So‘nggi yillarda O‘zbekiston fuqarolarining xorijiy mamlakatlarga mehnat migratsiyasi sezilarli darajada ortib bormoqda. Markaziy bank tomonidan e’lon qilingan hisobotga ko‘ra, 2024-yilda aholi tashqi mobilligi 29 foizga oshib, xorijga chiqqan fuqarolar soni 6,2 million kishiga yetdi. Ushbu o‘sish, shuningdek, xalqaro pul o‘tkazmalarining 14,9 milliard dollarga yetgani bilan ham izohlanmoqda.
Yevropa Ittifoqi mamlakatlariga migratsiya
So‘nggi yillarda O‘zbekistonliklarning Yevropa Ittifoqiga ketishi ortib bormoqda. Jumladan, 2023-yilda Yevropadagi ruxsatnomalarning soni 31,8 mingga yetgan bo‘lib, shundan 22,4 mingtasi boshqa maqsadlar uchun, 9,4 mingtasi esa ishlash uchun berilgan.
Eng ko‘p migratsiya kuzatilgan davlatlar quyidagilar:
- Polsha – Yevropa Ittifoqiga berilgan vizalarning 21 foizi;
- Litva – 17 foiz;
- Germaniya – 16 foiz;
- Latviya – 7 foiz.
Shuningdek, Birlashgan Qirollik ham mavsumiy mehnat migratsiyasi uchun muhim davlatlardan biri bo‘lib qolmoqda. Ushbu mamlakat tomonidan berilgan mavsumiy vizalar barcha mavsumiy vizalarning qariyb 13 foizini tashkil etdi. 2023-yilda Britaniya O‘zbekiston fuqarolariga 4094 ta viza bergan.
Janubiy Koreyaga migratsiya
2024-yilda Janubiy Koreyada O‘zbekistonlik rezidentlar soni 89,7 ming kishiga yetdi. Bu ko‘rsatkich 2019-yildagi eng yuqori nuqtaga yetganidan keyin pasayib, 2021-yildan boshlab yana o‘sishni boshladi. Koreyaga O‘zbekiston fuqarolarining migratsiyasi mehnat shartnomalari asosida bo‘lib, asosan ishlab chiqarish va qurilish sohalarida bandlik bilan bog‘liq.
Turkiyaga migratsiya
Turkiyaga mehnat migratsiyasi ham ortib bormoqda. 2024-yilda O‘zbekiston fuqarolariga berilgan yashash ruxsatnomalari soni 57,9 ming tani tashkil etdi. Bu ko‘rsatkich 2023-yilga nisbatan oshgan bo‘lib, bu mamlakatga O‘zbekistonliklar tomonidan qiziqish ortib borayotganini ko‘rsatmoqda. Shu bilan birga, doimiy bo‘lmagan migratsiya biroz pasaygan. Bu esa uzoq muddatli ishlash imkoniyatlarini izlash tendensiyasini anglatadi.
Rossiya va Qozog‘istonga migratsiya
Garchi Yevropa, Janubiy Koreya va Turkiyaga O‘zbekistonliklarning migratsiyasi ortib borsa-da, asosiy migratsiya yo‘nalishlari Rossiya va Qozog‘iston bo‘lib qolmoqda. O‘zbek migrantlarining aksariyati ushbu davlatlarda ishlashni afzal ko‘rmoqda. Bunga asosiy sabab sifatida:
- Ish topishning qulayligi;
- Mehnat bozorining talabchanligi;
- Madaniy va til jihatidan yaqinlik keltiriladi.
Shuningdek, ushbu davlatlarga pul o‘tkazmalarining hajmi ham yuqori bo‘lib, iqtisodiy barqarorlikni ta’minlovchi muhim omillardan biri hisoblanadi.
2024-yilda O‘zbekiston fuqarolarining mehnat migratsiyasi o‘sishda davom etmoqda. Yevropa Ittifoqi, Janubiy Koreya va Turkiya yangi muhim yo‘nalishlarga aylangan bo‘lsa-da, Rossiya va Qozog‘iston haligacha eng ko‘p ishchi kuchini jalb qilayotgan mamlakatlar bo‘lib qolmoqda. Mehnat migratsiyasining ortishi bilan xalqaro pul o‘tkazmalari hajmi ham sezilarli darajada oshib bormoqda, bu esa O‘zbekiston iqtisodiyotiga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda.
