The Washington Post nashri ma’lum qilishicha, AQSH va Ukraina o‘rtasida tabiiy boyliklarni o‘zlashtirishga oid ikki oylik muzokaralardan so‘ng erishilgan kelishuv Rossiyada jiddiy tashvish uyg‘otmoqda. Nashrning 2 may kuni e’lon qilgan tahliliy materialda aytilishicha, Rossiya elitasi bu kelishuvni Kreml uchun geosiyosiy yutqazish sifatida baholamoqda.
Zelenskiy va Tramp aloqasi xavotir uyg‘otmoqda
Maqolaga ko‘ra, Rossiya siyosiy rahbarlari Volodimir Zelenskiy va AQSHning sobiq prezidenti Donald Tramp o‘rtasidagi yaqinlashuv ehtimolidan xavotirda. Kremlda bu jarayon Ukraina bo‘yicha foydali diplomatik kelishuvlardan voz kechishga olib kelishi mumkin, deb hisoblanmoqda.
Rossiyalik yuqori lavozimli shaxslardan biri, o‘z shaxsini oshkor qilmaslik sharti bilan, WP jurnalistlariga quyidagilarni ma’lum qilgan:
“Putin hech bo‘lmaganda ma’lum masalalarda yon berishga tayyor ekanini ko‘rsatishi kerak, aks holda yangi sanksiyalar to‘lqini keladi. Bu safargi jazo choralari juda og‘ir bo‘lishi mumkin.”
Sanksiyalar va budjet taqchilligi xavfi
Ayni paytda AQSH senatori Lindsi Grem boshchiligida Rossiyaga qarshi yangi sanksiyalar paketi tayyorlanayotgani ma’lum qilingan. Agar mazkur cheklovlar kuchga kirsa, Rossiya iqtisodiyoti yanada qattiq bosim ostida qolishi mumkin. Chunki mamlakatda budjet taqchilligi o‘sishda davom etmoqda.
“Rossiya rasmiylari sanksiyalarni yengib o‘tdik, deb da’vo qilishyapti, lekin amalda iqtisodiy muammolar o‘sayotgani ularni ham xavotirga solmoqda. Iqtisodiyotni safarbarlik modeli orqali uzoq muddatda boshqarib bo‘lmaydi”, — degan WP manbasi.
Iqtisodiy ko‘rsatkichlar pasaymoqda
Joriy yilning birinchi choragida Rossiyaning yalpi ichki mahsuloti (YAIM) o‘sish sur’ati aniq pastlagan. Agar 2023 yilda YAIM o‘sishi 4,1 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2024 yilning birinchi choragida bu ko‘rsatkich atigi 1,7 foizni tashkil etgan.
Shu bilan birga, Rossiya Markaziy bankining yuqori foiz stavkalariga qaramay, inflyatsiya hali ham 10 foizdan yuqori darajada saqlanib turibdi.
Harbiy xarajatlardan tashqari sohalar tanazzulga yuz tutgan, neft narxining pasayishi esa xomashyodan keladigan budjet daromadlarini taxminan 20 foizga qisqartirgan. Moliya vazirligi ma’lumotiga ko‘ra, 2024 yilda davlat budjeti defitsiti pandemiyadan keyingi eng yuqori darajaga yetishi mumkin — rejalashtirilgan 1,2 trillion o‘rniga 3,8 trillion rublgacha yetishi taxmin qilinmoqda.
Rossiya tashqi siyosatda yangi bosimlar bilan to‘qnash kelar ekan, mamlakat ichkarisida iqtisodiy barqarorlikni saqlash uchun qanday choralar ko‘rishi mumkin? Yangi sanksiyalar va geosiyosiy kelishuvlar bu muvozanatni qanday o‘zgartirishi mumkin? Siz nima deb o‘ylaysiz?
