Google kompaniyasi delfinlarning o‘zaro muloqotini tushunish va ularning til tizimini aniqlash maqsadida yangi sun’iy intellekt texnologiyasini ishlab chiqmoqda. Ushbu loyiha 40 yildan ortiq vaqt mobaynida dengiz sutemizuvchilarining ovozli muloqotini o‘rganib kelayotgan Wild Dolphin Project (WDP) tashkiloti bilan hamkorlikda amalga oshirilmoqda. Bu haqda Fox News nashri ma’lum qildi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, loyihaning markaziy qismi DolphinGemma deb nomlangan maxsus sun’iy intellekt modeli bo‘lib, uning vazifasi delfinlar chiqarayotgan turli ovozlarning ma’nosini aniqlashdir. WDP tadqiqotchilari qariyb yarim asr davomida to‘plagan katta miqdordagi audio ma’lumotlar asosida yaratilgan bu sun’iy intellekt modeli, ovozlarni tahlil qilib, ularning turli xil xulq-atvor bilan bog‘liq ekanligini aniqlash imkoniga ega bo‘ladi.
Mutaxassislar kuzatuvlariga ko‘ra, delfinlarning chiqargan har bir tovushi alohida ma’no va vaziyatga ega. Masalan, onalari va bolalari bir-birini izlayotgan paytda maxsus hushtaklar ishlatiladi. Agar ular o‘zaro janjallashgan taqdirda, pulsli chaqiriq tovushlarini chiqarib, bir-birini ogohlantirishadi. G‘uvullovchi tovush esa yangi delfin bilan tanishishda yoki akulalardan ehtiyot bo‘lish kerakligi to‘g‘risida xabar berish uchun qo‘llaniladi.
DolphinGemma sun’iy intellekt modeli ushbu tovushlarni umumiy ma’lumotlar bazasi bilan taqqoslab, ulardan so‘zlar, iboralar yoki hatto jumlalar yaratish imkoniyatini taqdim etadi. Bunday yondashuv natijasida ilk marotaba delfin tilining to‘liq lug‘ati yaratilishiga yo‘l ochilishi mumkin.
Texnologik jihatdan bu loyiha Google'ning eng zamonaviy Pixel smartfonlari texnologiyalariga asoslangan bo‘lib, u yuqori aniqlikdagi audio yozish tizimini o‘z ichiga oladi. Bu tizim atrofdagi suv osti shovqinlaridan, masalan, to‘lqinlar yoki qayiq dvigatellarining ovozidan delfinlarning tovushini toza va aniq ravishda ajratib beradi.
Tadqiqotchilarning ta’kidlashicha, DolphinGemma sun’iy intellekt modeli 2025 yilning yozida keng ommaga taqdim etilishi rejalashtirilgan. Hozirgi kunda bu model asosan Atlantika dog‘li delfinlari bilan o‘tkazilgan tadqiqotlarda o‘zini oqlagan bo‘lsa-da, kelgusida boshqa turdagi delfinlarda ham (masalan, bottlenoz yoki spinner delfinlari kabi) muvaffaqiyatli qo‘llanilishi mumkinligi aytilmoqda.
Loyiha mualliflari bu texnologiya inson va hayvonot olami o‘rtasidagi muloqot imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytirishi va kelajakda hayvonot dunyosiga yaqindan bog‘lanishimizda yangi davrni boshlab berishiga ishonch bildirmoqda. Agar tadqiqot to‘liq muvaffaqiyatli yakunlansa, bu insonlarga dengiz sutemizuvchilari bilan chuqurroq va tushunarliroq aloqalar o‘rnatish imkonini beradi.
