So‘lim oqshomlarning birida Ivan Dmitrich Chervyakov ismli ekzekyutor teatrning ikkinchi qatorida o‘tirib, «Kornevilskiye kolokola» nomli spektaklni durbin yordamida tomosha qilardi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
U sahnaga qarab o‘zini eng rohatda o‘tirgan tomoshabindek his qilardi. Lekin birdaniga voqea yuz berdi.
Bu rus yozuvchisi Anton Chexovning «Chinovnikning o‘limi» nomli hikoyasining kirish qismidir. Bugun Rossiyadagi bir vazirning o‘z joniga qasd qilishi va adabiyot haqida gaplashamiz.
7 iyul kuni Rossiya prezidenti Vladimir Putin mamlakat transport vaziri Roman Starovoytni iste’foga chiqardi. Shu kuni kechqurun Starovoyt o‘zining yaqinda sotib olgan Tesla avtomobili ichida o‘z joniga qasd qildi.
U Ichki ishlar vazirligi tomonidan sovg‘a qilingan to‘pponchadan o‘q uzib o‘zini otgan. Rossiyada vazirning o‘z joniga qasd qilishi jiddiy voqea hisoblanadi.
Rossiya mintaqadagi eng ta’sirli davlatlardan biri bo‘lib, undagi siyosiy jarayonlar alohida e’tibor talab qiladi. Masalan, O‘zbekiston iqtisodiyoti Rossiyasiz tasavvur etib bo‘lmaydi.
Oxirgi to‘rt yil davomida Rossiya sobiq ittifoq davlatlaridan biri bo‘lgan Ukraina hududlarini bosib olish uchun urush olib bormoqda. Bunday vaziyatda Rossiyaning siyosiy hayotidagi voqealar yanada muhim ahamiyat kasb etadi.
Kecha o‘z joniga qasd qilgan Starovoyt sobiq Kursk oblasti gubernatori bo‘lgan, shu sababli uning o‘limi diqqat bilan o‘rganilishi kerak. Ukraina g‘arbiy hamkorlaridan yetarlicha qurol ololmaganligi sababli jang maydonida qiyinchiliklarga duch keldi.
Rossiya esa tinimsiz frontga odam yollashda davom etmoqda, ammo Ukrainada ommaviy safarbarlik e’lon qilinmadi. Bu holat frontdagi vaziyatni Kiyev uchun tanqidiy darajaga olib keldi.
Shu sababli Ukraina Kursk oblastiga bostirib kirdi va qisqa vaqt ichida 1000 kvadrat kilometr maydonni egallab oldi. Rossiya majburan Kurskka katta kuch yubordi va Shimoliy Koreyadan yordam so‘radi.
Ukraina bosqini Rossiyalik urush tarafdorlarida ko‘plab savollarni yuzaga keltirdi: chegara qo‘rg‘onlari qayerda edi? Davlat ajratgan mablag‘lar qayerga ketdi?
Bosqindan ikki oy oldin Roman Starovoyt Kursk gubernatori lavozimidan ketib, transport vaziri bo‘lgan edi. Uning o‘rnini Smirnov ismli yordamchisi egalladi va bir yil o‘tib mudofaa uchun ajratilgan pullarni talon-taroj qilgani uchun qamaldi.
Matbuotda yozilishicha, Starovoytga ham o‘sha ish bo‘yicha ayblov qo‘yilishi mumkin. Chunki Smirnov gubernator davrida uning yordamchisi bo‘lgan.
Tergov jarayonida kim kimni sotgani noma’lum, ammo vazirning o‘z joniga qasd qilgani va Putin tomonidan ishdan bo‘shatilgan kuni voqea yuz bergani bir-biriga bog‘liq ko‘rinadi. Bu voqea urushning kursidagi qurbonlikning yana bir misolidir.
Urush faqat okopdagi askarlar uchun emas, front ortidagi rahbarlar va oddiy odamlar uchun ham dahshatli oqibatlarga olib keladi. Mashhur yozuvchi O‘tkir Hoshimov «Urushning so‘nggi qurboni» nomli hikoyasida urush sabab qashshoqlikdan o‘lgan oddiy ayolning qahramonligini tasvirlaydi.
Urushda faqat harbiylar emas, oddiy fuqaro, qariyalar, bolalar ham halok bo‘ladi. Shuningdek, kuchli tomonning yuqori martabali vakillari ham urush qurboni bo‘lishi mumkin.
Bu holat Rossiyada o‘z joniga qasd qilgan vazirning misolida yaqqol ko‘rinmoqda. Anton Chexovning «Chinovnikning o‘limi» hikoyasida Chervyakov qornidagi og‘riqni sezib, hech narsaga e’tibor bermay ketadi va uyiga borib o‘lib qoladi.
Bu voqea urush va siyosiy tizimdagi muammolar haqida chuqur ma’no beradi. Hurmatli o‘quvchilar, vaqt topganingizda Anton Chexov va O‘tkir Hoshimovning ushbu hikoyalarini mutlaqo o‘qishingizni tavsiya qilamiz.
Ular kichik bo‘lsa-da, katta ma’no va saboqlarni o‘z ichiga oladi. Omon bo‘ling.
O‘tkir Jalolxonov tayyorladi
