Alyaskadagi uchrashuvdan so‘ng ikki kun o‘tdi, ammo hali rasmiy bayonot berilmadi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ommaviy axborot vositalari asosiy yo‘nalishlarni belgilab bo‘lgandek ko‘rinadi. Manbalarga ko‘ra, Moskva tomonidan taklif etilayotgan shartnomada Donbass hududini topshirish, Qrimni Rossiya hududi sifatida tan olish va ayrim sanksiyalarni bekor qilish kabi bandlar mavjud.
Buning evaziga Rossiya Sumi va Xarkiv oblastlarida bosib olingan hududlarni qaytarishga tayyor ekanligi aytilmoqda. Vladimir Putinning asosiy talabi Ukraina qo‘shinlarini Donbassdan to‘liq olib chiqishdir.
Bloomberg manbalari ma’lum qilishicha, Donald Tramp Putin bilan suhbatdan so‘ng Ukraina prezidenti Zelenskiy hamda Yevropa yetakchilariga qo‘ng‘iroq qilib, aynan shu talabni tilga olgan. Financial Times nashri muzokaralarda Donbassdan voz kechish Kremlning markaziy shartlaridan biri ekanligini ta’kidlagan.
Agar ushbu shart bajarilsa, front chizig‘ining qolgan qismi muzlatilishi mumkinligi aytilmoqda, bu esa qisman ishg‘ol qilingan Xerson va Zaporijjya mintaqalarining ayrim hududlari Rossiya nazoratida qolishi ehtimolini oshiradi. Bundan tashqari, Moskva NATOning sharqqa kengayishi kabi siyosiy masalalarni kun tartibidan olib tashlashni talab qilmoqda.
Bu mavzu muzokaralardagi siyosiy fojeaning muhim qismini tashkil etmoqda. Qrim masalasida ham aniq qaror yo‘q: Putin sanksiyalarning bir qismini bekor qilish va Qrimning Rossiyaga tegishli ekanini rasman tan olishni talab qilmoqda.
Ammo bu tan olish faqat Amerika Qo‘shma Shtatlari tomonidan yoki butun G‘arb va Kiyev tomonidan ham amalga oshirilishi kerakligi ochiq qolmoqda. Uchrashuvlar natijasida umumiy holat shundayki, Rossiya Donetsk va Luhansk hududlaridan Ukraina qo‘shinlarini olib chiqishni talab qiladi, evaziga Zaporijjya va Xerson frontlarini hozirgi holatda muzlatishga tayyor.
Shuningdek, Sumi shimoli va Xarkivning shimoli-sharqida rus qo‘shinlari egallab turgan hududlarni qaytarishga tayyorligi bildirilgan. DeepState loyihasi hisob-kitoblariga ko‘ra, Rossiya Sumi va Xarkivda jami taxminan 440 kvadrat kilometr hududni nazorat qilmoqda, Ukraina esa Donbassda 6600 kvadrat kilometrga yaqin hududni saqlab qolgan.
Moskva rus tiliga rasmiy maqom berish va Rus pravoslav cherkovi faoliyatiga to‘sqinliksiz sharoit yaratishni ham talab qilmoqda. Bu masalalar gumanitar va huquqiy blokni muzokaralar markaziga olib kelmoqda.
Donald Trampning fikricha, hozirgi vaziyat prezident Zelenskiyning qaroriga bog‘liq. U Zelenskiy va Yevropa yetakchilari bilan suhbatda Kiyev o‘z hududlari haqida mustaqil qaror qabul qilishi kerakligini ta’kidlagan.
Reuters manbasining xabar berishicha, Zelenskiy frontni muzlatish evaziga Donbassdan voz kechish taklifini rad etgan. Prezident avvalroq o‘z yerlarini bosqinchilarga bermaslik haqida qat’iy bayonot bergan edi.
Trampning so‘zlaridagi o‘zgarish — vaqtinchalik sulh emas, balki tinchlik shartnomasi kerakligi — Kreml uchun qulay deb baholangan. Bu yondashuv janglar to‘xtamagan taqdirda ham muzokaralarni davom ettirish imkonini kengaytiradi.
Yevropada esa boshqa nuqtai nazar mavjud. Italiya bosh vaziri Jorjia Meloni Ukrainaga xavfsizlik kafolatlari berish g‘oyasini ilgari surdi.
Bu NATO shartnomasining 5-moddasidan ilhomlangan, ammo NATO doirasidan tashqarida mexanizm bo‘lib, AQSH tomonidan taklif qilinayotgan format Moskva bilan taxminan kelishilgan deb hisoblanmoqda. Yaqin kunlarda Vashingtonda Zelenskiy, Tramp va Yevropa Ittifoqi vakillari uchrashuvi rejalashtirilgan.
Ushbu uchrashuvdan keyingi rasmiy bayonotlar katta ahamiyatga ega bo‘ladi. Frontdagi vaziyat doimiy o‘zgarib bormoqda.
Zelenskiy yaqin kunlarda dushman bosimi va zarbalarning kuchayishi mumkinligini ma’lum qildi. U Donetsk yo‘nalishida, xususan, Dobropilya va Pokrovsk chizig‘ida ukrain qo‘shinlari ilgarilayotganini qayd etdi.
Avgust o‘rtalarida esa Rossiya armiyasi Pokrovskning shimoli-sharqida mudofaa chizig‘ini buzganligi haqida xabarlar tarqalgan. Xulosa qilib aytganda, hozirgi asos
