Foto: Reuters / Sarah Silbiger / File Photo
2025 yilning yanvar oyida asosiy iste’mol narxlari indeksi — energiya va oziq-ovqat narxlaridan tashqari hisoblangan inflyatsiya — yillik 5,5 foizga oshdi. Bu esa inflyatsiyaning uzoq muddat iqtisodiyotda saqlanib qolish xavfini kuchaytirmoqda, deb yozadi The Economist.
Xavotirli jihatlardan yana biri – amerikaliklar inflyatsiyaning uzoq muddat davom etishini kutmoqda. Michigan universiteti o‘tkazgan so‘rovga ko‘ra, 2025 yil fevral oyida iste’molchilarning inflyatsion kutilmalari 4,3 foizga yetgan, bu – 1979 yildan beri eng yuqori o‘sish hisoblanadi.
Trampning tarif siyosati inflyatsiyaga qanday ta’sir qilmoqda?
Inflyatsiyaning kuchayishidagi asosiy omillardan biri Donald Trampning savdo siyosati bo‘lib turibdi. Uning ma’muriyati import bojxona tariflarini oshirish siyosatini yuritmoqda, bu esa narxlarning yanada oshishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Michigan universitetining tadqiqoti shuni ko‘rsatadiki, iste’molchilar orasida inflyatsiya bo‘yicha turli fikrlar mavjud va bu noaniqlik 1980 yildan buyon eng yuqori darajaga yetgan. Trampning "tariflar narxlarni qisqa muddatda oshirishi mumkin" degan bayonoti aholining xavotirlarini yanada kuchaytirgan.
Inflyatsiya kutilmalari o‘zini o‘zi amalga oshirishi mumkinmi?
Agar iste’molchilar narxlar oshishini kutsa, ular maoshlarni oshirishni talab qiladi, ish beruvchilar esa o‘z xarajatlarini qoplash uchun mahsulot va xizmatlar narxini ko‘taradi. Bu esa inflyatsiyaning kuchayishiga olib keladi.
2025 yil yanvar oyida AQSHda ish haqlari yillik 5,9 foizga oshdi, bu esa so‘nggi yillardagi eng yuqori o‘sish hisoblanadi. Shuningdek, qimmatbaho mahsulotlarni hozir xarid qilish yaxshiroq, deb hisoblovchi respondentlar 20 foizga yetgan – bu oxirgi 30 yildagi eng yuqori ko‘rsatkich.
Federal zaxira tizimi qanday choralar ko‘rishi mumkin?
Federal zaxira tizimi inflyatsiyani jilovlash uchun uzoq muddatli foiz stavkalarini yuqori darajada ushlab turishi mumkin, bu esa iqtisodiy o‘sishni sekinlashtiradi. Agar inflyatsion kutilmalar pasaymasa, FZT foiz stavkalarini oshirishni davom ettirishi ehtimoli bor.
Hozircha inflyatsiya AQSH iqtisodiyoti uchun eng katta muammolardan biri bo‘lib qolmoqda va u kelgusi oylarda maoshlar, iste’mol xarajatlari va moliyaviy siyosatga ta’sir o‘tkazishi kutilmoqda.
