Prezident Shavkat Mirziyoyev 5 sentyabr kuni adliya tizimida davlat xizmatlarini kengaytirish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar hamda kelgusidagi rejalarga bag‘ishlangan taqdimot bilan tanishdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
So‘nggi sakkiz yil davomida adliya sohasida yangicha boshqaruvni joriy etish maqsadida qariyb yetmishta qonun va qarorlar qabul qilindi. Bu davrda tizim aholiga yanada yaqinlashtirilib, davlat xizmatlari ko‘lamini kengaytirish uchun yigirma ortiq yangi vakolatlar berildi.
Mamlakat bo‘ylab ikki yuzdan ziyod Davlat xizmatlari markazlari barpo etildi. Hozirda besh yuzdan ortiq davlat xizmati “bir darcha” tamoyili asosida tez va qulay tarzda ko‘rsatilmoqda, ilgari soatlab, hatto kunlab kutilgan ma’lumotlar esa hozir besh o‘n daqiqada olinmoqda.
Shunga qaramay, davlat idoralari o‘rtasidagi elektron hamkorlik darajasi hali yetarli emasligi tufayli byurokratik to‘siqlar saqlanib qolmoqda. Hozirda ikki yuzdan ortiq davlat xizmati eski tartibda bajarilmoqda, ayniqsa chekka hududlarda aholining xizmatlardan mustaqil foydalanishi cheklangan.
Shu sababli, taqdimotda davlat xizmatlarini yanada ko‘paytirish va ularni soddalashtirish bo‘yicha yangi takliflar muhokama qilindi. Rejalarga ko‘ra, kelgusi uch yil ichida davlat xizmatlari soni to‘qqiz yuzga yetkaziladi.
Yiliga taxminan saksonta xizmat “uch qadam” tamoyili asosida soddalashtiriladi. Aholi gavjum joylar va uzoq hududlarda ming yuzta interaktiv kiosk o‘rnatilishi ko‘zda tutilgan.
Shuningdek, fuqarolardan 30 turdagi hujjatlarni talab qilish bekor qilinadi. Masalan, Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlari nikohlanuvchilardan tibbiy ko‘rik natijalarini, mudofaa bo‘limlari harbiy xizmatga chaqirilayotganlarning turar joyi o‘zgarganligini so‘ramaydi, bu ma’lumotlar axborot tizimlari orqali avtomatik tarzda olinadi.
Bugungi kunda notariuslar 80 dan ortiq turdagi xizmatlarni ko‘rsatmoqda, biroq onlayn xizmatlarning ulushi atigi 11 foizni tashkil etadi. Prezident raqamlashtirish jarayonlarini tezlashtirish orqali fuqarolarga qulaylik yaratishni ta’kidladi.
2025-2027 yillarda bosqichma-bosqich yigirma notarial harakat onlayn shaklga o‘tkaziladi. Bundan tashqari, notarial xizmatlarda shaxsni tasdiqlovchi hujjatlarning aslini talab qilish bekor qilinib, identifikatsiya "FACE-ID" texnologiyasi yordamida amalga oshiriladi.
Sud ekspertiza sohasida ham islohotlar davom etmoqda. Xadicha Sulaymonova nomidagi Respublika sud ekspertiza markazida 64 turdagi xizmatlar ko‘rsatilmoqda, ammo hududlarda bunday xizmatlarning yarmi ham mavjud emas.
Shu bois, hududiy ekspertiza markazlarining moddiy-texnik bazasini mustahkamlash, ekspertiza turlarini 15 tadan 25 taga ko‘paytirish vazifasi qo‘yildi. Ekspertiza xizmatlarida raqamli texnologiyalar keng joriy etilib, surishtiruv va tergov organlari o‘rtasida hujjatlar almashinuvi to‘liq elektron shaklga o‘tkaziladi.
Yangi xizmatlar qatorida avtohalokat joyini 3D modellashtirish, videotexnika va fototexnika ekspertizalari ham paydo bo‘ladi. Nodavlat sud ekspertiza faoliyatini kengaytirish, mustaqil ish yuritishga ruxsat berish hamda O‘zbekiston Sud ekspertlari palatasini tashkil etish bo‘yicha takliflar ma’qullandi.
Shu bilan birga, aholining huquqiy savodxonligini oshirish muhimligi ta’kidlandi. Buning uchun “Aqlli targ‘ibot” dasturi asosida aholi va tadbirkorlarga yangi hujjatlar haqida ma’lumotlar manzilli va elektron tizimlar orqali yetkaziladi.
“Adliya TV” nomli internet sahifa ishga tushiriladi, u yerda qonunchilik sodda tilda sharhlab boriladi. Islohotlarni sifatli va o‘z vaqtida amalga oshirish uchun mutasaddilarning tashabbuskorligi, javobgarligi va vakolatlari oshiriladi.
Shu bois, vazirlik va idoralar huzuridagi organlarga idoraviy normativ-huquqiy hujjatlar qabul qilish vakolati beriladi. Bu jarayon soddalashtiriladi va hujjatlar ro‘yxatidan o‘tkazish muddati ikki barobar qisqaradi.
Taqdimot yakunida mazkur takliflarni amalga oshirish bo‘yicha farmon va qarorlar imzolandi (manba:
