Yaqinda ijtimoiy tarmoqlarda keng tarqalgan video keng jamoatchilikda katta qiziqish va hayrat uyg‘otdi — unda Toshkent shahrida yashovchi fuqaro o‘z uyida Nil timsohini saqlayotgani aks etgan. Bu holat nafaqat internet foydalanuvchilarining, balki rasmiy tashkilotlar — xususan, Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligining ham diqqatini tortdi.
Mazkur holat yuzasidan vazirlik tomonidan tezkor o‘rganish ishlari olib borildi. Tekshiruv jarayonida ma’lum bo‘lishicha, voqea haqiqiy bo‘lib chiqqan: bloger hech qanday ruxsatnomasiz, yashash xonasida Nil timsohini saqlab kelgan. Bu holat mutasaddi organlar tomonidan qonun buzilishi sifatida baholandi.
Qonun oldida javobgarlik
Reyd natijalari asosida blogerga nisbatan O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 92-1-moddasi 1-qismiga asosan ma’muriy bayonnoma rasmiylashtirildi. Hujjatlar to‘planib, tegishli huquqiy baho berish va chora ko‘rish uchun sud organlariga yuborildi.
Hozircha blogerning shaxsi ommaviy ma’lum qilinmagan bo‘lsa-da, uning noqonuniy faoliyati ko‘plab muhokamalarga sabab bo‘ldi. Uning uyidan olib chiqilgan Nil timsohi esa vaqtincha Toshkent hayvonot bog‘iga topshirildi.
Nil timsohi — qo‘rqinchli va himoya talab qiluvchi tur
Nil timsohi Afrikada keng tarqalgan, o‘zining yirtqich tabiati va ulkan hajmi bilan mashhur bo‘lgan hayvonlardan biri hisoblanadi. Ularni tutqunlikda saqlash maxsus sharoit, katta hudud va yetarli biologik resurslarni talab qiladi. Shu sababdan ham bunday hayvonlarni uy sharoitida saqlash nafaqat xavfli, balki noqonuniy hisoblanadi.
Bu turdagi hayvonlarni saqlash, yetishtirish yoki namoyish qilish qoidalari O‘zbekiston qonunchiligida aniq belgilab qo‘yilgan. Vazirlar Mahkamasining 2025 yil 1 yanvardan kuchga kiradigan 736-sonli qaroriga ko‘ra, jismoniy shaxslar tomonidan yovvoyi hayvonlarni saqlash va ulardan sirk tomoshalarida foydalanish qat’iy tarzda taqiqlanadi.
Jamoatchilikda turli munosabatlar
Bu voqea ijtimoiy tarmoqlarda qizg‘in muhokamalarga sabab bo‘ldi. Ayrimlar blogerni o‘z faoliyati orqali omma e’tiborini tortishga uringan "shou-man" sifatida tanqid qilgan bo‘lsa, boshqalar bunday harakatlarni faqat qonun orqali cheklash kerakligini ta’kidlashdi.
Ekologlar esa bu holatni ekologik muvozanatga tahdid sifatida baholashmoqda. Chunki yovvoyi tabiat va inson o‘rtasidagi tabiiy chegara buzilganda, bu nafaqat insonlar, balki o‘sha hayvonning o‘zi uchun ham halokatli oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Xulosa: Har bir fuqaro mas’uliyatli bo‘lishi shart
Mazkur holat barchamizga muhim bir haqiqatni eslatadi: qonunga bo‘ysunmaslik nafaqat shaxsiy, balki jamiyat xavfsizligiga ham tahdid soladi. Ayniqsa, yovvoyi tabiat va inson munosabatida.
Hayvonlarga mehr va qiziqish — yaxshi, ammo uni qonun doirasida amalga oshirish lozim. Timsohlar, yirtqich qushlar yoki boshqa yovvoyi hayvonlar sevgimiz va tajriba maydoni emas — ularning o‘z tabiiy muhiti va himoyasi bor.
Endilikda sud organlari ushbu ishga aniq baho beradi. Umid qilamizki, bu holat boshqalar uchun ibrat bo‘lib xizmat qiladi.
