1-noyabr kuni AQSh Prezidenti Donald Tramp Nigeriya hukumatini "nasroniylarning ommaviy qirg‘inini to‘xtata olmaslikda" ayblab, "islomchi terrorchilarga" qarshi harbiy zarbalar berish ehtimoli bilan tahdid qildi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Nigeriya aholisi orasida 56,1 foizi islom diniga, 43,4 foizi esa nasroniylikka e’tiqod qiladi. Nigeriya hukumati ushbu muammoning mavjudligini tan olsa-da, "nasroniylar genotsidi" degan tushunchani rad etmoqda.
Rasmiylar bunday bayonotlarni mamlakatning ijtimoiy xilma-xilligi va murakkab vaziyatini noto‘g‘ri talqin qilish deb hisoblashadi. Ammo haqiqatdan ham Nigeriya nasroniylari AQSh rahbari ta’kidlaganidek, "hayot-mamot tahdidi" bilan yuzlashmoqdami?
Mojarolarda dinning roli qay darajada? Va bu hujumlar ortida kimlar turibdi?
Statistikaga ko‘ra, 2019-yil oktabrdan 2023-yil sentyabrgacha Nigeriyada kamida 16 769 nasroniy o‘ldirilgan va 11 185 kishi o‘g‘irlangan. Nasroniylar musulmonlarga nisbatan 2,7 barobar ko‘proq o‘ldirilgan va 1,4 barobar ko‘proq o‘g‘irlangan.
Biroq, mojarolarning aksariyati diniy sabablarga emas, balki iqtisodiy omillarga borib taqaladi. Nigeriyaning markaziy hududlarida musulmon fulani ko‘chmanchilari va nasroniy dehqonlar o‘rtasida yer va suv resurslari uchun kurash kuzatilmoqda.
Iqlim o‘zgarishi va shimoliy hududlarning sahrolashishi fulanilarni janubdagi, asosan nasroniylar istiqomat qiluvchi hududlarga ko‘chishga majbur qilmoqda. Bu esa mojarolarning kengayishiga sabab bo‘lmoqda.
Shu bilan birga, musulmonlar ham zo‘ravonlik qurboniga aylanmoqda. 2019-yil oktabrdan 2023-yil sentyabrgacha kamida 6 235 musulmon o‘ldirilgan.
Diniy jihatdan noma’lum bo‘lgan qurbonlar bilan bu raqam 8 314 nafarga yetishi mumkin. Musulmonlar orasida "Boko Haram" kabi ekstremistik guruhlar tomonidan amalga oshirilgan hujumlar oqibatida o‘lim holatlari ko‘p uchraydi.
"Boko Haram" 2002-yilda tashkil topgan bo‘lib, uning asosiy maqsadi G‘arbiy ta’limotga qarshi kurashdir. Guruh ko‘plab jinoyatlarga, jumladan o‘g‘irlash, qotillik va terroristik hujumlarga qo‘l urgan.
Keyinchalik guruh ichida bo‘linishlar yuzaga kelgan va "Islom davlati – G‘arbiy Afrika viloyati" kabi yangi tashkilotlar paydo bo‘lgan. Mazkur holatlar Nigeriyada diniy va iqtisodiy muammolar bir-biriga bog‘lanib, murakkab vaziyatni yuzaga keltirayotganini ko‘rsatadi.
