Narendra Modi - so'nggi yangiliklar

Xitoy Xalq Respublikasi rahbari Si Jinping va Hindiston bosh vaziri Narendra Modi Tyanszin shahrida bo‘lib o‘tgan Shanhay hamkorlik tashkiloti sammiti doirasida ikki davlat o‘rtasidagi hamkorlikni yanada mustahkamlash masalasida kelishib oldilar. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Bloomberg agentligining xabariga ko‘ra, suhbat davomida tomonlar mintaqaviy barqarorlikni ta’minlash va strategik muloqotni chuqurlashtirishning ahamiyatini ta’kidladilar. Si Jinping fikricha, Xitoy va Hindiston qadimiy sivilizatsiyalar sifatida insoniyat taraqqiyotiga hissa qo‘shishda katta mas’uliyatni o‘z zimmasiga oladi. U ikki davlat o‘rtasida yaxshi qo‘shnichilik va do‘stona aloqalarni saqlash, bir-birini qo‘llab-quvvatlash zarurligini bildirgan. Si Jinping bu munosabatlarni uzoq muddatli va strategik nuqtai nazardan rivojlantirish lozimligini qayd etdi. Narendra Modi esa ushbu fikrlarni qo‘llab-quvvatlab, ikki tomonlama munosabatlar o‘zaro hurmat va ishonch asosida rivojlanishi kerakligini ta’kidladi. Bu bayonotlar tomonlarning amaliy hamkorlikni kengaytirishga tayyor ekanligini ko‘rsatdi. Shuningdek, bugun Tyanszin shahrida Shanhay hamkorlik tashkiloti sammiti boshlandi. Unda O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev ham ishtirok etmoqda. Sammit doirasida o‘tkaziladigan yuqori darajadagi muloqotlar Markaziy va Janubiy Osiyo hamda keng Yevroosiyo mintaqasida tinchlik, ochiq savdo yo‘laklari va transport-logistika aloqalarini rivojlantirishga xizmat qilishi kutilmoqda. Umuman olganda, Xitoy va Hindiston o‘rtasidagi hamkorlik mintaqaviy diplomatiyaga yangi kuch bag‘ishlashi mumkin.

Hindiston mudofaa sohasida strategik ahamiyatga ega yangi loyiha ustida ish olib bormoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Mamlakat milliy havo mudofaa tizimini yaratishni boshladi. Ushbu tizim “Sudarshan Chakra” deb nomlanadi va mutaxassislarning fikriga ko‘ra, 2030 yilga kelib to‘liq ishga tushiriladi. Hindiston bosh vaziri Narendra Modi bu haqda mamlakat mustaqillik kuni bayonotida ma’lum qilgan. Unga ko‘ra, yangi tizim mamlakat xavfsizligini ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi va “hind gumbazi” nomi bilan taniladi. “Sudarshan Chakra” tizimi to‘rt asosiy yo‘nalishdan iborat: kuzatish, topish, ta’qib qilish va aniqlash. Bu funksiyalar yordamida havodan keladigan har qanday tahdid vaqtida aniqlanib, samarali tarzda yo‘q qilinadi. Shuningdek, tizimda sun’iy intellekt texnologiyalari va ilg‘or algoritmlar keng qo‘llaniladi. Bu esa mudofaa tizimini tezkor va aqlli qaror qabul qiluvchi innovatsion qurolga aylantiradi. Ushbu loyiha Hindiston mudofaa salohiyatini sezilarli darajada oshirishga xizmat qiladi va mamlakat xavfsizligini mustahkamlashga qaratilgan. 2030 yilga kelib, “Sudarshan Chakra” tizimi to‘liq ishga tushirilishi kutilmoqda. Bu esa mintaqaviy va global darajada Hindistonning harbiy imkoniyatlarini yanada kuchaytiradi. Shunday qilib, mamlakat o‘z mudofaa sanoatini rivojlantirishda muhim bosqichni bosib o‘tmoqda.

Hindistonning shimolida joylashgan Jammu va Kashmir mintaqasida kuchli yomg‘irlar va suv toshqinlari yuz berdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ayniqsa, Kishtvar tumanida davomli yomg‘ir sabab daryo va soylar toshib, yo‘llar va uylar katta zarar ko‘rdi. Bu tabiiy ofat mahalliy aholi uchun og‘ir sinovga aylandi. Kishtvar hukumati vakili Pankaj Kumar Sharma ma’lumotiga ko‘ra, ushbu ofat natijasida 37 kishi halok bo‘ldi, 100 dan ortiq inson turli darajadagi jarohatlar oldi. Hozirda hududda qidiruv va qutqaruv ishlari davom etmoqda. Qutqaruvchilar vayron bo‘lgan uylar, yo‘llar va suv ostida qolgan hududlarni tekshirmoqda. Hindiston bosh vaziri Narendra Modi halok bo‘lganlarning oilalariga chuqur hamdardlik bildirdi. U barcha jabrlanganlarga zarur yordam ko‘rsatilishini ta’kidladi. Ofatdan keyingi tiklash va tibbiy yordam ishlari davlat nazorati ostida olib borilmoqda. Mazkur fojia hududning suv toshqinlariga nisbatan zaifligini yana bir bor ko‘rsatdi. Mahalliy aholi qutqaruvchilardan umid qilib, yo‘qotishlarni yengishga harakat qilmoqda. Bu hodisa nafaqat Hindiston, balki butun jahon hamjamiyati uchun tabiiy ofatlarga tayyorgarlik muhimligini eslatdi.

Hindistonning yirik shaharlarida, ayniqsa osmono‘par binolar bilan qashshoqlik manzaralari yonma-yon joylashgan hududlarda yaqinda o‘tkazilgan immigratsiya reydlari ijtimoiy va siyosiy sohada katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Gurugram shahrida mahalliy hokimiyat organlari yuzlab migrant ishchilarni, asosan g‘arbiy Bengaldan kelgan va bengal tilida so‘zlashuvchi musulmonlarni, noqonuniy Bangladesh fuqarolari sifatida hibsga oldi. Ushbu reyd chog‘ida ushlangan shaxslar maxsus saqlash markazlariga joylashtirilib, fuqarolikni tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishga majbur qilindi. Ba’zi ishchilar, jumladan, 15 yildan beri shaharda yashab kelayotgan Ater Ali Shayx, hujjatlari mavjud bo‘lishiga qaramay, ularning soxta deb topilganini va politsiyada kaltaklanganini bildirgan. Politsiya esa bunday da’volarni rad etib, 250 nafar shaxsdan faqat 10 nafari haqiqatan ham noqonuniy migrant sifatida aniqlanganini ma’lum qildi. Reydlar natijasida yuzlab ishchi oilalari bilan bir kechada shahardan ketishga majbur bo‘ldi, bu esa shaharda xizmat ko‘rsatish tizimlarining ishdan chiqishiga sabab bo‘ldi. Masalan, chiqindi yig‘ish tizimi izdan chiqdi, ko‘plab uylarda xizmatkorlar qolmadi. Shahardagi ba’zi boy mahallalarda yashovchi fuqarolar bu holatdan zarar ko‘rgan bo‘lsa-da, kambag‘al migrantlar orasida qo‘rquv va ishonchsizlik yanada kuchaydi. Mutaxassislar ta’kidlashicha, bunday reydlar yangi hodisa emas, ammo so‘nggi yillarda, ayniqsa Bosh vazir Narendra Modi boshchiligidagi hukumat davrida, Bangladeshdan kelgan musulmonlarga nisbatan deportatsiya choralari kuchaygan. Ichki ishlar vazirligi tomonidan may oyida qabul qilingan yangi ko‘rsatma barcha shtatlarga maxsus guruhlar tuzib, noqonuniy migrantlarni aniqlash va ularning hujjatlarini 30 kun ichida tekshirish vazifasini yukladi. Huquq faollari esa tartibning asosiy muammosiga e’tibor qaratmoqda. Ularning fikricha, gumon qilinuvchilarning hujjatlari tekshirilganidan keyin ham fuqarolikni tasdiqlovchi rasmiy sertifikat berilmaydi. Bu holat ularni istalgan vaqtda qayta hibsga olish xavfi ostida qoldiradi. Natijada, hind shaharlari chekka hududlarida yashovchi minglab bengal musulmonlari doimiy ravishda hujjatlarini xavfsiz saqlashga harakat qilib, deportatsiya qo‘rquvida yashamoqda.

AQSH prezidenti Donald Tramp Hindiston bilan savdo kelishuvi imzolanishi mumkin bo‘lmasa, mamlakatga 25 foizgacha boj stavkalari qo‘llanishi mumkinligini ma’lum qildi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu ogohlantirish 1-avgustda o‘tishi rejalashtirilgan muhim muzokaralardan oldin bildirildi. Trampning aytishicha, agar Hindiston bilan savdo shartnomasi tuzilmasa, boj to‘lovlari oshirilishi ehtimoli bor. So‘nggi oylar davomida ikki davlat vakillari o‘zaro savdo shartlarini muhokama qilib kelmoqda. Muzokaralar natijasi haqida turli fikrlar mavjud bo‘lib, ba’zida umidbaxsh, ba’zida esa ehtiyotkorona munosabatlar kuzatilmoqda. Tramp Hindistonni “yaxshi do‘st” deb atagan bo‘lsa-da, savdo sohasida jiddiy farqlarni bartaraf etish qiyin kechmoqda. Uning ta’kidlashicha, Hindiston eng yuqori boj stavkalarini qo‘llaydigan davlatlardan biri hisoblanadi va bu holatni o‘zgartirish zarur. Hozircha AQSH Hindistonga yangi tarif stavkalari haqida rasmiy bildirishnoma bermagan, ammo boshqa ko‘plab savdo hamkorlariga bunday hujjatlar yuborilgan. Hindiston hukumati hozircha rasmiy munosabat bildirganicha yo‘q, ammo savdo vaziri Piyush Goyal muzokaralarga ijobiy yondashilayotganini ta’kidlagan. U agrar sektor Hindiston uchun juda muhim ekanligini, fermerlarning manfaatlarini himoya qilish ustuvor vazifa ekanini aytgan. Shuningdek, Goyal muzokaralar yaxshi sur’atda ketayotganini va AQSH bilan muhim hamkorlik kelishuviga erishish umidida ekanligini bildirgan. AQSH uzoq yillardan beri Hindiston qishloq xo‘jaligi bozoriga kirishni talab qilmoqda. Tramp ma’muriyati bu sohaga kirishni Hindiston bozorini ochishning asosiy yo‘nalishi deb hisoblaydi. Hindiston esa qishloq xo‘jaligini ichki oziq-ovqat xavfsizligi va millionlab kichik fermerlarning manfaatlari uchun strategik jihatdan muhofaza qilmoqda. 2024 yilda AQSH va Hindiston o‘rtasidagi savdo hajmi 190 milliard dollarni tashkil etdi. Bu AQSHni Hindistonning eng yirik savdo hamkorlaridan biriga aylantirdi. Tramp va Hindiston bosh vaziri Narendra Modi bu ko‘rsatkichni 500 milliard dollarga yetkazishni maqsad qilgan. Hindiston allaqachon ayrim mahsulotlarga, xususan Bourbon viskisi va mototsikllarga boj stavkalarini kamaytirdi. Shunga qaramay, AQSH Hindiston bilan 45 milliard dollarlik savdo tanqisligini bartaraf eta olmadi, bu esa Tramp ma’muriyatining asosiy tashvishlaridan biridir.

Hindiston Bosh vaziri Narendra Modi Dubay valiahd-shahzodasi, sheyx Hamdan bin Muxammed Al Maktum bilan uchrashdi. U sheyx Hamdan Delige rasmiy tashrif bilan kelgan edi. Liderlar ikki tomonlama hamkorlikni mustahkamlash va kelajakka bo‘lgan umumiy qarashni muhokama qildilar. Seshanba kuni Hindiston va BAA munosabatlari uchun muhim kun bo‘ldi: sheyx Hamdan bin Muxammed Al Maktum, Dubay valiahd-shahzodasi va BAA Bosh vazirining o‘rinbosari, ikki kunlik tashrif bilan Hindistonga keldi. Bu uning Dubay valiahd-shahzodasi sifatida Hindistonga birinchi rasmiy tashrifi bo‘ldi. U bilan birga vazirlar, yuqori lavozimli davlat amaldorlari va yuqori darajadagi tadbirkorlar delegatsiyasi ham keldi. Hindiston Bosh vaziri Narendra Modi bilan uchrashuvda sheyx Hamdan ikki mamlakat o‘rtasidagi aloqalarni mustahkamlashning ahamiyatini ta’kidladi va Hindiston-BAA munosabatlari ishonchga asoslangan va umumiy maqsad — imkoniyatlar, innovatsiyalar va farovonlikka to‘la kelajakni yaratishga qaratilganligini bildirib o‘tdi. U o‘zining X ijtimoiy tarmog‘idagi xabarida bu tashrif strategik hamkorlikni mustahkamlash va kelajakda yanada yaqinroq hamkorlik uchun yo‘l ochishini qo‘shimcha qildi. Bosh vazir Modi ham Dubay valiahd-shahzodasi bilan uchrashuvdan mamnun ekanligini bildirib, Dubay Hindiston va BAAning Kompleks strategik hamkorligini rivojlantirishda asosiy rol o‘ynaganini ta’kidladi. Ushbu tashrif ikki davlat o‘rtasidagi chuqur do‘stlikni yana bir bor tasdiqlaydi va ikki tomonlama aloqalarni yanada mustahkamlash uchun asos yaratadi. Tashrifda sheyx Hamdanga o‘ziga xos hurmat va ehtirom ko‘rsatildi, shuningdek, Hindiston Bosh vaziri bilan ishchi ovqatlanish vaqtida ikki davlat o‘rtasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirish imkoniyatlari muhokama qilindi, bu jarayonda iqtisodiyot, energiya va moliya sohalari ham ko‘rib chiqildi. Sheyx Hamdanning tashrifida Mumbayga ham boradi, bu yerda u hindiy va amirlik tadbirkorlari bilan biznes-davra majlisida qatnashadi. Ko‘rgazmadan asosiy maqsad savdo va investitsiyalarni infratuzilma, energiya, fintex, barqarorlik va innovatsiyalar sohalarida kengaytirishdir. Ushbu tadbirning asosiy maqsadi — iqtisodiy aloqalarni mustahkamlash va savdo hamkorligini chuqurlashtirish. Dubay Hindiston va BAA o‘rtasidagi madaniy va savdo aloqalarining muhim markazi bo‘lib qolmoqda, shunga ko‘ra BAAda 4,3 milliondan ortiq indiylik yashaydi, ularning ko‘pchiligi Dubayda yashaydilar. Hindiston va BAA o‘rtasidagi rasmiy diplomatik munosabatlar 1972 yili o‘rnatilgan va shundan beri ikki davlat o‘rtasidagi hamkorlik har tomonlama rivojlanib kelmoqda, ayniqsa 2015 yili Hindiston Bosh vaziri Modining Amirliklarga tarixiy tashrifi orqali.

Toshkent shahrining markaziy issiq suv ta’minoti tizimini boshqaruvchi Veolia Energy Tashkent kompaniyasi 2024 yil sentabr va oktyabr oylarida amalga oshiriladigan rejalashtirilgan texnik xizmat ko‘rsatish ishlari jadvalini e’lon qildi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Ushbu profilaktika tadbirlari davomida markaziy isitish tizimiga ulangan turar joylarda issiq suv ta’minoti vaqtincha to‘xtatiladi. Har bir bosqichda suv ta’minotining uzilishi besh kun davom etadi. Kompaniyaning rasmiy bayonotida qayd etilishicha, bu chora-tadbirlar shaharning issiq suv va isitish infratuzilmasini kelayotgan qish mavsumiga tayyorlash uchun juda muhimdir. Diagnostika va zarur ta’mirlash ishlari tizimning qishki yuklamalar vaqtida barqaror va nosozliksiz ishlashini ta’minlashga qaratilgan. Veolia Energy Tashkent rahbariyati poytaxt aholisi va tashkilotlaridan vaqtinchalik noqulayliklarga sabr-toqat bilan yondashishni so‘radi. Texnik xizmat ko‘rsatish ishlari va issiq suv ta’minotining vaqtincha to‘xtatilishi quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi: 8-12 sentabr kunlari Mirzo Ulug‘bek, Temur Malik, Avayxon, Mingbuloq ko‘chalari, shuningdek Mirishkor, Shukura Burxonova, Razzok Hamroyev, Salom, Durmon yo‘li va Feruza hududlarida suv uzilishi kuzatiladi. Shuningdek, Karasu-1,2,3,4,6, Buz-2 va Feruza massivlari, Zarqarlik, Lutfi, Bog‘iston, Katartal, Guliston, Farhod ko‘chalari va boshqa bir qator hududlarda ham vaqtincha to‘xtatishlar bo‘ladi. 15-19 sentabr kunlari Qorasuv, Besharyk, Birlashgan, Elbek, Asalobod, Quruvchilar, Uysuzlar, Parkent, Chulpon, Alimkent ko‘chalari va Axangaran shosse hududlarida suv ta’minoti to‘xtatiladi. Tuzel, Uysuzlar, Asalobod massivlari va Aviagorodok shaharlarida ham shu tarzda xizmat ko‘rsatish vaqtincha to‘xtatiladi. Shuningdek, shahar markazi va uning atrofidagi ko‘plab ko‘chalar va massivlar bu jarayonga kiradi. 22-26 sentabr kunlari Mustaqillik prospekti, Mirzo Ulug‘bek, Buyuk Ipak Yo‘li, Qari Niyoziy, Sayram, Tamara Xonim, Akkurgan, Osiyo, Lev Tolstoy ko‘chalari va atrofdagi hududlarda profilaktika ishlari olib boriladi. Bu davrda Yalangach, Tashselmash, Mavlono Riyoziy, Buz-1 massivlari va boshqa hududlarda issiq suv ta’minoti vaqtincha uziladi. 29 sentabr – 3 oktyabr kunlari Amir Temur va Mustaqillik prospektlari, Ahmad Donish, Sharofa Rashidov, Yahyo Gulyamov ko‘chalari, Shahrisabz, Shastri, Yangishahar, Dehqonobod hududlari va boshqa ko‘plab joylarda suv ta’minoti to‘xtatiladi. Shu bilan birga, Beltepa, Ibn Sino, Jararyk, Beshqurghan, Olimpiya massivlari va talabalar shaharchalari ham vaqtincha issiq suvsiz qoladi. 6-10 oktyabr kunlari Munis, Sarikul, Eski Sarikul, Yangizamon, Yangi Kuyluk, Abdurauf Fitrat, Farg‘ona Yo‘li va Kuyluk massivlarida ham shu kabi texnik xizmat ko‘rsatish ishlari amalga oshiriladi. Sergeli tumanidagi ko‘plab ko‘cha va massivlarda ham issiq suv ta’minoti vaqtinchalik uziladi. Toshkent markaziy issiq suv ta’minoti tizimi Markaziy Osiyodagi eng yirik tizimlardan biri hisoblanadi. Uning umumiy uzunligi 2000 kilometrdan ortib, bu masofa Toshkentdan Istanbulgacha bo‘lgan to‘g‘ri chiziq masofasiga tengdir. Shuning uchun, belgilangan muddatlarda amalga oshiriladigan texnik xizmat ko‘rsatish ishlari shaharning issiq suv va isitish tizimining ishonchli ishlashini ta’minlash uchun zarurdir. Aholidan vaqtinchalik noqulayliklarga tushunish bilan qarashlari so‘raladi.

Bugun, 7 sentyabr kuni, O‘zbekiston osmonida noyob astronomik hodisa — to‘liq Oy tutilishi yuz beradi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. O‘zbekiston Fanlar akademiyasining ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu hodisa mamlakatimizning barcha hududlaridan aniq ko‘rinadi. Oy tutilishi paytida Oy yuzasi butunlay Yer soyasida qoladi. To‘liq fazali tutilish 1 soat 22 daqiqa davom etadi, biroq butun jarayon 5 soatdan ortiq vaqtni o‘z ichiga oladi. Bu hodisa nafaqat O‘zbekistonda, balki Evroosiyo va Afrikadagi bir qator davlatlarda ham kuzatiladi. Jumladan, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston, Afg‘oniston, Eron, Arab davlatlari, shuningdek, Pokiston, Hindiston, Xitoy, Janubiy va Shimoliy Koreya, Malayziya, Vyetnam, Laos kabi mamlakatlarda to‘liq Oy tutilishini ko‘rish mumkin. Rossiyaning markaziy hududlari, Turkiya, Ozarbayjon, Saudiya Arabistoni, Yaponiya va Avstraliyaning ayrim joylarida ham Oy to‘liq soyada qoladi. Yevropa, Filippin, Gavayi, Fidji va Yangi Zelandiya esa qisman tutilishni kuzatadi. O‘zbekistonda Oy tutilishining aniq vaqtlari quyidagicha: qisman tutilish Toshkent vaqti bilan 21:27 da boshlanadi, to‘liq faza 22:30 da kirib keladi, 23:11 da eng yuqori nuqtaga yetadi, 23:52 da to‘liq faza yakunlanadi va 8 sentyabr soat 00:56 da qisman faza ham tugaydi. Mutaxassislar ma’lumotiga ko‘ra, tutilish davomida Oyning ufqdan balandligi dastlab 27 darajani tashkil etadi, maksimal paytda esa 39 darajagacha ko‘tariladi. Eng muhimi, ushbu hodisani kuzatish uchun teleskop yoki boshqa maxsus uskunalar talab qilinmaydi. Oddiy ko‘z bilan ham Oy tutilishini xavfsiz tomosha qilish mumkin. Olimlar ta’kidlaganidek, Oy tutilishini bevosita ko‘z bilan kuzatish mutlaqo xavfsiz hisoblanadi. Astronomiya ixlosmandlari va oddiy fuqarolar uchun bu kecha tabiatning noyob go‘zalligini ko‘rish va esda qolarli xotira yaratish uchun ajoyib imkoniyatdir. Manba: O‘zbekiston Fanlar akademiyasi.

Rossiya Federal tibbiyot-biologik agentligi (FTBA) yangi mRNK vaksinasining saraton kasalligiga qarshi zarur tadqiqotlarini yakunlab, uni ro‘yxatdan o‘tkazish uchun hujjatlarni taqdim etdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Bu esa vaksinaning klinik qo‘llanilishiga yo‘l ochmoqda. Agentlik rahbari Veronika Skvortsova yaqinda “Izvestiya” nashriga bergan intervyusida shunday ma’lumot berdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, “Enteromiks” nomli preparatni qo‘llash uchun ruxsat olish hujjatlari 2025-yilning yoz oxirida Sog‘liqni saqlash vazirligiga topshirilgan. Bu jarayon klinikadan oldingi uzoq sinovlardan so‘ng amalga oshirildi va ular preparatning xavfsizligi hamda samaradorligini tasdiqladi. Ushbu vaksinani ishlab chiqish shaxsiylashtirilgan dori vositalarini yaratish bo‘yicha kengroq tashabbusning bir qismi hisoblanadi. mRNK texnologiyasi asosida yaratilgan preparat har bir bemor uchun o‘ziga xos bo‘lgan o‘sma hujayralarining xususiyatlariga moslashtirilgan vaksina yaratishni nazarda tutadi. Tadqiqotlarda hayvonlarda, xususan ichak adenokarsinomasi bilan og‘rigan modellar ustida sinovlar o‘tkazildi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, preparat o‘smaning o‘sishini sekinlashtirishi bilan birga uning hajmini 75-80 foizga kamaytirgan. Veronika Skvortsova ta’kidlaganidek, ushbu vaksina bo‘yicha uch yillik tadqiqotlar muvaffaqiyatli yakunlandi va yaqin kelajakda regulyatorning tasdig‘idan so‘ng bemorlarda qo‘llanishi rejalashtirilmoqda. Dastlab kolorektal saraton kasalligiga chalingan bemorlar ushbu terapiyaga kirishadi, keyinchalik esa melanoma va glioblastoma kabi miyadagi eng agressiv o‘smalar uchun moslashtiriladi. Saraton kasalliklari sohasidagi yutuqlarga parallel ravishda Rossiya neyroproteziya bo‘yicha ham katta muvaffaqiyatlarga erishmoqda. Veronika Skvortsova mikroelektrodlarni nerv uchlariga implantatsiya qilish orqali protezlarni sezgir qilish bo‘yicha ishlar amalga oshirilayotganini qayd etdi. Bu yo‘nalish FTBAning Miya va neyrotexnologiyalar markazi bilan “Motorika” kompaniyasi hamkorligida rivojlantirilmoqda. Mazkur markaz jahon miqyosida ilmiy markaz maqomini olgan va tegishli grant bilan ta’minlangan. Jarayon bir necha bosqichdan iborat bo‘lib, fantom og‘riqlarni bartaraf etishdan tortib, virtual haqiqat yordamida protezlarga tayyorgarlik ko‘rish va ularni sezgir qilishgacha bo‘lgan davrni o‘z ichiga oladi. Ushbu texnologiyalarga kengroq kirishni ta’minlash maqsadida maxsus tibbiyot muassasalari tarmog‘i tashkil etilishi rejalashtirilmoqda. 2027-yilgacha mamlakatning turli hududlarida, jumladan Primorskiy kraida o‘nta yangi protez va reabilitatsiya markazlari ochilishi nazarda tutilgan. Ularda Moskva yaqinidagi Goluboye qishlog‘ida faoliyat yuritayotgan birinchi markaz modeli asos bo‘ladi. Yangi rus vaksinasi uchun asos bo‘lgan mRNK texnologiyasi COVID-19 pandemiyasi davrida jahon miqyosida tanildi. Biroq uning saraton kasalliklarini davolashdagi imkoniyatlari olimlar tomonidan o‘nlab yillar davomida o‘rganib kelindi. 1990-yillarning o‘rtalarida sichqonlarda mRNK yordamida saraton hujayralariga qarshi immun javobni keltirib chiqarish bo‘yicha birinchi muvaffaqiyatli tajribalar o‘tkazilgan edi.

Turkiyadan hayratlanarli yangiliklar kelmoqda. Bu haqida Euro-football.ru xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, Zinedin Zidan «Fenerbahche» futbol klubining yangi bosh murabbiyi bo‘lishi mumkin. Klub rahbariyati yozda jamoani sezilarli darajada kuchaytirganidan so‘ng, Zidan bilan dastlabki kelishuvga erishgan. 53 yoshli murabbiy maosh va shart-sharoitlar bo‘yicha muzokaralar yakunlangach, Turkiyaga ko‘chib o‘tadi, deb xabar beradi Sabah Spor nashri. Eslatib o‘tamiz, yaqinda «Fenerbahche» jamoasi bosh murabbiyi Joze Mourinyo bilan xayrlashdi. Bu qaror Stambul «kanarichkalari» Chempionlar Ligasi saralash bosqichida «Benfika»ga yutqazgach qabul qilindi. Oldinroq matbuotda Zinedin Zidan Fransiya terma jamoasi bosh murabbiyi Didye Deshamning o‘rnini egallashni rejalashtirayotgani haqida xabarlar tarqalgan edi. Desham ushbu lavozimni 2026 yilgi jahon chempionati yakunida tark etishi kutilmoqda. Bu yangiliklar futbol ixlosmandlari orasida katta qiziqish uyg‘otmoqda.

Apple kompaniyasi sentabr oyida o‘zining yangi flagman smartfonlari iPhone 17 Pro va iPhone 17 Pro Max modellarini taqdim etdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu qurilmalar nafaqat ichki imkoniyatlari, balki tashqi ko‘rinishi bilan ham sezilarli darajada yangilangan. Eng katta o‘zgarishlardan biri orqa kamera podining butun korpus eni bo‘ylab joylashganidir. Sensorlar joylashuvi avvalgidek qolgan, ammo LiDAR va chaqnoq endi qarama-qarshi tomonda joylashgan. Apple titan korpusdan voz kechib, alyuminiy korpusga qaytdi. Alyuminiy issiqlikni oldingiga nisbatan 20 barobar samaraliroq tarqatadi. Korpus to‘liq metall bo‘lib, orqa qismida simsiz zaryadlash uchun Ceramic Shield oynali maydon mavjud. Old panelda yangi Ceramic Shield 2 ishlatilgan bo‘lib, u uch barobar mustahkamroqdir. Shuningdek, ekran yuzasida yorug‘likni aks ettirmaydigan qoplama qo‘llanilgan. Ichki quvvat jihatidan yangi Apple A19 Pro chipi o‘rnatilgan. U 6 yadroli protsessor va 6 yadroli grafik protsessorga ega bo‘lib, ikkinchi avlod Dynamic Caching texnologiyasi yordamida uzoq davom etadigan vazifalarda oldingiga nisbatan 40 foiz tezroq ishlaydi. Pro modellarda birinchi marta bug‘ yordamida sovitish tizimi joriy etilgan bo‘lib, alyuminiy korpus bu jarayonga yordam beradi. Kamera tizimi ham sezilarli yangilangan. Endi to‘liq 48 megapikselli asosiy, ultra keng va telefotokameralar mavjud. Telefotokamera 8 barobar optik zoom, shuningdek 4 barobar rejimi va 3D stabilizatsiya funksiyasiga ega. Old kamera esa 18 megapikselli bo‘lib, Center Stage texnologiyasi bilan jihozlangan. Bundan tashqari, ProRes RAW formatida video yozish imkoniyati qo‘shilgan, bu esa videomontaj bilan shug‘ullanuvchilar uchun muhim yangilik hisoblanadi. Avtonomiya ko‘rsatkichlariga kelsak, iPhone 17 Pro modeli 33 soat video ko‘rish imkoniyatiga ega, iPhone 17 Pro Max esa 39 soat ishlaydi. Qurilmalarni 0 dan 50 foizgacha zaryadlash uchun atigi 20 daqiqa vaqt ketadi. Narxlari quyidagicha belgilangan: iPhone 17 Pro 1099 dollar, iPhone 17 Pro Max esa 1199 dollar. Qurilmalar 19 sentabrdan sotuvga chiqadi. Ranglar qatorida Silver, Deep Blue va Cosmic Orange mavjud. Yangi TechWoven g‘iloflar va Crossbody Strap aksessuar sifatida taqdim etildi. Apple kompaniyasi ushbu yangilanishlar bilan haqiqatan ham “Pro” darajasiga chiqa oldimi, bu savol foydalanuvchilar orasida muhokama qilinmoqda. Yangi modellar yuqori darajadagi quvvat va sifatni taqdim etadi, bu esa ularning bozordagi o‘rnini mustahkamlashga yordam beradi.

Shimoliy Karolinada 23 yoshli ukrainalik qochqin Irina Zarutska poyezdda pichoqlab o‘ldirildi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Politsiya ayolga hujum qilgan 34 yoshli Dekarlos Braunni qo‘lga oldi va uni qotillikda ayblamoqda. Voqea videoga tushib, ijtimoiy tarmoqlarda keng tarqaldi, bu esa jamoatchilik orasida katta norozilikka sabab bo‘ldi. Shahar meri ushbu holatni sud tizimidagi xato deb atab, transportda xavfsizlikni oshirish bo‘yicha choralar ko‘rilishini va’da qildi. Zarutskaning oilasi uning 2022-yilda urushdan qochib AQShga kelganini va yangi hayotga tez moslashganini bildirdi. U san’atga qiziqardi, hayvonlarni yaxshi ko‘rar va oilasi bilan baxtli yashardi. Ushbu voqea siyosiy bahslarga ham sabab bo‘ldi. Ayrimlar Braun ilgari og‘ir jinoyatlar uchun jazolangan bo‘lsa-da, ozodlikka chiqqanini tanqid qildi. Shtat rahbari esa jinoyatchilikka qarshi yanada samarali choralar ko‘rishga chaqirdi. Bu voqea jamiyatda xavfsizlik va adolat masalalarini yana bir bor muhokama qilishga sabab bo‘ldi.

Avvalroq Angrenda yuz bergan yirik yo‘l-transport hodisasi haqida xabar berilgandi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi. Toshkent–Osh xalqaro avtomobil yo‘lida bir nechta transport vositalari ishtirokida avtohalokat sodir bo‘ldi. Hodisa 7-sentyabr kuni soat taxminan 12:20 da yuz berdi. Ichki ishlar organlaridan olingan ma’lumotlarga ko‘ra, Shacman rusumli yuk mashinasi, unda sement tashilayotgan va 44 yoshli haydovchi boshqaruvida bo‘lgan, boshqaruvni yo‘qotib, temiryo‘l o‘tish joyida to‘xtab turgan ikkita yuk mashinasi va beshta yengil avtomobilga urildi. Zarba natijasida yong‘in yuzaga keldi, ammo voqea joyiga yetib kelgan tezkor xizmatlar tomonidan tezda o‘chirilgan. Ichki ishlar organlari o‘lim va jarohat olganlar soni haqida ma’lumot berdi. Hodisa joyida yetti kishi halok bo‘ldi. Besh kishi shifoxonaga yotqizildi, yana to‘rt nafar ishtirokchi tibbiy yordam olib, uyiga yuborildi. Hozirgi vaqtda hukumat hodisaning sabablarini o‘rganish uchun komissiya tuzdi. Komissiyaga boshchilik qilish uchun Bosh vazir o‘rinbosari Achilbay Ramatov tayinlandi.

2025-yil 7-sentabrdan boshlab O‘zbek so‘mi nisbatan kuchaymoqda. AQSh dollari kursi 12437.15 so‘mga ko‘tarilib, 62.6 so‘mga oshdi. Bu esa dollar qiymatining mustahkamlanishini ko‘rsatmoqda. Yevro kursi 14480.57 so‘mga yetib, 55.56 so‘mga o‘sdi. Yevro ham so‘mga nisbatan ijobiy dinamikani saqlab qoldi. Rossiya rubli 153.34 so‘mga ko‘tarilib, 0.21 so‘mga oshdi, bu esa kichik, ammo barqaror o‘zgarishdir. Britaniya funti 16715.53 so‘mga ko‘tarilib, 123.73 so‘mga oshdi. Bu eng katta o‘sishlardan biri hisoblanadi. Yaponiya iyenasi 83.85 so‘mga yetib, 0.55 so‘mga oshib, so‘mga nisbatan biroz kuchaydi. Shveytsariya franki 15449.88 so‘mga ko‘tarilib, 50.99 so‘mga oshdi. Xitoy yuani 1741.82 so‘mga yetib, 9.9 so‘mga ko‘tarildi. Barcha asosiy valyutalar so‘mga nisbatan ijobiy o‘zgarishlarni ko‘rsatmoqda. Ertangi kunda ham ushbu kurslar o‘zgarishsiz qolishi kutilmoqda. Bu esa valyuta bozorida barqarorlik belgisi sifatida baholanmoqda. So‘mning mustahkamlanishi iqtisodiyot uchun ijobiy signal bo‘lib, import va eksport faoliyatiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.