2025 yil 14 iyun kuni Amerika Qo‘shma Shtatlari tarixida yana bir yirik siyosiy voqea qayd etildi: tanklar va askarlar Vashington ko‘chalari bo‘ylab parad o‘tkazayotgan paytda mamlakatning barcha shtatlarida, yirik megapolislardan tortib, aholisi oz bo‘lgan kichik shaharlargacha millionlab fuqarolar prezident Donald Tramp ma’muriyatiga qarshi ommaviy norozilik namoyishlarini boshladi. Bu haqda The Guardian nashri keng ma’lumot berdi.
Norozilik namoyishlari keng qamrovli bo‘lib, mamlakat bo‘ylab 2100 dan ziyod nuqtada tashkil etildi. Ushbu aksiyalarni tashkil etish va muvofiqlashtirish uchun 100 dan ziyod faol guruhlar va inson huquqlari koalitsiyalari birlashgan. Ular tinchlikparvarlik va zo‘ravonlikdan voz kechish tamoyili asosida harakat qilgan bo‘lsa-da, ba’zi shaharlarda huquq-tartibot idoralari namoyishchilarga nisbatan kuch ishlatishga majbur bo‘ldi.
Bu hafta prezident Tramp Los Anjelesga milliy gvardiya va dengiz piyoda qo‘shinlarini yuborib, o‘zining qat’iy deportatsiya siyosatiga qarshi chiqqan namoyishchilarni to‘xtatishga urinib ko‘rdi. Oqibatda, shanba kuni mamlakat bo‘ylab keng ko‘lamli norozilik namoyishlari bo‘lib o‘tdi. Ular Trampning Mar-a-Lago mulki yaqinidagi joyda ham kuzatildi.
Norozilik namoyishlarining ko‘lami juda katta bo‘ldi: Nyu-Yorkda 200 mingdan ziyod, Filadelfiyada 100 mingdan ortiq odam yig‘ildi. Ayniqsa, aholisi kam bo‘lgan Michigan shtatidagi Pentvater shahrida 800 kishidan 400 nafari namoyishda ishtirok etgani mamlakatdagi umumiy kayfiyat va faollik darajasini yaqqol namoyon qildi.
Bunday aksiyalar asosan tinch tarzda o‘tgan bo‘lsa-da, ba’zi shaharlarda — xususan Los Anjeles va Portlendda — politsiya ularni noqonuniy deb topib, ko‘zdan yosh chiqaruvchi gazdan foydalangan. Virjiniyada esa erkak yo‘ltanlamas avtomobilni odamlar to‘dasiga haydagani natijasida bir necha kishi jarohat oldi. San Fransiskoda esa haydovchi kamida to‘rt namoyishchini urib yubordi. Baxtiga, ular hayoti uchun xavf tug‘dirmaydigan tan jarohatlari bilan cheklanishgan.
Namoyishchilar orasida turli yoshdagi va turli kasb egalari bo‘ldi. Ko‘p minglab odamlar Minnesota shtatidagi asosiy norozilik namoyishiga yig‘ilishdi. Ular qo‘llarida prezidentga qarshi lavhalar va turli transparantlar ko‘tarib, davlat siyosatidan norozi ekanliklarini tinch yo‘l bilan ifoda etishdi. Aynan shu aksiyada AQSH armiyasining faxriysi Kris Yeazel ham qatnashib, Trampning Los Anjelesga qo‘shin kiritishini keskin qoraladi.
Umuman, ushbu namoyishlar Amerikaning siyosiy landshaftida yangi sahifa ochdi. Millionlab amerikaliklar davlat siyosatidan norozi ekanini ochiq namoyon qilib, o‘z fikrlarini demokratiya va tinchlik yo‘lida barchani birlashishga chaqirishdi. Bu voqealar nafaqat mamlakat ichida, balki butun dunyoda katta qiziqish bilan kuzatildi.
