Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) tomonidan tayyorlangan yangi tahliliy hisobotda O‘zbekistonda suv taqsimoti va undan foydalanish holati tahlil qilindi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Hisobotda ta’kidlanishicha, sug‘oriladigan yerlarni kengaytirish natijasida Amudaryo havzasida gidrologik muvozanat jiddiy buzilgan. Mutaxassislar inson faoliyati daryoning tabiiy oqimini izdan chiqarganini va bu holat ekotizimlarga salbiy ta’sir ko‘rsatganini qayd etishgan.
Xususan, qurg‘oqchilik davrlarida suv resurslarini tiklash imkoniyatlari pasaygan. Bu haqda upl.uz xabar bermoqda.
Hisobotga ko‘ra, mamlakatdagi suv taqsimotining eng asosiy muammosi infratuzilma bilan bog‘liq. Suvning 70 foizga yaqini asosiy suv yo‘llaridan qishloq xo‘jaligi yerlari va fermer xo‘jaliklariga yetib borguncha yo‘qotilmoqda.
Shunga qaramay, so‘nggi 12 yil davomida respublikadagi suv ta’minoti tizimining umumiy bahosi o‘zgarmay, taxminan 5 ball atrofida qolgan. Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Turkmanistonda ham suv ta’minoti barqarorligi o‘zgarishsiz qolayotgani kuzatilgan.
Biroq Tojikiston so‘nggi yillarda ijobiy ko‘rsatkichlarga erishgan. 2020–2025 yillar oralig‘ida mamlakatning suv ta’minoti reytingi 3 balldan 4 ballga ko‘tarilgan.
Mutaxassislar buni suv iste’moli tariflarini oshirish orqali resurslardan tejamkor foydalanishga qaratilgan choralar bilan bog‘lashadi. Toshkentning qishloq joylarida suv xavfsizligini yaxshilash borasidagi natijalari ham hisobotda alohida e’tirof etilgan.
2013 yilda qishloqlarda toza ichimlik suvidan foydalanish indeksi 6,4 ballni tashkil etgan bo‘lsa, 2025 yilga kelib bu ko‘rsatkich 8,2 ballga yetgan. Bu o‘zgarish qishloq aholisi salomatligiga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatgan.
Masalan, qishloq aholisi salomatligi ko‘rsatkichi 12 yil ichida 7,6 balldan 9,2 ballga ko‘tarilgan. OTB vakillarining fikricha, O‘zbekistonda uzoq muddatli davlat investitsiyalari va tarmoqlararo muvofiqlashtirish orqali suv ta’minoti va gigiyena sohasida sezilarli yutuqlarga erishilgan.
Xalqaro ekspertlar iqlim o‘zgarishiga moslashuv choralarini oldindan ko‘rib chiqish mintaqadagi suv taqchilligi sharoitida hayot sifatini yaxshilashda muhim ahamiyat kasb etganini qayd etishmoqda. Amudaryo Markaziy Osiyodagi eng yirik daryolardan biri bo‘lsa-da, sug‘orish uchun haddan tashqari ko‘p suv olinishi natijasida u Orol dengizigacha yetib bormay qolgan.
Bu holat sobiq dengiz tubida yangi cho‘l – Orolqumning shakllanishiga sabab bo‘lgan.
