Qadimgi rimliklar ovqatlanishga alohida e’tibor berishgan va ularning kun tartibi aniq belgilangan edi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Odatda ular soat oltida uyg‘onib, darhol ertalabki taom — jentakulumga o‘tishardi. Bu yengil nonushta bo‘lib, oddiy non, bug‘doy nonlari, shirin xurmo va asaldan iborat edi.
Bularni ko‘pincha sharob bilan, ba’zida esa suv bilan aralashtirib ichishardi. Ba’zan kechki ovqatdan ortgan taomlar ham stolga qo‘yilar va isrof qilinmas edi.
Soat o‘ndan o‘n birga yaqin prandium deb atalgan keyingi ovqatlanish vaqti kelardi. Bu kichik atıştırmalik bo‘lib, ko‘pincha ozgina go‘sht, pishloq va nondan iborat edi.
Prandium oddiy va tez ovqatlanish uchun mo‘ljallangan edi, chunki rimliklar kundalik ishlarini davom ettirishni istashar edi. Eng muhim taom esa cena deb atalgan tushlik bo‘lib, u uch qismdan iborat edi va ayniqsa boy fuqarolar uchun muhim marosim hisoblangan.
Cena boshida gustatio deb nomlangan yengil taomlar berilar edi. Bu taomlarga tuxum, dengiz mahsulotlari, ba’zida go‘sht va zaytun kirardi.
Shu bilan birga mulsum — asal bilan shirinlashtirilgan, suv bilan aralashtirilgan sharob taklif qilinar edi. Keyingi qism fecula deb atalib, turli sabzavotlar va murakkab taomlardan iborat bo‘lardi.
Cena oxirida caput cenae, ya’ni asosiy taom, odatda go‘sht yoki baliq taqdim etilar edi. Boy rimliklar butun pishirilgan cho‘chqa yoki noyob qushlar, masalan, to‘rtqush yoki to‘rtbosh kabi qimmatbaho taomlarga ega bo‘lishardi.
Asosiy taomlardan so‘ng mensae secundae deb atalgan desert berilar edi. Bu mevalar, yong‘oqlar va ba’zida shirinliklardan iborat edi.
Rim oshxonasida garum sousi alohida o‘rin tutardi. U mayda baliqlar va baliq qoldiqlaridan, sirka, tuz yoki sharob qo‘shilib tayyorlanardi.
Garum juda mashhur bo‘lib, har bir viloyatda o‘ziga xos retsepti mavjud edi. Ba’zi hududlarda u tuz o‘rnini bosib, taomlarni mazalashtirish uchun asosiy vosita bo‘lgan.
Rim respublikasining davrida tushlik kunning o‘rtalarida, hozirgi tushlik vaqti atrofida o‘tkazilar edi. Ammo milodiy 79-yilgacha, Rim imperiyaga aylangach, cena kechki paytga yoki kechga ko‘chgan.
Agar uyda mehmonlar bo‘lsa, ovqatlanish to‘rt soatgacha cho‘zilar va stol atrofida suhbatlar, sharob ichish va yangilik almashish bo‘lib o‘tardi. Bu faqat ovqatlanish emas, balki muhim ijtimoiy tadbir edi.
Qiziqarli jihati shundaki, ovqatdan ortgan qismini olib ketish odatiy holat hisoblangan. Agar mehmon taomdan biror narsa olib ketgan bo‘lsa, bu uy egasiga nisbatan hurmat va minnatdorlik belgisi sifatida qabul qilinar edi.
Kechasi esa rimliklar odatda yengil taom — non va meva iste’mol qilishardi, shunda oshqozon ortiqcha yuklanmas edi. Qadimgi Rimda maxsus xonalar — triklinialar mavjud bo‘lib, u yerda rasmiy kechki ovqatlar o‘tkazilar edi.
Mehmonlar divanlarda yotib ovqatlanishar, stol esa shunday joylashtirilardiki, xizmatkorlar taomlarni osonlik bilan taqdim eta olsin. Bu uy egasining mavqeini ko‘rsatib, hashamat muhitini yaratardi.
