Tabiat inson eshitish qobiliyatidan tashqaridagi noyob signallar bilan to‘la. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Yaqinda Isroilning Tel-Aviv universiteti olimlari o‘tkazgan ilmiy tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, o‘simliklar stress holatida o‘zini ovoz orqali ifodalashi mumkin va bu tovushlar hayvonlarga ta’sir ko‘rsatishi ehtimoldan yiroq emas. Ilk bor o‘simliklar tomonidan chiqarilgan tovushlarga hayvonlar tomonidan javob qaytarilgani tasdiqlandi.
Tadqiqotchilarning aniqlashicha, urg‘ochi parvonak pomidor o‘simligi stressda ekanligini bildiruvchi tovushlarni eshitganda, unga tuxum qo‘yishni to‘xtatgan. Bu yangilik tabiatda inson eshita olmaydigan tovushlar orqali amalga oshadigan yashirin ekaloqalar mavjudligini ko‘rsatadi.
Professor Yossi Yovelning ta’kidlashicha, bu hodisa hayvonlarning o‘simliklar tomonidan chiqarilgan tovushlarga javob bergan ilk holatidir. U, shuningdek, ko‘plab hayvonlar ushbu tovushlar orqali ovqat, panoh yoki boshqa hayotiy qarorlar qabul qilishi mumkinligini taxmin qildi.
Olimlar maxsus nazorat qilingan muhitda parvonaklarning reaksiyasini o‘rganib, tovush va ko‘rinishni alohida tahlil qilishdi. Natijada faqat tovush omili hayvonlarning xatti-harakatlariga ta’sir qilgani aniqlandi.
Tadqiqotning keyingi bosqichida turli o‘simliklarning qanday tovush chiqarishi va boshqa jonzotlarning bu tovushlarga qanday munosabat bildirishi o‘rganiladi. Professor Lilax Hadani fikricha, yana bir qiziqarli yo‘nalish — o‘simliklar bir-biriga tovush orqali ma’lumot uzatishi mumkinmi degan savoldir.
Masalan, quruqchilik sharoitida bir o‘simlik boshqalariga ogohlantirish signali yuborib, suv sarfini kamaytirishga undashi mumkin. Tadqiqotchilar ta’kidlaganidek, o‘simliklar ongli emas, ularning chiqarayotgan tovushlari fiziologik o‘zgarishlar natijasidir.
Ammo bu tovushlar boshqa jonzotlar uchun foydali axborot manbaiga aylanishi mumkin. Agar ushbu taxminlar to‘g‘ri bo‘lsa, o‘simliklar va hayvonlar evolyutsiya jarayonida bir-birini tushunishga moslashgan.
Professor Hadani aytishicha, agar hayvonlar tovushlar orqali axborot olish imkoniga ega bo‘lsa, o‘simliklar ham ularni yanada kuchliroq yoki ko‘proq chiqarishi mumkin. Bu hali ilmiy jihatdan to‘liq ochilmagan, ammo ulkan va qiziqarli yo‘nalish bo‘lib, yashirin olam eshigini ochishi mumkin.
Ushbu tadqiqotda aynan urg‘ochi parvonaklar kuzatilgan, chunki ular tuxumlarini ko‘pincha pomidor o‘simliklariga qo‘yadi. Bu kapalak qurtlari uchun yetarlicha ozuqa manbaini ta’minlash uchun muhimdir.
Ammo o‘simlik stress holatini tovush orqali bildirganda, parvonaklar tuxumlarini boshqa joyga qo‘yishga qaror qilgan. Bu hodisa tabiatda hali eshitilmagan va ko‘rilmagan muloqot turlarining mavjudligini hamda ularning hayot uchun muhimligini ko‘rsatadi.
