nishonlar
Bir necha yil ichida kriptovalyuta platformalaridan foydalanuvchilarning shaxsiy ma’lumotlari, jumladan uy manzillari va aktivlari ommaga ma’lum bo‘lib qoldi. Qolaversa, kripto-tashabbuskorlarning ko‘pchiligi ijtimoiy tarmoqlarda qimmat hayotini namoyish qilishi ularni o‘g‘rilar uchun ideal nishonga aylantirmoqda.
Faqat Fransiyada emas
Bu holatlar faqat Fransiya bilan cheklanmayapti. Estoniyada, Floridada va boshqa davlatlarda ham kripto-foydalanuvchilarga qarshi tajovuzlar qayd etildi. Ularning umumiy belgisi: pul uchun uyushtirilgan tahdid va qiynoqlar orqali foyda olish.
Zamin.uz tahririyatidan:
Kriptovalyuta dunyosi na faqat innovatsiya, balki xavf bilan ham yuzma-yuz. Davlat idoralari va tadbirkorlar xavfsizlikni birinchi o‘ringa qo‘yishi kerak. Agar bu jinoiy tendensiyaga qarshi kurash boshlanmasa, kripto-biznes olamidagi shiddatli rivojlanish qo‘rqinchli oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Foto: Gonzalo Fuentes / Reuters / Scanpix / LETA
