Yangi Janubiy Uels shtatida yashovchi avstraliyalik erkak sun’iy yurak transplantatsiyasidan so‘ng 100 kun umr kechirib, dunyo rekordini o‘rnatdi. Ushbu holat sun’iy yurak texnologiyalarining kelajakdagi istiqbollarini ochib berish bilan birga, yurak transplantatsiyasiga muhtoj bemorlar uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochishi mumkin.
Yangi texnologiya – BiVACOR sun’iy yuragi
Bemor og‘ir yurak yetishmovchiligidan aziyat chekib, tibbiyotdagi an’anaviy davo usullari unga yordam berolmaganidan so‘ng sun’iy yurak implantatsiyasiga rozilik berdi. Ushbu texnologiya avstraliyalik olim Daniel Timms tomonidan yaratilgan BiVACOR nomli sun’iy yurak orqali amalga oshirildi.
BiVACOR – bu dunyodagi birinchi rotorli nasos va magnit levitatsiya asosida ishlaydigan sun’iy yurak bo‘lib, u tabiiy yurak kabi qon aylanishini ta’minlaydi. Ushbu qurilma bemorning hayot sifatini yaxshilash va yurak transplantatsiyasi kutayotganlar uchun vaqtinchalik yechim sifatida ishlab chiqilgan.
Sun’iy yurak implantatsiyasi bo‘yicha dastlabki beshta operatsiya 2024 yilda AQSHda o‘tkazilgan. Ushbu operatsiyalardan so‘ng barcha bemorlar donor yuraklarini qabul qilgan, ammo sun’iy yurak bilan eng uzoq yashagan bemor 27 kun umr kechirgan. Avstraliyalik bemor esa uch oydan ortiq (100 kun) sun’iy yurak bilan yashab, yangi rekord o‘rnatdi.
Avstraliyada yurak yetishmovchiligi muammosi
Avstraliya hukumati ma’lumotlariga ko‘ra, mamlakatda 23 milliondan ortiq odam yurak yetishmovchiligidan aziyat chekmoqda, ammo ularning atigi 6 ming nafari donorlik yuragini olish imkoniga ega.
Donorlik yuraklarining yetishmovchiligi tufayli hukumat sun’iy yurak texnologiyalarini rivojlantirishga 50 million dollar ajratdi. Bu esa yurak transplantatsiyasi kutish vaqtida bemorlarning hayotini saqlab qolishga yordam berishi mumkin.
Kelajakda sun’iy yurak transplantatsiyani to‘liq almashtiradimi?
Avstraliyaning yetakchi kardiologlari sun’iy yurak texnologiyalariga katta umid boqishmoqda. Professor Kris Xeyvord BiVACOR yurak yetishmovchiligini davolashda tub o‘zgarishlarni amalga oshirishiga ishonchi komil:
“Keyingi o‘n yil ichida sun’iy yurak donorlik yuragini kuta olmaydigan bemorlar uchun haqiqiy muqobil bo‘ladi”, — deydi professor Xeyvord.
Biroq, ushbu texnologiyaning ham hozircha cheklovlari mavjud. Professor Devid Kolkuxun sun’iy yurak texnologiyalari hali donor yuragining o‘rnini to‘liq bosishiga erta ekanligini ta’kidlaydi:
“Hozircha BiVACOR sun’iy yuragi atigi 100 kun ishlashi mumkin. Bunga qarshi, donor yuraklar 10 yildan ortiq (3000 kun) davomida bemorlarga xizmat qiladi. Shuning uchun bu texnologiya transplantatsiyaning o‘rnini to‘liq bosadi deyishga hali erta”, — deb ta’kidlaydi u.
Sun’iy yurak – kelajakda inson hayotini saqlab qoladimi?
Ayni paytda BiVACOR sun’iy yuragi vaqtinchalik yechim sifatida qaralmoqda. Ammo kelajakda ishlab chiqaruvchilar uni yurakni butunlay almashtiradigan doimiy sun’iy organga aylantirish niyatida. Agar bu texnologiya muvaffaqiyatli rivojlansa, millionlab yurak yetishmovchiligiga chalingan bemorlar uchun yangi umid paydo bo‘lishi mumkin.
Bugungi kundagi ilmiy va tibbiy taraqqiyot bizga shunday imkoniyatni yaratish yo‘lida muhim qadamlar qo‘yayotganidan dalolat beradi. Shu sababli, Avstraliyalik bemorning sun’iy yurak bilan 100 kun yashashi nafaqat tibbiyotdagi muhim yutuq, balki kelajakda inson hayotini saqlab qolishga xizmat qiladigan inqilobiy hodisadir.
