Toshkent viloyatida davlat resurslaridan noqonuniy foydalanish holati yana qayd etildi. Bu galgi holat Qibray va Oqqo‘rg‘on tumanlarida sodir bo‘ldi. Gaz ta’minoti bilan bog‘liq muammolar va ular ortidan kelib chiqadigan iqtisodiy yo‘qotishlar ko‘pchilikning e’tiborini jalb qilmoqda. Ayniqsa, tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi shaxslar tomonidan davlat mulki bo‘lgan tabiiy resurslarga nisbatan noqonuniy harakatlar jamiyatda jiddiy xavotir uyg‘otmoqda.
«Hududgazta’minot» AJning ma’lum qilishicha, Qibray tumanida joylashgan noturar binolardan biri tekshiruvdan o‘tkazilganda, unda katta miqdordagi tabiiy gaz noqonuniy ravishda ishlatilgani aniqlangan. Mazkur holat Salar mahallasi hududida yuzaga kelgan bo‘lib, fuqaro Sh.A. ushbu binoda kafel ishlab chiqarish sexini tashkil etgan. Uning sexi hech qanday loyiha-texnik hujjatlarsiz to‘g‘ridan to‘g‘ri gaz tarmog‘iga ulangan.
Elektron hisob-kitob tizimi orqali amalga oshirilgan tahlillar natijasida davlat gaz ta’minoti korxonasiga 955 million 583 ming so‘m miqdorida moddiy zarar yetkazilgani aniqlangan. Bu nafaqat iqtisodiy yo‘qotish, balki xavfsizlik nuqtayi nazaridan ham jiddiy xatar hisoblanadi. Chunki gaz tarmoqlariga noqonuniy ulanish nafaqat qonunbuzarlik, balki yong‘in yoki portlash xavfini ham oshiradi.
Shu bilan birga, Oqqo‘rg‘on tumanida ham shunga o‘xshash holat aniqlandi. «Usta Nurmat» mahalla fuqarolar yig‘inida joylashgan «R.Q.» xususiy korxonasiga qarashli novvoyxona tekshirilganda, u ham gaz tarmog‘iga qonuniy hujjatlarsiz ulangani ma’lum bo‘ldi. Hisob-kitoblar natijasida ushbu tadbirkorlik subyekti tomonidan davlatga 946 million 080 ming so‘m zarar yetkazilgani aniqlandi.
Ikkala holatda ham gaz ta’minoti tashkilotlari tomonidan aniqlangan zarar miqdori qariyb 1,9 milliard so‘mni tashkil etadi. Bu raqamlarning o‘zidanoq muammoning qanchalik katta miqyosda ekanini anglash mumkin.
Tegishli hujjatlar tayyorlanmagan holda, yer osti yoki yer ustidagi gaz tarmoqlariga ulanish nafaqat davlat resurslarining talon-taroj qilinishidir, balki umumiy xavfsizlik, ekologik barqarorlik va energiya tizimining uzluksiz ishlashiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi.
Afsuski, bunday holatlar Toshkent viloyatida yagona emas. Mutasaddi tashkilotlar tomonidan doimiy ravishda o‘tkazilayotgan reydlar, xatlov ishlari va nazorat tadbirlariga qaramay, ba’zi tadbirkorlar hanuz qonunlar va qoidalarni chetlab o‘tishga urinishmoqda.
Mazkur holatlar yuzasidan huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan qonuniy baho berilishi kutilmoqda. Tadbirkorlarning bunday noqonuniy faoliyati nafaqat jarima bilan, balki ayrim hollarda jinoiy javobgarlikka ham olib kelishi mumkin.
Shu sababli mutaxassislar va davlat idoralari barcha tadbirkorlik subyektlarini qonun doirasida faoliyat yuritish, barcha loyiha-texnik hujjatlar va litsenziyalarni rasmiylashtirish, gaz va elektr ta’minotiga tegishli ulanishlarni faqat mutaxassislar orqali amalga oshirishga chaqirmoqda.
Chunki bir qarashda «aralashmasdan» va «tez foyda» olish maqsadida qilingan xatti-harakatlar ortida katta moddiy zarar, hayot uchun xavfli oqibatlar va huquqiy javobgarlik yotadi.
