Numbeo xalqaro servisi ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zbekistonda 1 kg mol go‘shti narxi 8,1 AQSH dollarini tashkil etadi. Bu ko‘rsatkich Qozog‘iston, Rossiya, Qirg‘iziston va Tojikistonga nisbatan yuqori hisoblanadi. Bu holat mamlakatda oziq-ovqat bozoridagi umumiy narx-navo o‘zgarishi hamda iqtisodiy jarayonlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Jahon va MDH davlatlarida go‘sht narxlari
Jahondagi eng qimmat mol go‘shti Shveysariyada bo‘lib, u yerda 1 kg mol go‘shti 44,3 AQSH dollariga teng. Islandiya va Janubiy Koreyada ham bu mahsulotning narxi juda yuqori bo‘lib, mos ravishda 38,7 va 28 dollarni tashkil etadi. Boshqa tomondan, eng arzon go‘sht Pokiston (4,04 dollar), Nigeriya (4,50 dollar) va Ganada (4,78 dollar) qayd etilgan.
MDH davlatlarida esa O‘zbekistondan arzon variantlar mavjud. Masalan, Qozog‘istonda go‘sht narxi taxminan 6-7 dollar, Rossiyada esa 7 dollar atrofida. Bu holat O‘zbekistonda oziq-ovqat bozoridagi raqobat, import va ichki ishlab chiqarish jarayonlarining ta’siri bilan izohlanishi mumkin.
O‘zbekistonda go‘sht narxi nima uchun yuqori?
O‘zbekistonda go‘sht narxining yuqori bo‘lishining bir nechta sabablari bor:
1. Yetkazib berish zanjiri muammolari – Go‘sht mahsulotlarining bozorga kelib tushish jarayonida transport xarajatlari katta o‘rin tutadi.
2. Yem-xashak narxining oshishi – Chorvachilik uchun zarur ozuqa narxining o‘sishi, fermerlar xarajatlarini oshiradi.
3. So‘yish va ishlab chiqarish xarajatlari – Chorvachilik fermalarida mehnat haqi va ishlab chiqarish jarayonlari narxi yuqori bo‘lishi mumkin.
4. Import cheklovlari va talabning yuqoriligi – O‘zbekistonda go‘shtga talab juda yuqori va bu bozor narxlariga ta’sir qiladi.
Global bozorda go‘sht narxining oshishi
Jahon bozorida go‘sht narxi bir yil ichida 18% ga o‘sgan. O‘zbekistonda esa bu ko‘rsatkich 14,4% ni tashkil qilgan. Ayniqsa, suyakli mol go‘shti 18,5%, qo‘y go‘shti esa 19,4% ga oshgan. Shu bilan birga, parranda go‘shti biroz arzonlashgan.
Iste’molchilar va bozor munosabati
Go‘sht narxlarining oshishi aholi xarid qobiliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu esa insonlarni arzonroq alternativ mahsulotlarga yo‘naltirishga majbur qiladi. Masalan, ko‘pchilik parranda go‘shti yoki boshqa o‘rinbosar mahsulotlarga murojaat qila boshlagan.
O‘zbekistonda go‘sht narxlarining yuqori bo‘lishi bir nechta omillarga bog‘liq va bu holat iqtisodiy jarayonlar, talab va taklif balansidan kelib chiqadi. Mamlakatda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash uchun chorvachilik sohasini rivojlantirish, ozuqa tanqisligini kamaytirish va import jarayonlarini yaxshilash kabi choralar ko‘rish zarur.
