Antarktida – yer yuzidagi eng sovuq qit’a bo‘lishiga qaramay, so‘nggi yillarda global isishning salbiy ta’sirini kuchliroq his qilmoqda. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Janubiy yarimsharda qishda dengiz muzining maydoni 17,81 million kvadrat kilometrga tushdi. Bu ko‘rsatkich 47 yillik sun’iy yo‘ldosh kuzatuvlaridagi uchinchi eng past darajadir.
Muzlarning erishi kuchayib borayotgani iqlim o‘zgarishining global miqyosda chuqur ildiz otayotganidan darak beradi. Ushbu jarayon nafaqat Antarktidaga, balki butun dunyo ekologiyasiga tahdid solmoqda.
Muzlarning erishi uzoq muddatli o‘rtacha ko‘rsatkichdan ancha past bo‘lib, 2023 yilda erigan muz miqdori rekord darajaga yetdi, 2024 yilda esa ikkinchi eng past ko‘rsatkich qayd etildi. Bu holat iqlim o‘zgarishining tez sur’atda davom etayotganini ko‘rsatadi.
Tadqiqotchi Ted Skambosning fikriga ko‘ra, 2016 yilgacha Antarktida dengiz muzlari darajasi asta-sekin o‘sib borgan bo‘lsa, hozirgi kunda issiq okean suvlari janubiy qirg‘oqlarga kirib bormoqda. Bu global isish ta’sirining janubiy dengizlarga ham yetib borgani va iqlim tizimlariga salbiy ta’sir ko‘rsatishini bildiradi.
Dengiz muzining erishi to‘g‘ridan-to‘g‘ri dengiz sathining ko‘tarilishiga olib kelmasa-da, muz yo‘qolishi quyosh nurini qaytaruvchi ochiq rangli sirtlarning kamayishiga sabab bo‘ladi. Muz o‘rnini to‘q rangli okean suvi egallaydi va bu suv tezroq isinishga olib keladi.
Shuningdek, muz qatlamining yo‘qolishi Antarktida muz qatlamini himoya qiluvchi bufer vazifasini yo‘qotishiga sabab bo‘ladi. Agar muz qatlamlari erib ketaversa, qirg‘oqbo‘yi hududlar zaiflashadi va muzliklarning qulash sur’ati ortadi.
Natijada, butun dunyo bo‘ylab dengiz sathining sezilarli darajada ko‘tarilishi xavfi oshadi.
