2025 yil 1 maydan boshlab O‘zbekistonda elektr energiyasi va tabiiy gaz uchun yangi tariflar kuchga kirdi. Yangi narxlar joriy etilganidan so‘ng, jamoatchilik orasida keng muhokamalar boshlandi. Shu munosabat bilan Bosh vazir o‘rinbosari, iqtisodiyot va moliya vaziri Jamshid Qo‘chqorov 3 iyun kuni Oliy Majlis Qonunchilik palatasida bo‘lib o‘tgan yig‘ilishda energetika tariflari yuzasidan rasmiy izoh berdi.
Qo‘chqorov ta’kidlashicha, tariflar past darajada oshirilgan va bu o‘zgarishlar aholining katta qismini jiddiy qiyin ahvolga solmaydi.
300 kVt/soat uchun qancha to‘lanadi?
Hukumat vakili keltirgan raqamlarga ko‘ra, O‘zbekistonda 7,6 millionta elektr energiyasi iste’molchisi mavjud. Ulardan 70 foizi oyiga 300 kVt/soatdan ko‘p bo‘lmagan miqdorda elektr energiyasi sarflaydi.
“300 kVt/soat iste’mol qilgan oila uchun oylik to‘lov 20 ming so‘mga oshadi. Ilgari bu 180 ming so‘mni tashkil etgan bo‘lsa, endi 200 ming so‘m to‘lanadi”, dedi vazir. Uning so‘zlariga ko‘ra, bu summa hozirgi mobil aloqa xarajatlari bilan solishtirilganda juda kam. “Har bir oilada kamida uchta mobil telefon bor, ularning har biri uchun kamida 35 ming so‘m sarflanadi”, deya ta’kidladi u.
Tariflardagi o‘ziga xosliklar
2024 yildagi yangilangan tariflar quyidagicha:
• 200 kVt/soatgacha bo‘lgan iste’mol uchun narx 450 so‘mdan 600 so‘mga ko‘tarildi.
• 201–500 kVt/soat orasidagi iste’mol uchun tarif 900 so‘mdan 800 so‘mga pasaytirildi.
Qo‘chqorovning ta’kidlashicha, agar oila oyiga 500 kVt/soat sarflasa, umumiy oylik to‘lov miqdori o‘zgarmaydi. Ya’ni, avval ham 500 kVt uchun 360 ming so‘m to‘langan bo‘lsa, hozir ham shu miqdor to‘lanadi.
Yuqori iste’mol qiluvchilar soni oz
Qo‘chqorovning so‘zlariga ko‘ra, mamlakatda oyiga 1000 kVt/soatdan ortiq elektr energiyasi ishlatadigan xonadonlar soni juda kam. Shu bois, yuqori iste’molchilar uchun qo‘llaniladigan tariflar katta aholi qatlamiga ta’sir qilmaydi.
Tejamkorlik natijalari
2024 yil may–dekabr oylarida elektr energiyasi iste’moli 2023 yilning shu davriga nisbatan 10,6 foizga kamaydi. Bundan tashqari, 1,3 milliard kVt/soat elektr tejalgani qayd etildi. Bu raqam energetika sohasidagi o‘zgarishlar nafaqat narx, balki samaradorlikka ham olib kelayotganini ko‘rsatadi.
Xulosa: hukumat narx oshishini oqlab chiqdi
Qo‘chqorovning ta’kidlashicha, elektr energiyasi narxlaridagi o‘zgarishlar muvozanatli va hisob-kitob asosida amalga oshirilgan. Shu bilan birga, ijtimoiy yordam mexanizmlari ham ko‘zda tutilmoqda. Hukumat energiyani tejash, adolatli to‘lov tizimini shakllantirish va resurslarni samarali taqsimlash maqsadida ushbu choralarni ko‘rgan.
