Amerika Qo‘shma Shtatlarining Arizona shtatida 200 million yildan ortiq vaqt oldin yashab, parvoz qilgan yangi pterozavr turi topildi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu qadimiy parvozchi jonzot Eotephradactylus mcintireae deb nomlandi va olimlar tomonidan dunyo ilm-fani uchun yangi tur sifatida tan olindi. Bu kashfiyot haqida ilmiy maqola AQSH Milliy fanlar akademiyasining Proceedings of the National Academy of Sciences jurnalida nashr etildi.
Kashfiyot 2011 yilda Arizonadagi Petrojoy o‘rmonlari milliy bog‘ida boshlandi. Paleontologlar tabiiy yotuqdan qadimiy hayvonning jag‘ suyagini topishdi.
Zamonaviy 3D skanerlash texnologiyalari yordamida suyaklar chuqur o‘rganilib, ular ilgari fanga noma’lum bo‘lgan yangi pterozavr turiga tegishli ekanligi aniqlangan. Eotephradactylus mcintireae nomi “kun chiqishidagi vulqon kulida qanot yoygan ilohiy maxluq” degan ma’noni anglatadi.
Bu nom suyaklarning vulqon kuli ostida saqlanganiga ishora qiladi. Ushbu kashfiyot Shimoliy Amerikada eng qadimgi pterozavr topilmasi bo‘lib, u taxminan 209 million yil oldingi trias davriga oid.
Doktor Kligmanning ta’kidlashicha, trias davriga oid pterozavr suyaklari nozik va ichki bo‘shliqli bo‘lgani uchun ko‘pchiligi yer ostida yo‘qolgan. Topilgan jag‘ suyagi bilan birga baliq miqyoslari, hayvon suyaklari va qadimiy hayvon chiqindilarining toshga aylangan shakllari ham aniqlangan.
Bu esa o‘sha davrning ekosistemasi va hayvonlar orasidagi munosabatlar haqida ko‘p ma’lumot beradi. Jag‘ suyagidagi tishlar tahlili yangi pterozavr qattiq tanali ovqat, ehtimol bronyali qadimgi baliqlar bilan oziqlanganini ko‘rsatdi.
Bu topilma pterozavrlarning rivojlanish jarayonidagi muhim bosqichni ochib beradi. Ular amfibiyalar, qadimgi krokodillar va boshqa ajdodlari bilan bir vaqtning o‘zida yashagan.
Yangi pterozavr tanasi hozirgi qushlarga o‘xshash bo‘lib, qanotlari chayqalma parvozga moslashgan. Uning o‘lchami dengiz qushi – chaykacha darajasida bo‘lgan.
Bu kichik o‘lchamli pterozavrlar o‘sha davrda havoda yashab, boshqa jonzotlardan farq qilgan. Xulosa qilib aytganda, Eotephradactylus mcintireae turining topilishi nafaqat tarixiy ahamiyatga ega, balki kelajakda yangi va sirli jonzotlar kashf etilishiga ham umid beradi.
Ilmiy jamoa va tabiatshunoslar bundan keyingi kashfiyotlarni intizorlik bilan kutmoqda.
