Dengiz sathi uch metrga ko‘tarilishi mumkin — olimlar ogohlantirmoqda

Olimlarning yangi tadqiqotlariga ko‘ra, dengiz sathi 75 yil ichida uch metrgacha ko‘tarilishi mumkin. Bu esa BMTning Iqlim o‘zgarishi bo‘yicha hukumatlararo ekspertlar guruhi (IPCC) tomonidan berilgan prognozlardan ancha yuqori. Ushbu tahlil dunyo iqlim o‘zgarishlari va muz qatlamlarining yemirilishi ortidan yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavflarni ochib bermoqda.

Kopengagen universiteti professori Dorte Dal-Yensenning ta’kidlashicha, dengiz sathining bunday tez ko‘tarilishi asta-sekin emas, balki sakrashlar bilan sodir bo‘lishi mumkin. Uning so‘zlariga ko‘ra, haroratning 2-3 darajaga oshishi natijasida dunyo muz qatlamlarining ayrim qismlari muqarrar ravishda yemiriladi. Bu esa 2100 yilga kelib IPCC tomonidan bashorat qilingan 1 metrlik o‘sishdan bir necha marta yuqori bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatmoqda.

Daniya uchun jiddiy tahdid

Bunday vaziyat ayniqsa Daniya kabi dengiz sathiga nisbatan past hududlar uchun katta xavf tug‘diradi. Mamlakatning ko‘plab qirg‘oq hududlari suv ostida qolishi mumkin, bu esa aholi punktlari va infratuzilmalarni jiddiy xavf ostiga qo‘yadi.

Dal-Yensen va 28 nafar okeanolog olimlar tomonidan qo‘llab-quvvatlangan ushbu tadqiqot, iqlim o‘zgarishlari bilan bog‘liq muammolarga yetarlicha tayyorgarlik ko‘rish zarurligini yana bir bor tasdiqlamoqda. Olimlar siyosatchilar va jamoatchilikni bu masalaga jiddiy yondashishga chaqirmoqda.

Okeanlardagi muz qoplamlarining kamayishi

Yana bir jiddiy masala — okeanlardagi muz qoplamlarining kamayib borishi. Yevropa Ittifoqining Copernicus iqlim o‘zgarishi xizmati ma’lumotlariga ko‘ra, 2024 yil fevral oyida Arktika va Antarktidadagi muz qoplamlarining umumiy maydoni 16,04 million kvadrat kilometrni tashkil etgan. Bu esa 1979 yildan beri kuzatilgan eng past ko‘rsatkich hisoblanadi.

Iqlimshunoslar va mutaxassislar bunday o‘zgarishlarga qarshi kurashish uchun qator chora-tadbirlarni ko‘rish lozimligini ta’kidlashmoqda. Ular qatorida karbon chiqindilarini kamaytirish, ekologik barqarorlikni ta’minlash va iqlimga moslashish bo‘yicha strategik rejalar ishlab chiqish kabi vazifalar bor.

Dengiz sathining keskin ko‘tarilishi global iqlim o‘zgarishining og‘ir oqibatlaridan biri hisoblanadi. Olimlar va iqlimshunoslar tomonidan olib borilgan tadqiqotlar hukumatlar va xalqaro tashkilotlar uchun jiddiy ogohlantirish bo‘lib, tezkor choralar ko‘rish zarurligini ko‘rsatmoqda. Agar bu jarayonga nisbatan e’tiborsizlik qilinsa, kelajakda ko‘plab hududlar suv ostida qolishi va ekologik muvozanat buzilishi mumkin.