O‘zbekiston poytaxtida 27 avgust kuni yangi Milliy muzey qurilishiga bag‘ishlangan tantanali marosim bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Ushbu tadbirda birinchi toshni qo‘yish jarayonida Prezident Shavkat Mirziyoyev ishtirok etdi. Qurilish qiymati 200 million dollardan oshadigan loyiha markaziy hududda, to‘rt gektar maydonda barpo etiladi va mamlakat tarixidagi eng yirik muzey majmuasi bo‘lishi mo‘ljallanmoqda.
Davlat rahbari nutqida milliy merosni saqlash uchun zamonaviy saqlash ombori yaratish zaruriyatiga alohida e’tibor qaratdi. Hozirda poytaxtda 30 ta muzeyda bir milliondan ortiq eksponatlar mavjud.
Ulardan 100 mingga yaqini San’at muzeyida saqlanadi, ammo faqat 2500 tasi namoyish etiladi. Ko‘rgazma zallari yetishmasligi sababli qolgan eksponatlar saqlash omborlarida turibdi.
Ushbu fondlar Markaziy Osiyo madaniy aloqalarini Xitoy, Yaponiya, Hindiston va Yevropa davlatlari bilan aks ettiruvchi bebaho meros hisoblanadi. Prezidentning ta’kidlashicha, noyob san’at asarlari faqat millatimizga emas, balki butun insoniyatga tegishli.
Ularni asrab-avaylash, kelajak avlodlarga yetkazish va jahon hamjamiyatiga taqdim etish milliy qadriyatlarimizning ajralmas qismidir. Majmuaning loyihalashtirilishi dunyoga mashhur yapon arxitektura byurosi Tadao Ando Architect & Associatesga topshirilgan.
Ular nemis kompaniyasi Atelier Brückner bilan hamkorlikda muzey dizaynini ishlab chiqmoqda. Qurilish ishlarini esa Xitoyning CSCEC International Construction korporatsiyasi amalga oshiradi.
Muzey arxitekturasida kvadrat, uchburchak va doira shakllari uyg‘unligi asosiy tamoyil bo‘lib, bu Tadao Andoning falsafasini aks ettiradi. Bino orasidagi makonlar o‘tish yo‘laklari va zinapoyalar orqali bog‘lanib, tashrif buyuruvchilarga nafaqat eksponatlarni ko‘rish, balki arxitekturaning o‘zini his qilish imkonini beradi.
Yangi muzeyda 8500 kvadrat metr ko‘rgazma maydonida bir vaqtning o‘zida 10 minggacha eksponat namoyish etilishi rejalashtirilgan. Biroq majmuaning vazifalari an’anaviy muzeydan kengroqdir.
Maydonning taxminan 60 foizi ta’lim va ilmiy faoliyatga ajratiladi. Bu yerda zamonaviy kutubxona, restavratsiya laboratoriyalari, maxsus bolalar maydonchasi, 4000 kvadrat metrli konferensiya zali va 6000 kvadrat metrli saqlash omborlari tashkil etiladi.
Prezident ta’kidlaganidek, tarixiy-madaniy qadriyatlar, qadimiy va zamonaviy san’at asarlari hozir poytaxtdagi turli muzeylarda saqlanadi, endilikda ular bitta joyda jamlanadi. Majmua Abdulqosim madrasasi, Xalq do‘stligi saroyi va Alisher Navoiy nomidagi milliy bog‘ bilan uyg‘un arxitektura ansamblini tashkil etadi.
Loyiha xalqaro miqyosda ham katta ahamiyatga ega. Prezidentning so‘zlariga ko‘ra, har bir kishi Fransiyadagi Luvr, AQShdagi Metropolitan muzeyi yoki Buyuk Britaniyadagi Britaniya muzeyiga bormaydi.
Shuning uchun ham ular bilan hamkorlik o‘rnatilib, noyob eksponatlar O‘zbekistonga olib kelinadi va ko‘rgazmalar tashkil etiladi. Atelier Brückner asoschisi Shirin Bryukner “O‘zbekiston 24” telekanaliga bergan intervyusida loyihani oddiy muzey emas, balki odamlar uchun haqiqiy ochiq uy deb ta’rifladi.
U jamoat joylari, do‘konlar, kafe va restoranlarning mavjudligini qayd etdi. Kirishdagi tunnellar esa yangi muzeyni tarixiy Abdulqosim madrasasi bilan vizual bog‘lab, an’analar bilan kelajak o‘rtasidagi aloqani ramziy ifodalaydi.
Atelier Brückner vitse-prezidenti Eberxard Shlag muzeyning asosiy afzalligi mamlakatning barcha eksponatlarini bir joyda to‘plash va ularni zamonaviy formatda taqdim etishda ekanligini ta’kidladi. Unga ko‘ra, muzey nafaqat Toshkent, balki butun O‘zbekiston uchun diqqatga sazovor markazga aylanishi kutilmoqda.
Hozirgi O‘zbekiston Davlat san’at muzeyi binosi 1974 yilda qurilgan bo‘lib, sobiq ittifoq davri modernizmi arxitekturasi namunasidir. Uning kub shaklidagi fasadlari kvadrat elementlarga bo‘
