O‘zbekiston mehnat bozori so‘nggi yillarda sezilarli o‘zgarishlarni boshdan kechirdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi.
Xususan, mamlakatda uch yil ichida 723 mingdan ziyod yangi ish o‘rni tashkil etilib, ishsizlik darajasi 4,1 foiz punktga kamaydi. Bu O‘zbekistonni Markaziy Osiyoda ishsizlikni eng katta miqdorda qisqartirgan davlatlardan biriga aylantirdi.
Shu bilan birga, o‘rtacha ish haqlari dollar ko‘rinishida 39 foizga oshgani kuzatildi. Yangi ish o‘rinlarining aksariyati xizmat ko‘rsatish sohasida yaratildi.
Masalan, boshqa xizmatlar yo‘nalishida 900 mingga yaqin ishchi, ta’limda 100 ming, sog‘liqni saqlashda esa 44 ming ishchi o‘rni tashkil etildi. Biroq, qishloq xo‘jaligi, sanoat va transport-logistika sohalarida 300 mingdan ortiq ish o‘rni qisqargan.
Bu iqtisodiyotning qishloq xo‘jaligidan xizmatlarga yo‘naltirilgan tizimga o‘tishi bilan bog‘liq. Moliyaviy soha eng yuqori daromad keltiruvchi tarmoq bo‘lib, unda o‘rtacha ish haqi 1265 dollarni tashkil etdi.
IT va aloqa sohasida esa bu ko‘rsatkich 1151 dollarga yetdi. Shu bilan birga, ko‘chmas mulk operatsiyalari, IT va transport-logistika sohalari o‘sish sur’atlari bo‘yicha yetakchilik qilmoqda.
Biroq, hali ham muammolar mavjud. Masalan, mehnatga layoqatli aholining demografik o‘sish sur’atlari ish o‘rinlari yaratilishidan yuqori bo‘lib qolmoqda.
Har 10 nafar yangi ishchi kuchining faqat bittasi rasmiy ish bilan band bo‘lmoqda. Ayollar va erkaklar iqtisodiy faolligi o‘rtasidagi farq 33,9 foiz punktni tashkil etib, mintaqadagi eng yuqori ko‘rsatkichlardan biri bo‘lib turibdi.
Migrantlar tomonidan yuborilayotgan pul o‘tkazmalari mamlakat iqtisodiyotida muhim o‘rin tutadi. 2024 yilda bu mablag‘lar YAIMning 14,4 foizini tashkil etdi, shundan 77 foizi Rossiyadan kelgan.
Ammo Rossiya iqtisodiyotidagi sekinlashuv va migratsiya qonunchiligidagi o‘zgarishlar bu daromadlar kamayish xavfini keltirib chiqarmoqda. Hukumat bu muammolarni hal qilish uchun mehnat bozorini rasmiylashtirish va bandlikni oshirish bo‘yicha choralar ko‘rmoqda.
Ammo tarkibiy muammolar, jumladan norasmiy ish ulushining yuqoriligi va iqtisodiyotning tashqi ishchi kuchi bozoriga qaramligi saqlanib qolmoqda. Ekspertlarning ta’kidlashicha, O‘zbekistonning asosiy vazifasi demografik dividendni ichki iqtisodiy o‘sish manbaiga aylantirishdan iborat.
Bu esa yuqori qo‘shilgan qiymatga ega ish o‘rinlarini yaratishni talab qiladi («Ekspert RA» ma’lumotlariga ko‘ra).
