O‘tgan oy Hindistonda yuz bergan aviatsiya halokati bo‘yicha dastlabki hisobot e’lon qilindi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu voqea natijasida 260 kishi vafot etdi. Hindiston Fuqaro aviatsiyasi vazirligi huzuridagi Aviatsiya hodisalarini tekshirish byurosi tomonidan tayyorlangan hisobotga ko‘ra, Air India kompaniyasiga tegishli Boeing 787 Dreamliner samolyoti Ahmadobod shahridan Londonga yo‘l olgach, havoga ko‘tarilganidan keyin bir necha daqiqa o‘tib qulagan.
Halokat sabablaridan biri sifatida dvigatellarni yoqish va o‘chirish uchun mo‘ljallangan yoqilg‘i klapanlarining deyarli bir vaqtning o‘zida o‘chirilgani ko‘rsatildi. Bu holat dvigatellarga yoqilg‘i yetkazilishini to‘xtatib, samolyotning nazoratdan chiqishiga olib kelgan.
Hisobotda qulashdan oldingi suhbatlar ham keltirilgan bo‘lib, unda bir uchuvchi boshqa uchuvchidan “Nega yoqilg‘ini uzib qo‘yding?” deb so‘ragani, ikkinchi uchuvchining esa buni rad etgani qayd etilgan. Biroq, qaysi uchuvchi bu so‘zlarni aytgani aniq emas.
Bosh uchuvchi Sumeet Sabharval 56 yoshda bo‘lib, 15 600 soatdan ortiq parvoz tajribasiga ega edi va Air India’da instruktorga aylangan edi. Ikkinchi uchuvchi Kliv Kunder esa 32 yoshda bo‘lib, 3 400 soatdan ko‘proq parvoz qilgan.
Mutaxassislar fikricha, yoqilg‘i klapanlarining tasodifan o‘chirilishi deyarli mumkin emas. Ular odatda samolyot yerga qo‘nganida yoki favqulodda vaziyatda o‘chiriladi, lekin halokat vaqtida bunday sharoit yuz bermagani aniqlangan.
AQSH aviatsiya xavfsizligi bo‘yicha mutaxassisi Antony Brikhaus bu holat ongli ravishda amalga oshirilgan bo‘lishi mumkinligini ta’kidlab, “Agar buni uchuvchi bajargan bo‘lsa, nega?” degan savolni qo‘ydi. Qiziq jihati shundaki, samolyot qulaganidan keyin orqa tomonda joylashgan yoqilg‘i klapanlari yoqilgan holatda topilgan, bu esa dvigatellarning qisqa muddat qayta yoqilganini ko‘rsatadi.
Halokat Air India kompaniyasining so‘nggi yillardagi yangilanish va ishonchni tiklash harakatlariga katta zarba berdi. Hindiston hukumati tomonidan 2022-yilda xususiylashtirilgan va Tata Group tasarrufiga o‘tgan kompaniya yangi samolyotlar xaridi, xizmat sifatini oshirish va xavfsizlikni kuchaytirish ustida ish olib borayotgan edi.
Shuningdek, Yevropa Ittifoqi va Hindiston aviatsiya nazorat organlari Air India Express kompaniyasini ham jiddiy tekshiruvga oldi. Tekshiruvda ba’zi dvigatel qismlarining o‘z vaqtida yangilanmagani va hujjatlar soxtalashtirilgani aniqlangani aytilmoqda.
Hozircha Boeing va GE Aerospace kompaniyalari ushbu halokatda ayblanmayapti. AQSHning Milliy Transport Xavfsizligi Kengashi Hindiston rasmiylari bilan hamkorlikda tergov ishlarini davom ettirmoqda.
