Yevropa Ittifoqi (YEI) AQSH prezidenti Donald Tramp ma’muriyati tomonidan joriy etilgan bojlarga javoban qo‘shimcha soliqlar kiritishni rejalashtirmoqda. Bu haqda Yevropa komissiyasi prezidenti Ursula fon der Lyayen ma’lum qildi.
Trampning yangi bojlari va YEIning zarar ko‘rishi
2025 yil 12 martdan e’tiboran, AQSH ma’muriyati Yevropa Ittifoqi va Kanadadan keltiriladigan po‘lat va alyuminiy mahsulotlariga 25 foizlik boj joriy etdi. Bu yangi tartib YEI uchun katta moliyaviy zarar keltirib, jami 26 milliard yevro yo‘qotishga olib kelishi mumkin.
Bryussel bu yo‘qotishlarni qoplash maqsadida AQSHdan keladigan tovarlarga, jumladan, qayiqlar, mototsikllar va spirtli ichimliklarga qo‘shimcha soliqlar kiritishga qaror qildi.
"Bojlar – bu soliqlar demakdir. Ular ham tadbirkorlar, ham iste’molchilar uchun zararli. Bojlar mahsulot yetkazib berish zanjirini buzadi, iqtisodiyotda mavhumlik paydo qiladi va ish o‘rinlariga tahdid soladi. Bu holat na YEI, na AQSH uchun foydalidir," – dedi Ursula fon der Lyayen.
Bryusselning javob choralari
YEI tomoni AQSHning boj urushini muzokaralar orqali hal etishga tayyorligini bildirgan. Ammo Bryussel javob choralari ikki bosqichda – 1 aprel va 13 apreldan amalga oshirilishini e’lon qildi.
Yevropa Ittifoqi avval ham Tramp boshlagan boj urushini to‘xtatishga uringan edi. Fevral oyida YEIning savdo siyosati bo‘yicha vakili Marosh Shefchovich Vashingtonda muzokaralar o‘tkazib, AQSHdan suyultirilgan gaz va mudofaa mahsulotlarini import qilishni oshirish taklifini ilgari surgan. Biroq bu urinish natija bermagan.
"Aftidan, AQSH ma’muriyati kelishuvga tayyor emas. Agar Vashington o‘z manfaatini birinchi o‘ringa qo‘yayotgan bo‘lsa, YEI ham shunday yo‘l tutadi. Biz Yevropa biznesi, ishchilari va iste’molchilarini noqonuniy bojlardan himoya qilamiz," – dedi Marosh Shefchovich.
AQSH va YEI o‘rtasidagi siyosiy ziddiyatlar
Savdo masalasidan tashqari, AQSH va Yevropa Ittifoqi boshqa sohalarda ham ixtiloflarga duch kelmoqda.
2025 yil 14 fevralda AQSH vitse-prezidenti Jey Di Vens xavfsizlik bo‘yicha Myunxen anjumanida Yevropa yetakchilariga bosim o‘tkazishga uringani va ularni yosh boladek tarbiyalamoqchi bo‘lgani Yevropa siyosatchilari tomonidan katta tanqidga uchradi.
Bundan tashqari, Tramp ma’muriyati hokimiyatga kelganidan keyin AQSH va Yevropa o‘rtasida Ukraina masalasida ham ixtiloflar yuzaga keldi. Vashington Moskva bilan muzokaralarga zo‘r bermoqda va bu jarayonga Yevropa Ittifoqini jalb qilishni istamayotgani ayon bo‘lmoqda.
Yevropa siyosatchilari bu holatni AQSHning Ukraina masalasida Rossiyaga yon bosishi sifatida baholamoqda va buni xiyonat deb hisoblamoqda.
Kanada bilan ham savdo urushi avj olmoqda
Tramp ma’muriyati nafaqat YEI, balki Kanada bilan ham savdo muammolariga duch kelmoqda. Amerika prezidenti bir necha bor Kanadaga AQSHning "51-shtati" bo‘lishni taklif qilgan va ushbu davlatning bosh vaziri Jastin Tryudoni "gubernator" deb atab tahqirlagan. Bu esa ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlarni yanada taranglashtirmoqda.
AQSH va Yevropa Ittifoqi o‘rtasidagi savdo munosabatlari yana keskinlashmoqda. Bryussel Tramp ma’muriyati tomonidan joriy etilgan bojlarga nisbatan keskin javob choralarini ko‘rayotgani, muzokaralarning samarasiz o‘tayotgani va siyosiy ziddiyatlar ushbu nizoning chuqurlashishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Ayni paytda, AQSH nafaqat Yevropa bilan, balki Kanada bilan ham iqtisodiy ziddiyatga kirishib, global savdo muhitiga jiddiy ta’sir o‘tkazmoqda. Bu holat xalqaro munosabatlarda yangi savdo urushlariga olib kelishi mumkin.
