Zelenskiy va Tramp o‘rtasidagi mojaro: tasodifmi yoki rejalashtirilgan ssenariy?

28 fevral kuni Oq uyda AQSH prezidenti Donald Tramp, Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy va vitse-prezident Jey Di Vens o‘rtasidagi uchrashuv diplomatik janjal bilan yakunlandi.

Tramp Zelenskiyni Rossiya bilan tinchlik muzokaralariga tayyor emaslikda, Vens esa AQSHni hurmat qilmaslikda aybladi. Bu ixtilof tufayli tomonlar Ukrainadagi foydali qazilmalar bo‘yicha kelishuvni imzolamadi.

Meduza mojaro kim tomonidan boshlangani, bu tasodifiy vaziyatmi yoki oldindan rejalashtirilgan ssenariymi, degan savolga javob topish maqsadida bir qator ekspertlarning fikrlarini to‘pladi.

Ekspertlar qarashlari: bu tasodif emas

Ko‘pchilik ekspertlar ushbu mojaro rejalashtirilgani va asosan Tramp hamda Vens tomonidan uyushtirilgani haqidagi fikrni qo‘llab-quvvatlaydi.

? Sem Grin (London Qirollik kolleji, Rossiya tadqiqotlari instituti)
"Bu tasodifiy mojaro emas. Myunxendan boshlab Tramp atrofidagilar Ukrainani qanday qilib tuzoqqa tushirish haqida gaplashayotgandi. Agar haqiqiy tinchlik kelishuviga erishish imkoni bo‘lmasa, kimnidir aybdor qilib ko‘rsatish kerak edi. Bu aybdor, katta ehtimol bilan, ukrainaliklar bo‘lishi kerak edi."

? Fillips O‘Brayen (Sent Endryus universiteti, Shotlandiya)
"Tramp Zelenskiyga bosim o‘tkazib, uni Putin uchun qulay shartlarda tinchlik kelishuvini imzolashga majburlamoqchi bo‘ldi. Zelenskiy buni rad etdi. Natijada, Tramp ochiqchasiga Ukraina sukut saqlashi va uning shartlarini qabul qilishi kerakligini ta’kidladi."

? Devid Remnik (The New Yorker bosh muharriri, jurnalist)
"Davlat rahbarlari bunday ishlarni o‘z-o‘zidan qilmaydi. Vitse-prezident Zelenskiydan minnatdorlik bildirishni talab qildi. Bu esa jirkanch namoyish uchun bahona edi."

Zelenskiyni obro‘sizlantirish uchun ssenariymi?

? Kerrin Vasbi Anderson (Kolorado universiteti, kommunikatsiya tadqiqotlari professori)
"Tramp Zelenskiy bilan uchrashuvni uni obro‘sizlantirish va kuch pozitsiyasidan muomala qilish uchun uyushtirgan. Bu holatni kinolardagi mafiya boshliqlarining xatti-harakatlariga qiyoslash mumkin."

? Jeyms Lendeyl (BBC diplomatik masalalar muxbiri)
"Vitse-prezident Vensning Zelenskiyga nisbatan hujumkor munosabati uning Tramp ma’muriyatida keskin va baqiroq rolni o‘z zimmasiga olganini ko‘rsatadi. Bu diplomatik uchrashuvda noodatiy holat."

? Gretxen Karlson (jurnalist, sobiq Fox News boshlovchisi)
"Hatto Trampning o‘zi bu uchrashuvning shouga aylanganini tasdiqladi. Bu rejalashtirilgan ssenariy bo‘lgan."

Qarshi fikrlar: Zelenskiy noto‘g‘ri harakat qildi

Biroq, ba’zi ekspertlar mojaro Zelenskiyning xatti-harakati bilan ham bog‘liq bo‘lganini ta’kidlashadi.

? Nayjel Faraj (Britaniya parlamenti a’zosi)
"Agar men Oq uyga kelsam, kostyum-shim va toza botinka kiyib kelgan bo‘lardim. Zelenskiy noto‘g‘ri yo‘l tutdi, u amerikaliklarni qo‘llab-quvvatlamasalar, oqibat nima bo‘lishini ta’kidlab, noto‘g‘ri yondashuv namoyon etdi."

? Jek Kin (AQSH armiyasining iste’fodagi generali)
"Zelenskiy muzokarada noto‘g‘ri harakat qildi. U agressiv harakatlar orqali oldingi safga chiqishga urinib, Tramp va Vensni g‘azablantirdi."

? Aleksey Goncharenko (Ukrainalik deputat)
"Zelenskiy bahsga kirishmasligi kerak edi. U Qo‘shma Shtatlar bilan muloqotni davom ettirish va hamkorlik qilishni xohlashini aniq ko‘rsatishi lozim edi."

Mojaro tomonlarning qarama-qarshiliklarini aniqlashtirib berdi

Ba’zi ekspertlar mojaroning o‘zi Oq uy va Kiyev o‘rtasidagi asl qarama-qarshiliklarni ochib berganini ta’kidlaydi.

? Aleksandr Baunov (Berlin Karnegi markazi tadqiqotchisi)
"Bu oldindan tayyorlangan pistirma emas, balki real siyosiy ziddiyatlarning yuzaga chiqishi edi."

? Dmitriy Kolezev (rossiyalik jurnalist)
"Zelenskiy Tramp va Vensning ayblovlariga nisbatan ehtiyotkorroq yondashishi mumkin edi. Agar u tanqidlarga sabr bilan javob berganida, o‘zi uchun foydali natijaga erishishi mumkin edi."

? Kemi Badeno (Britaniya Konservativ partiyasi yetakchisi)
"Zelenskiy – qahramon, lekin u diplomatik muloqotda ehtiyotkor bo‘lishi kerak edi. Har ikki tomon o‘zaro noto‘g‘ri tushunishga yo‘l qo‘ydi."

Zelenskiy va Tramp o‘rtasidagi mojaro – bu Ukraina va AQSH o‘rtasidagi munosabatlarda jiddiy o‘zgarishlar boshlanganini ko‘rsatadi.

Bir tomondan, bu mojaro Zelenskiyni diplomatik jihatdan obro‘sizlantirish uchun rejalashtirilgan hodisa bo‘lishi mumkin. Boshqa tomondan, Zelenskiy ham AQSH siyosiy jarayonlariga to‘g‘ri yondashmagan va noto‘g‘ri reaksiya bildirgan.

Tramp ma’muriyati Kiyevni Rossiya bilan tezroq muzokara o‘tkazishga majburlash niyatida ekani ko‘rinib turibdi. Bu esa Ukraina uchun juda jiddiy geosiyosiy sinovlarni yuzaga keltirishi mumkin.

Shu bois, kelgusida Zelenskiy va Ukraina rahbariyati diplomatik yondashuvda yanada ehtiyotkor va strategik harakat qilishni o‘ylashi talab etiladi.