Janubiy Afrika Respublikasining (JAR) Vashingtondagi elchisi Ibrohim Rasul, AQSH davlat kotibi Marko Rubio tomonidan "persona non grata" deb e’lon qilindi, ya’ni AQSHda faoliyat yuritish huquqidan mahrum etildi. Bu qarorga JAR elchisi Donald Trampning etnik ozchiliklarga nisbatan siyosatini tanqid qilgani sabab bo‘ldi. Rubio ijtimoiy tarmoqdagi rasmiy sahifasida, "Ibrohim Rasul – Amerika va AQSH prezidentidan nafratlanadigan irqchi siyosatchi" deb ta’kidladi va uning Vashingtondagi faoliyatiga barham berildi.
Elchining Trampga qarshi tanqidi
Ibrohim Rasul, AQSH prezidenti Donald Trampning etnik ozchiliklarga qarshi siyosatini keskin tanqid qilgan. U, Trampni butun dunyoda oqlarning ustunligi uchun kurashayotgan siyosatchi deb atagan. Janubiy Afrikaning AQSHdagi elchisi sifatida Rasul, eng avvalo, o‘z mamlakatining inson huquqlari va irqchilikka qarshi kurash tarixidan kelib chiqib, Trampning siyosatini tanqid qilgan. Uning har bir fikri JARda irqiy ayirmachilikka qarshi kurashda o‘tgan davr bilan chambarchas bog‘liq.
Ibrohim Rasulning shaxsiy tarixi
Ibrohim Rasulning shaxsiy hayoti ham irqiy ayirmachilikka qarshi kurash bilan chambarchas bog‘liq. U Keyptaun shahrida o‘sgan va 9 yoshida uning oilasini "faqat oqlarga mo‘ljallangan" turarjoydan haydab chiqarishgan. Bu voqea uning irqiy ayirmachilikka qarshi faoliyatiga sabab bo‘lgan. Keyinchalik, Rasul Janubiy Afrikaning nufuzli siyosiy partiyalaridan biri bo‘lgan Nelson Mandelaning partiyasiga a’zo bo‘lib, katta siyosatga kirib kelgan.
JAR va AQSH o‘rtasidagi munosabatlar
Janubiy Afrika va AQSH o‘rtasidagi diplomatik munosabatlar, Tramp prezidentlikka kelganidan keyin yomonlashib borgan. Tramp JARni ko‘makni to‘xtatishga chaqirgan va undan faqat oq fermerlarga nisbatan irqiy kamsitish siyosati yuritishini ayblagan. Jarning rasmiylari bu ayblovni rad etgan va buni radikal siyosiy qaror deb atagan.
Shuningdek, JARning Isroilga qarshi xalqaro sudga murojaat qilishini ham AQSH va JAR o‘rtasidagi taranglikni kuchaytirgan omillardan biri sifatida ko‘rish mumkin. JAR, G‘azo sektorida falastinliklarga nisbatan sodir etilgan genotsidni ayblab, xalqaro sudga da’vo qo‘ygan, shuningdek, AQSH va Buyuk Britaniyaga qarshi ham shunday da’vo bilan murojaat qilgan.
Diplomatik jarayonlar va jahon arenadagi ta’sir
Elchi Ibrohim Rasulning AQSHdan haydalishi kam uchraydigan diplomatik chora sanaladi. Hatto sovuq urush davrida ham AQSH va Rossiya bir-biriga nisbatan ushbu diplomatik chorani qo‘llamagan edilar. Bu holat dunyoning eng yirik diplomatik voqealaridan biri bo‘lib, ikki mamlakat o‘rtasidagi siyosiy munosabatlar va diplomatik qarorlarning jadal o‘zgarishini ko‘rsatmoqda.
Ibrohim Rasulning xizmatda bo‘lgan davrdagi faoliyati, Janubiy Afrika Respublikasining siyosiy tarixida o‘chmas iz qoldirgan va uning diplomatik strategiyasiga to‘g‘ri yondoshuvi bir vaqtning o‘zida ko‘plab muammolarni oshkor qildi. Bu voqea JAR va AQSH o‘rtasidagi munosabatlarning yangi bosqichiga olib kelishi mumkin.
