Dunyo yangiliklari

Amerika Qo‘shma Shtatlari tomonidan ishlab chiqilayotgan «Oltin gumbaz» raketaga qarshi mudofaa dasturi bo‘yicha yangi ma’lumotlar e’lon qilindi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. AQSH kosmik kuchlari generali Maykl Getlayn loyiha ishlab chiqish jarayoni yakunlanganini ma’lum qildi. Biroq Pentagon tizimning aniq ko‘lami va moliyaviy xarajatlari haqida hozircha batafsil ma’lumot bermadi. Pentagon bayonotida dastur hozirda ko‘rib chiqish bosqichida ekanligi, xavfsizlik masalasi esa eng muhim ustuvor yo‘nalish ekanligi ta’kidlandi. Ma’lumot uchun, AQSH prezidenti Donald Tramp 2025-yil may oyida «Oltin gumbaz»ni yaratish qiymati taxminan 175 milliard dollarni tashkil etishi mumkinligini bildirgan edi. Kongressning byudjet boshqarmasi esa kosmik tutqichlar tarmog‘i uchun 542 milliard dollar sarflanishi ehtimolini ko‘rsatgan. Hozirda esa 25 milliard dollarlik dastlabki mablag‘ Kongressda muhokama qilinmoqda. Donald Tramp 2025-yil 28-yanvar kuni «Oltin gumbaz»ni yaratish bo‘yicha farmonni imzolagan. Ushbu tizimning asosiy maqsadi aerodinamik va ballistik tahdidlarga qarshi samarali mudofaani ta’minlashdir. Reuters agentligining xabar berishicha, kelajakda tizim tarkibiga zamonaviy radiolokatsion panjaralar, yerdagi tutqichlar, kosmik zondlar hamda lazer texnologiyalari kiritilishi rejalashtirilmoqda. Xulosa qilib aytganda, «Oltin gumbaz» loyihasi haqida aniq tafsilotlar hozircha oshkor qilinmagan bo‘lsa-da, uning atrofidagi qiziqish va e’tibor tobora ortib bormoqda. Bu dastur AQSH mudofaa strategiyasida muhim o‘rin tutishi kutilmoqda.

Braziliya prezidenti Luis Inasio Lula Silva bergan intervyuda AQSh prezidenti Donald Tramp bilan hech qanday shaxsiy aloqasi yo‘qligini ma’lum qildi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. U Tramp tomonidan Braziliya mahsulotlariga qo‘yilgan 50 foizlik bojlar siyosiy maqsadlarda qabul qilingan qaror ekanligini ta’kidladi. Ushbu bojlar amerikalik iste’molchilar uchun mahsulotlarning narxini oshirishiga sabab bo‘lishini bildirdi. Lula, shuningdek, Tramp bilan hech qachon bevosita muloqot qilmaganini aytdi. Bojlar haqidagi ma’lumotni esa matbuot orqali olganini qayd etdi. U, Trampning bunday muhim qarorlarni diplomatik kanallar orqali emas, balki ijtimoiy tarmoqlar orqali e’lon qilishini tanqid qildi. Braziliya prezidenti sobiq prezident Jair Bolsonaro haqidagi fikrlarini ham bildirdi. Bolsonaro mamlakatda to‘ntarish uyushtirishga uringan va sud tomonidan 27 yilga qamalganini eslatdi. Lula, Trampning Bolsonaruni himoya qilganini tanqid qildi. Shuningdek, Lula BMTdagi islohotlarning zarurligini ta’kidladi. U BMTning besh doimiy a’zosi haddan tashqari kuchga ega ekanini aytdi. Rossiya va Xitoy bilan hamkorlikni davom ettirishini bildirgan holda, Ukrainadagi urushni qo‘llamasligini aniq bildirdi.

Qozog‘istondagi harbiy qismlardan birida xizmat qilayotgan askarning o‘z joniga qasd qilgani haqida xabar tarqaldi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu voqea mahalliy ommaviy axborot vositalari va ijtimoiy tarmoqlarda keng muhokama qilinmoqda va jamiyatda katta shov-shuv uyg‘otmoqda. Ma’lumotlarga ko‘ra, marhumning ismi Dinmuhammad bo‘lib, uning yaqinlari rasmiy ma’lumotlarga shubha bilan qaramoqda. Ular o‘lim sababining o‘z joniga qasd qilishi bilan izohlanishiga ishonmaydi. Marhumning opasi ijtimoiy tarmoqlardagi murojaatida: “Biz og‘ir qayg‘udamiz, ammo Dinmuhammadning o‘limi o‘z joniga qasd qilish bilan bog‘liq degan fikrga qo‘shilmaymiz. Biz haqiqat va adolat o‘rnatilishini talab qilamiz. Ushbu masala yuzasidan Prezident shaxsan nazoratni amalga oshirishi lozim”, deb ta’kidladi. Sputnik Kz xabariga ko‘ra, hozirda mazkur holat bo‘yicha jinoyat ishi ochilgan va tergov ishlari davom etmoqda. Harbiy prokuratura va ichki ishlar organlari voqeani har tomonlama o‘rganmoqda. Rasmiy idoralar askarning o‘limi haqida to‘liq ma’lumot bermagan, faqatgina o‘z joniga qasd qilgan bo‘lishi mumkinligi haqida dastlabki taxminlar bildirildi. Biroq marhumning yaqinlari va qishloqdoshlari bu fikrga ishonmaydi. Ularning fikricha, Dinmuhammad hayotsevar, oilasiga mehribon va xizmatga mas’uliyat bilan yondashadigan yigit bo‘lgan. Shu sababli voqeaning asl sabablari aniqlanishi muhim hisoblanadi.

Tailandning Udon Thani viloyatida yashovchi 30 yoshli Pakin ismli erkak ataylab qimmatbaho uzuk o‘g‘irlab, o‘zini hibsga olishni xohladi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. U zargarlik do‘koniga kirib, sotuvchilardan “Agar men shu uzuk bilan chiqib ketsam, meni hibsga olishadimi?” deb so‘radi. Javobni eshitgach, uzukni olib, qo‘rqmay do‘kondan chiqib ketdi. Do‘kon xodimlari uni darhol ushlab, politsiyaga topshirdi. Pakin hech qanday qarshilik ko‘rsatmay, qasddan jinoyat qilganini tan oldi. So‘roq vaqtida u avval ham qamoqda bo‘lganini, ozodlikdagi hayot unga qiyinligini, qamoqdagi qat’iy tartibni afzal ko‘rishini aytdi. Oilaviy muammolar va narkotikga qaramlik sabab jamiyatdan uzilib qolganini bildirgan. Shuning uchun u hech ikkilanmay qamoqqa qaytish uchun jinoyat yo‘lini tanlagan. Do‘kon egasi unga qarshi da’vo ariza bermagani uchun o‘g‘rilik bo‘yicha jazo tayinlanmadi, ammo politsiya uning narkotik moddalarga bog‘liqligini inobatga olib, ayblov qo‘yib, reabilitatsiya markaziga yubordi. Mutaxassislar bunday holatlar insonning ruhiy muammolari va ijtimoiy moslashuvdagi qiyinchiliklardan dalolat berishini ta’kidlashmoqda. Jamiyatdagi yordam va psixologik qo‘llab-quvvatlash tizimi kuchli bo‘lmasa, insonlar hatto qamoqni erkinlikdan ustun qo‘yishi mumkin.

Ispaniyaning Uelva shahrida bolalar futboli murabbiyiga nisbatan sud jarayoni yakunlandi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Murabbiy voyaga yetmaganlarga nisbatan zo‘ravonlik qilganlikda ayblanib, og‘ir jazo oldi. Sud qaroriga ko‘ra, u 60 yil va 9 oy muddatga ozodlikdan mahrum qilindi. Tergovda aniqlanishicha, murabbiy kasbiy mavqeidan foydalangan holda 21 nafar voyaga yetmagan bola ustidan jinoiy harakatlarni sodir etgan. Umuman olganda, unga 31 holat bo‘yicha ayblov qo‘yildi. Sud jarayonida shuningdek, unga qamoq jazosidan tashqari qo‘shimcha cheklovlar ham belgilandi. Masalan, u ozodlikka chiqqanidan keyin besh yil davomida jabrlanuvchilarga 200 metrdan yaqinlashishi mumkin emas. Bundan tashqari, umrbod ravishda voyaga yetmaganlar ishtirok etadigan sport tadbirlarida murabbiy yoki instruktor sifatida ishlashi taqiqlangan. Bu hukm Ispaniya jamiyatida keng muhokamalarga sabab bo‘ldi. Bolalar xavfsizligini ta’minlash uchun nazoratni kuchaytirish zarurligi haqida fikrlar ko‘paydi. Ushbu holat yoshlar bilan ishlashda mas’uliyat va ehtiyotkorlikni yanada oshirishni talab qiladi.

AQSHning Colossal Biosciences nomli biotexnologiya kompaniyasi XVII asrda butunlay yo‘q bo‘lgan dodo qushini qayta tiriltirish loyihasini boshladi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bloomberg nashrining xabariga ko‘ra, kompaniya bu maqsadga yetish uchun yetti yil muddat belgilagan. Tadqiqotchilar dodoning eng yaqin qarindoshlaridan biri bo‘lgan kaptardan olingan birlamchi jinsiy hujayralarni laboratoriya sharoitida yetishtirishga muvaffaq bo‘lishdi. Bu jarayon dodoning genetik tuzilishini qayta yaratishga imkon beradi. Colossal Biosciences loyihani amalga oshirish uchun 120 million dollardan ortiq mablag‘ sarflagan va kompaniyaning umumiy moliyalashtirish hajmi 555 million dollarga yetgan. Startapning bozor qiymati 10,3 milliard dollardan oshadi. Yaqin yillarda Texas shtatida maxsus qushlarni o‘rganish va genetik tadqiqot markazi qurilishi rejalashtirilmoqda. Shuningdek, kompaniya ilgari “qo‘rqinchli bo‘ri”ni qayta tiriltirish bo‘yicha ham ish olib borgan. Olimlar toshga aylangan qoldiqlardan olingan namunalar bilan zamonaviy kulrang bo‘rilarning genlarini uyg‘unlashtirib, kattaroq yangi tur yaratdilar. Ushbu hayvonlar hozirgi bo‘rilardan 20–25 foizga kattaroqdir. Biroq bu loyiha mutaxassislar o‘rtasida bahs-munozaralarga sabab bo‘ldi, chunki ayrim olimlar yangi tur haqiqiy qo‘rqinchli bo‘ri emas, balki uning uzoq qarindoshiga yaqin genetik kombinatsiya ekanligini ta’kidlashmoqda.

AQSHning Florida shtatida kutilmagan hodisa yuz berdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Disney Springs suv ustidagi restoran yopiq bo‘lgan paytda bir erkak qora kiyim va quyoshdan himoyalovchi ko‘zoynakda ichkariga kirib, 10 ming dollar naqd pulni o‘g‘irlab ketdi. Hodisa haqida “Unilad” axborot manbasi ma’lumot berdi. Hozircha o‘g‘ri aniqlanmagan va u qayerga yo‘l olgani noma’lum. Erkak restoran ichida hammaga tiz cho‘kib, ko‘zlarini yopishni buyurgan. So‘ngra daftardagi barcha pulni olib, suvda suzib g‘oyib bo‘lgan deb taxmin qilinmoqda. Hodisa vaqtida xodimlar jarohat olmagan, lekin o‘g‘rining harakati ularni xavotirga solgan. Restoran hodisadan so‘ng 12 soat o‘tib yana ochilgan va yangi mehmonlarni qabul qilgan. Qayd etish lozimki, ushbu voqea restoran tomonidan bir oy oldin xavfsizlik choralarini kuchaytirib, mehmonlardan metall detektor va sumka tekshiruvini majburiy qilishdan keyin sodir bo‘ldi. Bu esa xavfsizlik choralarining har doim ham kutilgan natijani bermasligini ko‘rsatadi. Hodisa yuzasidan tergov ishlari davom etmoqda.

Filippinda kuchli yomg‘irlar natijasida ko‘plab hududlar suv ostida qoldi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Ko‘chalar daryo holatiga aylangan, avtomobillar oqim ichida qolmoqda. Odamlar ishga va maktabga borishda katta qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Toshqinlar sababli ayrim kasalliklar tarqalishi ham qayd etilmoqda. Aholi hukumatning bu vaziyatda yetarlicha choralar ko‘rmaganidan norozi. Yillar davomida toshqinlarga qarshi kurashish uchun katta mablag‘ ajratilgan bo‘lsa-da, ko‘plab loyihalar amalga oshirilmagan. Prezident Ferdinand Markos nazorat paytida zarur inshootlarning yo‘qligini tan oldi. Korrupsiya masalasi ijtimoiy tarmoqlardan ko‘chalarga ko‘chdi. Ayrim amaldorlar iste’foga chiqdi, pudratchilar esa Kongress va Senat tomonidan so‘roq qilinmoqda. Filippinliklar endi aniq va samarali choralar ko‘rilishini talab qilmoqda. 21-sentabr kuni yirik norozilik namoyishi o‘tkazilishi rejalashtirilgan. Xalq suv toshqinlariga qarshi ajratilgan mablag‘larning halol va samarali sarflanishini istamoqda.

The Times nashrining xabariga ko‘ra, Buyuk Britaniya yaqin vaqt ichida Falastinni mustaqil davlat sifatida tan olishga tayyorlanmoqda. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Biroq, bu qaror AQSh sobiq prezidenti Donald Trampning qirollikka tashrifi tugagach e’lon qilinishi kutilmoqda. Manbalarning ma’lumot berishicha, bosh vazir masalani Tramp mamlakatni tark etgunga qadar kechiktirishga qaror qilgan. Bu qaror 18 sentyabrda bo‘lib o‘tadigan Starmerning qo‘shma matbuot anjumanida mavzuning asosiy bahsga aylanib ketishidan ehtiyot bo‘lgani bilan izohlanmoqda. Reuters agentligining ma’lumotlariga ko‘ra, Vashington Falastinni rasmiy ravishda tan olishga qat’iyan qarshi. Londonning bunday qadami ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlarga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkinligi ta’kidlanmoqda. Shuningdek, Britaniya o‘z qarorini BMT Bosh Assambleyasining Nyu-Yorkda bo‘lib o‘tadigan sessiyasi oldidan e’lon qilishi kutilmoqda. Ushbu yig‘ilishda Fransiya, Kanada va Avstraliya ham Falastinni davlat sifatida tan olishi ehtimoli mavjudligi aytilmoqda. Bu holat mintaqaviy va xalqaro siyosatda muhim o‘zgarishlarga sabab bo‘lishi mumkin.

AQShning sobiq prezidenti Jo Bayden va uning oilasi moliyaviy qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Independent nashrining ma’lumotlariga ko‘ra, Baydenlarning qarzlari taxminan 800 ming dollarga yetgan. Ushbu qarzlar orasida Delaverdagi Rehobot-Bich shahrida joylashgan uy uchun ipoteka to‘lovlari ham mavjud. Jo Bayden sobiq prezident va uzoq yillik senator sifatida yiliga 416 ming dollar pensiya oladi. Biroq, bu mablag‘ oilaning kundalik xarajatlarini qoplash uchun yetarli emas. Hozirda Baydenning qo‘shimcha daromad manbalari mavjud emas. Prezidentlik davrida orttirgan obro‘-e’tiborini tijoratga aylantirishda ham qiyinchiliklar yuzaga kelmoqda. Ko‘plab kompaniyalar uni qimmatbaho ma’ruzalar berishga taklif qilishdan bosh tortmoqda, siyosiy ittifoqchilari esa undan asta-sekin uzoqlashmoqda. Shu sababli, Baydenga ma’ruzalar uchun 300 mingdan 500 ming dollargacha to‘lashga tayyor bo‘lgan buyurtmachilar topilishi qiyinlashgan. Oilaning asosiy umidi uning esdaliklarini nashr qilishdan keladigan taxminan 10 million dollarlik daromadga qaratilgan. Biroq bu summa sobiq prezident Barak Obamaning kitoblari sotilishidan olgan 60 million dollarlik daromad bilan solishtirganda juda kichikdir. Shuningdek, Jo Bayden prostata saratoniga qarshi kurash olib bormoqda. Uning turmush o‘rtog‘i Jill Bayden o‘qituvchilik faoliyatini to‘xtatib, haq to‘lanmaydigan jamoat ishlarida faol ishtirok etmoqda. Oilaning yana bir muammosi – o‘g‘li Hanter Baydenga tegishli. Uning aliment bo‘yicha bir necha million dollarlik qarzi mavjud. Hanterning kitoblari, rasmlari va ommaviy chiqishlariga qiziqish kamaygani sababli daromad manbalari keskin qisqargan. Moliyaviy qiyinchiliklar va sog‘liq muammolari tufayli Baydenlar oilasi hozirda jiddiy sinovlardan o‘tmoqda. Ularning holati ko‘plab odamlar diqqatini tortmoqda va oilaning kelajagi haqida savollar tug‘ilmoqda.

Qirg‘iziston poytaxti Bishkek tuman sudi mustaqil axborot maydonidagi eng bahsli ish bo‘yicha qaror qabul qildi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Sud 17 sentyabr kuni «Kloop» internet-nashrining sobiq operatorlari Aleksandr Aleksandrov va Joomart Duolatovni besh yilga ozodlikdan mahrum etdi. Shuningdek, ismlari oshkor etilmagan yana ikki buxgalterga uch yillik shartli qamoq jazosi tayinlandi. Ularning barchasi ommaviy tartibsizliklarni qo‘zg‘atishda aybdor deb topildi. Ayblovda sudlanuvchilar Temirov Live YouTube kanali asoschisi, tanqidiy va surishtiruv jurnalistikasi bilan shug‘ullanuvchi Bolot Temirov bilan hamkorlikda tayyorlangan materiallarni tarqatishda ishtirok etgani qayd etilgan. Ularga “yolg‘on ma’lumot tarqatish, mamlakat rahbariyatini asossiz tanqid qilish, ommaviy tartibsizliklarga undash hamda hokimiyatni zo‘ravonlik yo‘li bilan egallashga chaqirish” ayblovlari qo‘yildi. Biroq «Kloop» o‘zining rasmiy Telegram-kanalida bu da’volarni qat’iyan rad etdi. Nashr ma’lumotiga ko‘ra, sudda muhokama qilingan videolar sayt orqali chop etilmagan va unda na operatorlar, na buxgalterlar ishtirok etmagan. Sud jarayonidagi davlat ekspertlaridan biri Taalaybek Abdiqo‘zoyev videolarning asl mualliflarini aniqlashning imkoni yo‘qligini tasdiqladi. Mazkur hukm mahalliy jurnalistika va so‘z erkinligi masalalarida katta bahslarga sabab bo‘ldi. Jamoatchilik orasida qaror tanqid ostida, chunki ayblanuvchilarning ba’zilari umuman ish bilan bog‘liq emasligi ta’kidlanmoqda. Hozirgi paytda ishga oid tortishuvlar va uning oqibatlari jamiyatda ko‘plab savollarni uyg‘otib, ommaviy muhokamaga sabab bo‘lmoqda.

Turkiyaning O‘rta yer dengizi sohilida qadimdan Likiya xalqi yashagan. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Hozirda bu hudud "Likiya yo‘li" nomi bilan mashhur bo‘lib, qadimiy qal’alar va qabrtoshlar bilan tanilgan. Likiya xalqi o‘z mustaqil siyosiy tizimini yaratgan va tarixda o‘ziga xos o‘rin egallagan. Eramizdan avvalgi II asrda tashkil etilgan Likiya ittifoqi yigirma uchta shaharni birlashtirgan. Bu ittifoqda yirik shaharlar uchta ovozga, o‘rtacha shaharlar ikki ovozga, kichik shaharlar esa bitta ovozga ega bo‘lgan. Har bir shahar o‘z rahbarini saylash va soliqlarni yig‘ish huquqiga ega bo‘lgan. 1787-yilda Amerika Qo‘shma Shtatlarining Konstitutsion yig‘ilishida Jeyms Medison Likiya ittifoqini adolatli vakillik tizimi sifatida misol qilib keltirgan. Ushbu tizim keyinchalik AQSh Konstitutsiyasining shakllanishiga ta’sir ko‘rsatgan. Bugungi kunda Xantos va Patara xarobalari Likiya madaniyatining guvohi hisoblanadi. Eng asosiysi, Likiya xalqi yaratgan siyosiy g‘oya dunyo demokratiyasining rivojlanishiga katta hissa qo‘shgan.

Qozon shahrida o‘zbekistonlik fuqaro 45 kun davomida vaqtincha izolyatorda ushlab turilishi haqida Qozondagi Bosh konsulxona rasmiy bayonot berdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan videoda O‘zbekiston fuqarosining Qozondagi xorijiy fuqarolarni vaqtincha saqlash muassasasida 45 kundan beri saqlanayotgani va Vataniga qaytishda yordam so‘ragani ko‘rsatilgan edi. O‘rganish natijasida ushbu shaxs O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi M.A. (1983-yilda tug‘ilgan) ekanligi aniqlangan. M.A.ga nisbatan 2025-yil 2-avgust kuni Rossiya Federatsiyasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 18.8-moddasi 1.1-qismi bo‘yicha ma’muriy choralar qo‘llanib, Rossiya hududidan majburiy chiqarib yuborish qarori qabul qilingan. Bundan tashqari, M.A. 2025-yil 11-iyulida ham aynan shu modda bo‘yicha javobgarlikka tortilgani ma’lum bo‘ldi. Fuqaroning xorijga chiqish pasportida Rossiya davlat chegarasidan o‘tish haqidagi muhrlar qalbakilashtirilganligi aniqlangani sababli hujjat ekspertizaga yuborildi. Bu esa hodisaning qonuniy va xavfsizlik jihatlarini to‘liq tekshirish imkonini berdi. 2025-yil 2-sentyabr kuni Saratov viloyati Ichki migratsiya bo‘limi M.A. uchun O‘zbekistonga qaytish guvohnomasini rasmiylashtirish maqsadida Bosh konsulxonaga so‘rovnoma yubordi. So‘rov Konsulxona tomonidan tezkor va ijobiy hal qilindi. Hozirda Saratov viloyati ichki migratsiya idorasi vakilining Qozon shahriga xizmat safari amalga oshirilishi kutilmoqda. Qozondagi Bosh konsulxona mazkur masalani o‘z nazoratiga olib, barcha zarur chora-tadbirlarni ko‘rishda faoliyatini davom ettirmoqda. Ushbu jarayon fuqaro huquqlarini himoya qilish, konsullik yordamini samarali ta’minlash hamda xalqaro qonunchilik talablariga rioya qilish nuqtai nazaridan muhim ahamiyatga ega hisoblanadi.

Rossiyada 2025 yilning dastlabki sakkiz oyida kitob do‘konlaridagi savdo hajmi 6 dan 18 foizgacha kamayganligi ma’lum bo‘ldi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu holatning asosiy sababi sifatida kitob bozorining taxminan 65 foizini tashkil etuvchi onlayn savdoning tez sur’atda o‘sishi ko‘rsatilmoqda. Shu bilan birga, kitob do‘konlari tarmog‘ining umumiy aylanmasi 1,1 foizga oshgani qayd etildi. Bu narxlarning sezilarli darajada qimmatlashi bilan izohlanadi. Hozirda do‘konlarda kitoblarning o‘rtacha narxi 546 rublni tashkil etmoqda, bu esa o‘tgan yilga nisbatan 12,3 foizga yuqori. Nashriyotlar bunday narx o‘sishini qog‘oz, bosma mahsulotlar va logistika xarajatlarining oshishi bilan bog‘lamoqda. Shuningdek, kitob do‘konlariga tashrif buyuruvchilar soni kamaygan. O‘rtacha oqim 6,6 foizga pasaygan bo‘lsa, ayrim hududlarda bu ko‘rsatkich 20 foizgacha tushgan. Mamlakat bo‘ylab bir yil ichida 200 dan ortiq do‘kon yopilishi bozordagi qiyinchiliklarni yanada kuchaytirdi. Biroq, raqamli kitoblar bozori o‘sishda davom etmoqda. Elektron kitoblar ko‘plab o‘quvchilar uchun qulay va amaliy tanlov sifatida tobora ommalashib bormoqda. Bu tendensiya kitob savdosining yangi shakllarini rivojlantirishga imkon yaratmoqda.

Tailandda ozodlikka chiqqan erkak qasddan o‘g‘irlik qilib, qamoqxonaga qaytishni maqsad qilgani bilan e’tibor qozondi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Mahalliy manbalarga ko‘ra, 30 yoshli Pakin ismli erkak zargarlik do‘konidan 750 dollar qiymatidagi uzukni o‘g‘irladi. Uzukni olishdan oldin u do‘kon xodimlariga “Agar men bu uzuk bilan chiqsam, meni hibsga olishadimi?” deb so‘radi. Javob ijobiy bo‘lgach, u do‘konni tark etdi, ammo politsiyadan qochmadi va o‘z ixtiyori bilan huquq-tartibot organlariga topshirildi. So‘roq davomida ma’lum bo‘lishicha, bu Pakinning qamoqqa qaytishga birinchi urinishidir. U boshqa do‘konga ham borib, xuddi shu savolni bergan, ammo hech nima olmagan. Pakin hayotdagi qiyinchiliklardan qutulish va qamoq intizomiga qaytish uchun qasddan jinoyat qilganini tan oldi. U o‘zining qamoqqa qaytish sabablarini ochiq aytdi. Hayotida bir qator omadsizliklarga duch kelgan, onasi merosni unga bermagan, ish, oilaviy munosabatlari, xotini va qizi bilan aloqalari muvaffaqiyatsizlikka uchragan. Shuningdek, u giyohvandlikdan aziyat chekayotganini ham tan oldi. Natijada, Pakin o‘g‘irlik uchun jazo olmadi, chunki do‘kon egasi adolatni talab qilmagan va moddiy zarar yetmagan. U faqat giyohvand moddalarni iste’mol qilgani uchun ayblanib, reabilitatsiyaga yo‘naltirildi. Bu holat jamiyatda ogohlik va reabilitatsiya muhimligini yana bir bor ko‘rsatdi.

AQSh va uning yaqin ittifoqchilari Ukrainaga harbiy yordam ko‘rsatishning yangi yo‘nalishi sifatida PURL dasturini joriy etdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Ushbu dastur doirasida birinchi yordam paketi Patriot havo mudofaa tizimi va HIMARS zalpli otish qurollari uchun raketa zaxiralarini o‘z ichiga oladi. Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy Kiyevda Yevroparlament prezidenti Roberta Metsola bilan birgalikda o‘tgan matbuot anjumanida bu haqda ma’lum qildi. Zelenskiy so‘zlariga ko‘ra, Kiyev PURL dasturi orqali hozirga qadar 2 milliard dollardan ortiq mablag‘ olgan. Oktyabr oyida qo‘shimcha mablag‘ ajratilishi rejalashtirilgan bo‘lib, yordam hajmi jami 3-3,5 milliard dollarga yetishi kutilmoqda. Dastlabki ikki paket har biri 500 million dollardan iborat ekanligi ta’kidlandi. Bu dastur Kiyev uchun yangi mexanizm hisoblanadi. AQSh va uning sheriklari Ukraina uchun Amerika qurol-aslahalari va o‘q-dorilarini Prioritised Ukraine Requirements List (PURL) ro‘yxatiga muvofiq yetkazib berishga imkon yaratadi. Shuningdek, Reuters agentligining 16 sentyabr kungi xabariga ko‘ra, Donald Tramp ma’muriyati Kiyevga yuboriladigan dastlabki ikki yordam paketini ma’qullagan va ular yaqin vaqt ichida yetkazilishi kutilmoqda. Ushbu tashabbus Ukraina uchun nafaqat yangi moliyaviy resurslar, balki muhim strategik qurollar bilan ta’minlanish imkoniyatini yaratadi. Bu esa Kiyev va uning ittifoqchilari o‘rtasidagi harbiy hamkorlikni yanada mustahkamlashga xizmat qiladi.

Qohiradagi Misr milliy muzeyida nodir va qadimiy eksponat yo‘qolishi haqida jiddiy voqea yuz berdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Fir’avn Amenemopetga tegishli bo‘lgan tilla bilaguzuk izsiz yo‘qolganligi ma’lum qilindi. Bu voqea Misr qadimiy yodgorliklar vazirligi manbalariga tayangan holda mahalliy va xalqaro ommaviy axborot vositalarida keng yoritildi. Fir’avn Amenemopet miloddan avvalgi 993-978 yillarda hukmronlik qilgan va o‘z davrida Misrning mashhur hukmdorlaridan biri hisoblangan. Yo‘qolgan bilaguzuk sof oltindan yasalgan, ustida lazurit toshlari bilan bezaklar bor edi. Muzey ma’lumotlariga ko‘ra, uning og‘irligi taxminan 600 grammni tashkil qiladi. Ushbu artefakt uch ming yildan ortiq tarixga ega bo‘lib, misrshunos olimlar uchun katta ahamiyat kasb etardi. Bilaguzukning yo‘qolishi muzeydagi inventarizatsiya jarayonida aniqlangan, biroq uni oxirgi marta qachon va kim ko‘rganligi hozircha noma’lum. Mahalliy matbuot bu holatni madaniy merosga qaratilgan eng katta zarba sifatida baholamoqda. Hozirda muzeyda ichki tekshiruv ishlari olib borilmoqda va maxsus komissiya tashkil etilgan. Aybdorlar hali aniqlanmagan bo‘lsa-da, vazirlik barcha aeroportlar, dengiz portlari va chegara postlariga rasmiy ogohlantirish yuborgan. Yo‘qolgan bilaguzukning fotosuratlari rasmiy organlarga tarqatilgan va uning mamlakatdan noqonuniy olib chiqilishining oldini olish uchun chora-tadbirlar ko‘rilmoqda. Qohiradagi milliy muzey dunyodagi eng yirik madaniy xazinalardan biri sanaladi. Muzeyda 17 mingdan ortiq eksponat saqlanadi. Shulardan biri fir’avn Amenemopetning mashhur dafn niqobi bo‘lib, u ham muzeyning eng noyob asarlari qatoriga kiradi. Hozirda mutasaddilar restavratsiya bo‘limida boshqa buyumlar yo‘qolmaganligini aniqlash maqsadida to‘liq inventarizatsiya ishlarini davom ettirmoqda. Ushbu voqea madaniy merosni himoya qilish zaruratini yana bir bor ta’kidlaydi.

Britaniyalik munosabatlar bo‘yicha mutaxassis Treysi Koks Daily Mail nashriga bergan intervyusida ayollar nega 160 santimetrdan past bo‘lgan erkaklar bilan uchrashishdan bosh tortishini tahlil qildi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Unga ko‘ra, bu qaror ko‘pincha ochiqchasiga aytilmaydi, ammo ayollar o‘z tanlovini bo‘yi baland erkak yonida ayollikni his qilish yoki xavfsizlik hissi bilan izohlaydi. Ba’zi ayollar esa shunchaki o‘pish, quchoqlash yoki do‘stlarining munosabati sababli bunday erkaklarni tanlamasliklarini tan olishadi. Hatto ayrimlari ochiqchasiga: “Men past bo‘yli yigit bilan uchrashishdan ko‘ra, bir umr yolg‘iz qolishni afzal bilaman”, deb bildiradi. Bunday qarorlar past bo‘yli erkaklar uchun qiyin bo‘lib, ular rad etilish, o‘zini qobiliyatsiz his qilish va depressiyaga tushish xavfi bilan yuzlashadi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, bo‘yi 180 santimetrdan yuqori erkaklar tanishuv ilovalarida 40 foiz ko‘proq javob oladi, ko‘proq daromad qiladi va rahbarlik lavozimlarida ko‘proq e’tirof etiladi. Shunga qaramay, ba’zi ayollar eski stereotiplardan voz kechib, o‘zini erkin his qiladigan past bo‘yli erkaklar bilan mustahkam va samimiy munosabatlar o‘rnatmoqda. “Agar mening bo‘yim uni bezovta qilmasa, men ham bezovta qilmayman”, deydi shunday ayollardan biri. Bu holat jamiyatdagi qadriyatlar o‘zgarayotganini ko‘rsatadi.

Bolgariyada 2020-yilda Livan poytaxti Bayrut portida yuz bergan dahshatli portlash bilan bog‘liq tergov davomida muhim shaxs sifatida ko‘rsatilgan rossiyalik kema egasi Igor Grechushkin hibsga olindi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda AP axborot agentligi Livan adliya tizimidagi to‘rt manbaga tayangan holda ma’lumot berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, Grechushkin va kema kapitani Boris Prokoshevga nisbatan Livan tergov sudyasi tomonidan ikkita xalqaro qidiruv orderi chiqarilgan edi. Interpol tomonidan qidiruv besh yil davom etganidan so‘ng, Grechushkin Bolgariyada qo‘lga olindi. Hozirda Livan adliya organlari Grechushkinni Bayrutga ekstraditsiya qilish uchun rasmiy so‘rovnoma tayyorlamoqda. Agar bu amalga oshmasa, tergovchilar uni so‘roq qilish maqsadida o‘zlari to‘g‘ridan to‘g‘ri Bolgariyaga borishlari mumkinligi aytilmoqda. AP agentligi ma’lumotiga ko‘ra, Grechushkin Rossiya va Kipr fuqaroligiga ega bo‘lib, u o‘tgan hafta Kiprdan Bolgariya poytaxti Sofiyaga kelganida aeroportda hibsga olingan. Eslatib o‘tamiz, 2020-yilda Bayrut portida saqlangan ammiakli selitra portlashi yuz bergan. Bu voqea minglab odamlarning hayotiga ta’sir ko‘rsatib, Livan tarixidagi eng yirik sanoat halokatlaridan biri hisoblanadi. Hozirga qadar bu fojia jiddiy oqibatlari bilan esda qolmoqda.

Avstraliya hukumati 2035-yilgacha chiqindilar miqdorini 2005-yil ko‘rsatkichidan kamida 62 foizga kamaytirishni maqsad qilgan. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Oldingi rejada mamlakat 2030-yilgacha chiqindilarni atigi 43 foizga qisqartirishni ko‘zlagan edi. Bosh vazir Entoni Albanese bu qarorni ilmiy asosga ega va amalga oshirish mumkin bo‘lgan reja deb ta’rifladi. So‘nggi yillarda Avstraliyada qurg‘oqchilik, o‘rmon yong‘inlari va katta suv toshqinlari kabi iqlim o‘zgarishlarining salbiy ta’siri kuchaydi. Hukumat buyurtmasi bilan tayyorlangan maxsus hisobotda mamlakatda global isish darajasi 1,5 darajadan oshgani hamda barcha hududlarning xavf ostida ekani qayd etildi. Mutaxassislar ogohlantirishicha, agar keskin choralar ko‘rilmasa, kelajakda issiq to‘lqinlar ko‘payishi, o‘lim holatlari ko‘tarilishi, suv sifati yomonlashishi va dengiz sathining oshishi kuzatiladi. Shu bilan birga, Avstraliyaning iqlim siyosatida ichki bahs-munozaralar mavjud. Hukumat mamlakatni qayta tiklanuvchi energiya sohasida yetakchi qilishni maqsad qilgan bo‘lsa-da, katta gaz loyihalarini ham qo‘llab-quvvatlamoqda. Bu esa ekologlar va siyosiy kuchlar tomonidan keskin tanqid qilinmoqda.

Vengriyaning Seksard shahrida noodatiy va qiziqarli voqea – qabr qazish bo‘yicha 18-xalqaro chempionat bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu musobaqa mamlakatning Qabr qazuvchilar uyushmasi tomonidan aniq reja va tartib asosida tashkil etildi. Tadbir kasb sohasi nufuzini oshirishga xizmat qildi. Musobaqada ishtirokchilar ikki kishilik jamoalar shaklida qatnashdi. Ularga ikki soat vaqt berildi. Shu vaqt ichida har bir jamoa 200x80 santimetr o‘lchamda va 160 santimetr chuqurlikda qabr qazishi kerak edi. Ushbu qoidalar ishtirokchilardan nafaqat mahorat, balki diqqat va tezkorlikni ham talab qildi. Chempionat yakunida Parakletosz Nonprofit jamoasi g‘olib deb topildi. Bu jamoa ketma-ket ikkinchi yil chempionlikni qo‘lga kiritdi, bu ularning puxta tayyorgarligi va kasbiy darajasining yuqori ekanligini ko‘rsatdi. Tashkilotchilarning ta’kidlashicha, bunday musobaqalar kasb nufuzini oshirish bilan birga, yosh avlodni professional mutaxassislar bilan yaqindan tanishtiradi. Shuningdek, ishtirokchilarga jamoaviy hamkorlik va sog‘lom raqobat muhitida ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bu tadbirlar kasbiy malakani oshirish va sohani yanada rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega.

London shahrida tarixdagi eng yirik namoyishlardan biri bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, taxminan 1,5 million kishi «Qirollikni birlashtir» shiori ostida ko‘chalarga chiqdi. Ushbu katta aksiya Temza daryosining janubiy sohilida joylashgan Sazerk tumanida boshlandi. Namoyishchilar poytaxt markaziga yo‘nalib, Uaytholl hukumat binosi tomon harakat qilishdi. Ular Vestminster ko‘prigidan o‘tib, asosiy yig‘ilish joyi bo‘lgan bosh vazir Kir Starmerning qarorgohi oldidagi ko‘chada to‘plandi. Tashkilotchilarning ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu yirik harakatni English Defence League harakati asoschisi Tommi Robinson uyushtirgan. London ko‘chalarida yig‘ilgan odamlar turli plakatlar, shiorlar va da’vatlar bilan chiqish qildi. Kuzatuvchilar ta’kidlashicha, bu namoyish Buyuk Britaniyaning siyosiy jarayonlariga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shuningdek, namoyish nafaqat ishtirokchilar soni bilan, balki uyushganligi va siyosiy rang-barangligi bilan ham tarixiy voqea sifatida e’tirof etildi. Bu harakat mamlakatdagi siyosiy muhitda yangi davr boshlanishiga sabab bo‘lishi kutilmoqda. London aholisi tomonidan keng qo‘llab-quvvatlangan ushbu namoyish siyosiy faollik va birlashishning yorqin namunasi bo‘ldi.

Ozarbayjonda 2025 yil iyul oyidan boshlab qarindoshlar nikohi qonun bilan taqiqlanganidan so‘ng to‘ylar soni sezilarli darajada kamaydi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Masalan, iyun oyida 5 mingdan ortiq nikoh qayd etilgan bo‘lsa, iyul oyida bu ko‘rsatkich 2 694 taga tushdi. Mutaxassislar bu o‘zgarishlarni yaqindan qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlarni taqiqlovchi qonunning kuchga kirishi bilan bog‘lamoqda. Qonunga ko‘ra, umumiy bobosi yoki buvasi bo‘lgan aka-uka va opa-singil farzandlari, shuningdek, biologik qarindosh bo‘lgan amakivachchalar va xolavachchalar o‘rtasida nikoh to‘liq man etilgan. Ushbu qonunning asosiy maqsadi genetik nuqsonlar bilan tug‘iladigan bolalar sonini kamaytirish va sog‘lom avlodni ta’minlashdir. Tibbiyot mutaxassislari ta’kidlaganidek, qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlar ko‘pincha irsiy kasalliklar yuzaga kelishiga sabab bo‘ladi, bu esa kelajak avlod sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ozarbayjon Adliya vazirligining ma’lumotlariga ko‘ra, 2025 yilning yanvaridan iyuligacha mamlakatda 12 146 ta ajrim holati qayd etilgan, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilga nisbatan biroz kamaygan. Har 1000 kishi hisobiga ajrimlar darajasi 2,1 dan 2,0 ga tushgan. Yangi qonunga muvofiq, nikoh tuzish uchun ariza berayotgan shaxslar qarindoshlik darajasini aniqlash maqsadida tug‘ilganlik haqidagi guvohnoma hamda ota-onalarining hujjatlarini taqdim etishlari shart. Agar qonun buzilishi aniqlansa, bunday holatlar uchun ma’muriy yoki jinoiy javobgarlik belgilanadi. Ushbu qoidalar sog‘lom va barqaror jamiyat qurishga xizmat qiladi.

Fransiyada prezident Emmanuel Makronning faoliyatiga nisbatan yangi impichment jarayoni boshlandi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Parlamentda 104 nafar deputat ushbu tashabbusni qo‘llab-quvvatlab, respublika prezidentiga nisbatan ishonchsizlik masalasini rasmiy kun tartibiga kiritdi. “Insoumise France” partiyasi raisi Matild Pano ta’kidlashicha, 10 sentyabr kuni mamlakat bo‘ylab o‘tkazilgan ommaviy norozilik namoyishlaridan so‘ng ekologlar va kommunistlar bilan birgalikda 104 deputat Makronga impichment e’lon qilish tashabbusini imzoladi. Unga ko‘ra, prezident o‘z lavozimidan iste’foga chiqishi lozim. 10 sentyabr kuni “Hammasini yoping” shiori ostida Fransiya bo‘ylab yirik namoyishlar o‘tkazildi. Norozilar hukumatning iqtisodiy siyosatini tanqid qilib, byudjetni qisqartirishga qarshi chiqdi. Namoyishlar davomida ko‘chalar to‘silib, chiqindi qutilari yoqildi va politsiya bilan to‘qnashuvlar yuz berdi. Parlamentdagi ovoz berishda 364 deputat qarshi ovoz bergan bo‘lsa, 194 nafari hukumatga ishonchsizlik bildirdi. Natijada bosh vazir Fransua Bayru hukumati iste’foga chiqdi. Namoyishlardan so‘ng mamlakatning ko‘plab shaharlarida fuqarolar ommaviy yig‘ilishlar va ko‘cha bayramlari o‘tkazdi. Bu siyosiy vaziyat aholining diqqatini jalb qilganini ko‘rsatmoqda. Hozirda Fransiyadagi siyosiy inqirozning rivojlanishi va Makronning lavozimda qolishi yoki iste’foga chiqishi nafaqat mahalliy, balki xalqaro hamjamiyat tomonidan ham diqqat bilan kuzatilmoqda.

Tailandda 21 yoshli erkak 11 oylik qizini jonli efirda osib o‘ldirdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda The Mirror nashri xabar berdi. Hodisa Facebook ijtimoiy tarmog‘idagi jonli videotranslyatsiya vaqtida sodir bo‘lgan. Erkak avval qizini osib o‘ldirgan, so‘ngra o‘z joniga qasd qilgan. Ushbu voqea jamoatchilik orasida katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. Politsiya xodimlari ota va qizning jasadini Pxuketdagi tashlandiq mehmonxonada topdi. Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, erkakning bu qotillik harakati uning rafiqasi bilan yuzaga kelgan nizo sabab bo‘lgan. Hodisa ota-ona va oila munosabatlaridagi muammolarni yana bir bor ochib berdi. Bu voqea ota-onalar va oilalarga internet va ijtimoiy tarmoqlardagi xavflarga nisbatan ogohlikni oshirish zarurligini ko‘rsatmoqda. Jonli efirda bunday nopok harakatlarni namoyish qilish psixologik va ijtimoiy salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Hozirda voqea Pxuketdagi huquq-tartibot organlari tomonidan tergov qilinmoqda. Ota-onalarga farzandlarining xavfsizligini ta’minlash, internetda ehtiyotkorlik bilan harakat qilish hamda oilaviy muammolarni hal etish muhimligi yana bir bor eslatilmoqda.

AQSH Mudofaa ilg‘or tadqiqot loyihalari agentligi (DARPA) inson qon tanachalarini yangilashga qaratilgan Smart-Red Blood Cells (Smart-RBC) dasturini taqdim etdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Ushbu loyiha sintetik biologiya texnologiyalari yordamida modifikatsiyalangan qizil qon hujayralarini yaratishga yo‘naltirilgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, Smart-RBC dasturining asosiy maqsadi — fiziologik signallarni aniqlay oladigan, tez va samarali qaror qabul qiladigan, shuningdek ularga javob bera oladigan “aqlli” qon hujayralarini ishlab chiqishdir. Bu hujayralar og‘ir sharoitlarda organizmning hayotiy funksiyalarini saqlashga, qonning holatini barqaror tutishga va jarohat yoki stress paytida insonning omon qolish imkoniyatlarini oshirishga yordam beradi. DARPA tomonidan berilgan ma’lumotlarga ko‘ra, Smart-RBC hujayralari uchta asosiy vazifani bajaradi: birinchidan, biomarkerlarni aniq aniqlash; ikkinchidan, ma’lumot asosida tez va oqilona qaror qabul qilish; uchinchidan, metabolik hamda fiziologik jarayonlarga ta’sir qiluvchi zarur molekulalarni ishlab chiqarish. Loyihaning dastlabki bosqichida jismoniy barqarorlikni ta’minlash va qonning qotib qolish jarayonini (gemostaz) mustahkamlashga e’tibor qaratiladi. Kelajakda Smart-RBC hujayralari termoregulyatsiya, universal qon mosligi va yuqori balandliklarda ham samarali ishlash imkoniyatlariga ega bo‘lishi rejalashtirilgan. Loyiha jami 36 oy davom etadi va ikki bosqichdan iborat. Birinchi bosqichda tadqiqotchilar ildiz hujayralarining differensiyalash jarayonida sintetik sxemalarni integratsiya qilish va ularning yetuk qizil qon hujayralarida funksional holatini saqlab qolish imkoniyatini o‘rganadilar. Ikkinchi bosqichda tizimlarni takomillashtirish, ularning samaradorligini sinovdan o‘tkazish va real sharoitlarda namoyish qilish ko‘zda tutilgan. Hozirda loyiha dastlabki bosqichda bo‘lib, inson organizmining omon qolish, chidamlilik va qiyin sharoitlarga moslashish qobiliyatini sezilarli darajada oshirishga qaratilgan. Shu bilan birga, Pentagon sintetik biologiya sohasidagi ilg‘or va strategik tadqiqotlarga katta mablag‘ ajratayotganini ko‘rsatmoqda.

Florida shtatida yuk mashinasi ishtirokidagi baxtsiz hodisa natijasida uch kishi halok bo‘ldi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu voqea Hindistondan kelgan haydovchi Harjinder Singx boshqaruvidagi yuk mashinasida sodir bo‘lgan. Hozirda Harjinder Singx qamoqda saqlanmoqda va unga qotillik ayblovi qo‘yilgan. Ushbu hodisadan so‘ng AQShda yashovchi hindistonlik haydovchilarga nisbatan bosim kuchaygan. Ba’zi haydovchilar ayrim shtatlarga borishdan cho‘chiyapti, boshqalari esa yo‘lda haqorat va tahqirlarga uchramoqda. Hindistonlik haydovchilar AQSh yuk tashish sohasida muhim o‘rin tutadi. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ularning 750 mingdan 150 ming nafari yuk mashinasi haydovchisi sifatida faoliyat yuritmoqda. Mutaxassislar bir kishining xatosi butun jamoaga nisbatan adolatsizlik ekanligini ta’kidlamoqda. Ularning fikricha, muammoni hal qilish uchun til bilimi va litsenziya qoidalari adolatli va aniq tartibga solinishi zarur. Shunday qilib, barcha haydovchilarga teng munosabatda bo‘lish muhimdir.

Farg‘ona viloyatining Buvayda tumanida yashovchi 130 yoshli Huwaydo Umarova (Toshmatova) O‘zbekiston tarixida eng keksa inson sifatida rasmiy ravishda tan olindi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda Adliya vazirligi ma’lum qildi. Vazirlik tomonidan “Hech bir shaxs hujjatsiz qolmaydi” aksiyasi doirasida tumanning “Qoraqum” mahallasida o‘tkazilgan ro‘yxatlash ishlari vaqtida Huwaydo momoning tug‘ilgan sanasi hujjatlarda qayd etilmagani aniqlangan. Buvayda tumani Adliya bo‘limining arizasi asosida fuqarolik ishlari bo‘yicha Qo‘qon tumanlararo sudining sayyor majlisida mazkur masala ko‘rib chiqildi. Sud qaroriga ko‘ra, Huwaydo Umarova 1895 yil 1-yanvarda Buvayda tumanida tug‘ilgani rasmiy tasdiqlandi. Shu tariqa, Huwaydo momo hozirda O‘zbekistonda eng yoshi ulug‘ shaxs sifatida e’tirof etildi. Adliya vazirligi bildirishicha, endilikda u Ginnes rekordlar kitobiga dunyodagi eng keksa inson sifatida kiritilishi mumkin. Eslatib o‘tamiz, ilgari Huwaydo momo haqida turli xabarlar mavjud bo‘lgan, ammo uning yoshini tasdiqlovchi rasmiy hujjatlar bo‘lmagan. Sud qaroridan so‘ng bu ma’lumot qonuniy kuchga ega bo‘ldi. Voqealar rivojini kuzatishda davom etamiz.