Abu-Dabida bo‘lib o‘tgan Ozarboyjon va Armaniston rahbarlarining to‘g‘ridan to‘g‘ri uchrashuvi mintaqaning kelajagi uchun muhim voqea sifatida baholanmoqda. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
APA axborot agentligining xabar berishicha, Ilhom Aliyev va Nikol Pashinyan o‘rtasidagi muzokaralar to‘rt soatdan ortiq davom etdi. Uchrashuvda tinchlik shartnomasi, Naxichevon ekslavi va Ozarboyjonning asosiy hududi o‘rtasidagi yo‘l masalasi hamda chegaralarni delimitatsiya qilish kabi dolzarb siyosiy masalalar muhokama qilindi.
Uchrashuv yuzma-yuz va maslahatchilar ishtirokida o‘tdi. Shuningdek, tashqi ishlar vazirlari va ikki davlat bosh vazir o‘rinbosarlari boshchiligidagi ishchi guruhlar ham jarayonga jalb qilindi.
Bu uchrashuvning yana bir ahamiyatli jihati shundaki, Rossiyaning mintaqadagi ta’siri kamaygan bir vaqtda Yevropa Ittifoqi va Amerika Qo‘shma Shtatlarining diplomatik yordami bilan yangi bosqichga o‘tilmoqda. Rossiya ilgari har ikki davlat uchun asosiy vositachi bo‘lgan bo‘lsa, Ukrainadagi urush natijasida Moskvaning ta’siri sezilarli darajada zaiflashdi.
Yerevan va Boku endi mintaqaviy muammolarni to‘g‘ridan to‘g‘ri hal qilishga harakat qilmoqda va jahon hamjamiyatining ishtirokini kengaytirmoqda. Turkiya va AQSHning yarashuvni qo‘llab-quvvatlashi, Rossiyaning esa faqat formal tarzda normallashuvni qo‘llab-quvvatlashi Kavkazda yangi geosiyosiy vaziyatni yuzaga keltirdi.
Mutaxassislar ushbu uchrashuvni chinakam yaqinlashuv va hal qiluvchi bosqich sifatida baholamoqda. Olesya Vartanyanning fikricha, rahbarlarning birinchi to‘g‘ridan to‘g‘ri muloqotga kirishgani jiddiy qadam hisoblanadi.
Har ikki mamlakat rasmiylari buni tarixiy lahza deb atab, muzokaralar yakunlarini to‘liq ochiqlamagan bo‘lsalar-da, uchrashuv konstruktiv ruhda o‘tganini ta’kidladilar. Shu bilan birga, muzokaralarda keskin taraqqiyot kuzatilmadi.
Tinchlik shartnomasini imzolash sanasi yoki joyi haqida aniq ma’lumot berilmadi. Yo‘llar va kommunikatsiyalarni ochish bo‘yicha ham aniq kelishuvlar yo‘q.
Bu esa ikki xalq o‘rtasidagi chuqur ishonchsizlikning davom etayotganini va do‘stona munosabatlarni tiklash uchun faqat siyosiy iroda yetarli emasligini ko‘rsatadi. Muzokaralardan so‘ng Armaniston va Ozarboyjon o‘rtasidagi munosabatlarning normallashuvi asosan Rossiyaning Janubiy Kavkazdagi ta’sirini kamaytirish imkoniyati sifatida qabul qilinmoqda.
2022 yilda Ukrainadagi urush natijasida Rossiyaning mintaqaviy nufuzi pasaydi, biroq har ikki davlat Kremlning mavqeini tiklashga urinayotganidan xavotirda. Aslida, Aliyev va Pashinyanning uchrashuvi ko‘p yillik diplomatik urinishlar va sammitlar natijasida erishilgan muhim bosqichdir.
Yerevan endi Rossiyaning himoyasiga ishonchi kamaygani sababli to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralarga tayyor, ammo hozircha hal qiluvchi kelishuv yo‘q. Xulosa qilib aytganda, Abu-Dabida bo‘lib o‘tgan uchrashuv Ozarboyjon va Armaniston o‘rtasidagi uzoq va murakkab tinchlik jarayonidagi yangi qadamdir.
Qo‘shni davlatlar o‘rtasida hal etilmagan ko‘plab masalalar mavjud bo‘lsa-da, bu uchrashuv yaqinlashuv va hamkorlik uchun yangi imkoniyatlar yaratdi. Mintaqa uchun eng muhim vazifa tarixiy adovatlar, ishonchsizlik va tashqi ta’sirlardan xalos bo‘lib, haqiqiy tinchlikka erishishdir.
Bunda asosiy rol yetakchilarning jasorati va ikki xalqning mustahkam irodasiga to‘g‘ri keladi.
