Dunyo yangiliklari

Vashington Rossiyadan Ukraina bo‘yicha o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha taklifga shu haftaning oxirigacha javob kutmoqda. Bu haqda AQSH prezidenti Donald Tramp ma’lum qildi. “Ularning javobini juda yaqin kunlarda eshitamiz. Biz qatllarni to‘xtatishni xohlaymiz”, — dedi u. Shuningdek, Tramp 24 aprelgacha AQSH va Ukraina tabiiy resurslar bo‘yicha bitim imzolashi mumkinligini bildirgan. Bu bitim Ukrainaga ko‘rsatilgan harbiy yordam “qarzi”ni qoplashga xizmat qiladi. Bloomberg‘ga ko‘ra, bu mablag‘ muzokaralar paytida 300 milliard dollardan 100 milliardgacha qisqartirilgan. Agar Putin rozi bo‘lmasa, nima bo‘ladi? Axios ma’lumotlariga ko‘ra, agar Rossiya aprel oxirigacha o‘t ochishni to‘xtatmasa, AQSH tomoni sanksiyalarni kuchaytirishga tayyor. Shu jumladan, Rossiya neftini xarid qilayotgan davlatlarga 500% gacha boj joriy qilinishi mumkin. Fox News xabariga ko‘ra, Tramp muzokaralarni cho‘zilayotganidan Putindan norozi. Oq uy esa Rossiyaning “soya floti”ga nisbatan keskin choralar ko‘rishni muhokama qilmoqda. Energetik moratoriy masalasi nima bo‘ladi? 18 aprel kuni Rossiya va Ukraina o‘rtasida energetik obyektlarga nisbatan o‘zaro zarba bermaslik bo‘yicha moratoriy tugaydi. Kreml uni uzaytirish haqida hozircha rasmiy ma’lumot bermagan. Rossiya prezidenti yordamchisi Yuriy Ushakov AQSHga “anik signallar” berilganini ma’lum qilgan. Kreml nima demoqda? Dmitriy Peskov muzokaralarda murakkabliklar borligini aytdi: “Jarayon ancha murakkab ketmoqda”, — deb ta’kidlagan u. Bunga sabab sifatida Kiyev rejimi va YEI davlatlari ko‘rsatilgan. The Moscow Times ma’lumotlariga ko‘ra, Putin muzokaralarda hali ham maksimalistik pozitsiyani saqlayapti. Rossiya tomoni Donetsk, Lugansk, Zaporojjya va Xersonni to‘liq ma’muriy chegarasi bilan RF tarkibiga qo‘shishni talab qilgan. Bundan tashqari, Dnepropetrovsk yoki Sumining bir qismini bosib olib, keyin uni almashish taklif qilingan. Siz nima deb o‘ylaysiz: Rossiya o‘t ochishni to‘xtatadimi yoki yangi bosimlar kutilyaptimi?

Florida shtati universitetida yuz bergan otishma 5 kishining hayotiga zomin bo‘ldi, deb CNN va Associated Press manbalari xabar berdi. Hodisa vaqtida universitet ma’muriyati talabalarni xavfsizlik choralarini ko‘rishga chaqirdi: «Eshiklarni yoping va derazalardan uzoqroq turing», — deyilgan e’londa. Otkazuvchi kuch tuzilmalari, jumladan, FTB xodimlari ham hodisa joyida ish olib bormoqda. Gumonlanuvchi qo‘lga olingan. Tallahassee Memorial Healthcare shifoxonasi yaralanganlarni qabul qilayotganini tasdiqladi, ammo aniq tafsilotlar oshkor qilinmagan. Bir talaba otishma haqidagi xabarni eshitganidan so‘ng shok holatiga tushganini aytdi: «Qo‘llarini ko‘targan holda evakuatsiya qilinganlar orasida do‘stlarim bor edi», — deya xotirladi u. Universitet xodimlaridan biri o‘q ovozlarini eshitgani va odamlar qochayotganini ko‘rganini ma’lum qildi. AQSH prezidenti Donald Tramp ham voqeadan xabardor ekanini bayonot orqali ma’lum qildi.

Suriyada yangi hukumat davlat to‘ntarishiga urinishning oldini oldi. Bu haqda mamlakat Ichki ishlar vaziri Anas Xattob ma’lum qildi, deya xabar tarqatdi davlat agentligi SANA. Vazirning so‘zlariga ko‘ra, to‘ntarish rejasi sobiq hokimiyat — ya’ni Bashar Asad hukumatiga aloqador ofitserlar tomonidan tayyorlangan. Aniq vaqt ma’lum qilinmagan, ammo bu harakatni davlat qurolli kuchlari va xalqning hamkorligi orqali bartaraf etilgani aytilmoqda. “Biz ag‘darilgan rejimning ofitserlari tomonidan rejalashtirilgan davlat to‘ntarishini yo‘q qildik,” — dedi Anas Xattob. Asad tarafdorlari bilan ziddiyat va qurolli to‘qnashuvlar Suriyadagi siyosiy noaniqlik mart oyida avjiga chiqdi. Latakiya, Tartus, Xama va Xoms viloyatlarida Asad tarafdorlari bo‘lgan alaviylar va yangi hukumat kuchlari o‘rtasida kuchli qarshilik va qurolli to‘qnashuvlar ro‘y berdi. Natijada 1 300 dan ortiq odam halok bo‘lgan, ulardan kamida 1 000 nafari — tinch aholi. Hukumat kuchlari 10 mart kuni boshlagan xavfsizlik reydlarini yakunladi. Suriya Mudofaa vazirligi ma’lum qilishicha, “tashqaridan qo‘llab-quvvatlanayotgan Asad rejimi qoldiqlari zararsizlantirildi”. Asadning taqdiri va Rossiya bilan murosalar Shundan so‘ng Suriyaning yangi prezidenti Ahmad ash-Shara’a Rossiyadan Bashar Asadni ekstraditsiya qilishni talab qildi. Al Arabiya va Al Hadath nashrlari xabariga ko‘ra, u Asadni sud qilish uchun Suriyaga qaytarishni xohlamoqda. Biroq Moskva bu talabni rad etdi. Rossiya rasmiylari bu masalani ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlarni tiklash yo‘lida “yengib bo‘lmas to‘siq” emas, deya baholamoqda.

AQSh prezidenti Donald Tramp aprel oyida Vashingtonda Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyahu bilan uchrashuvda Eronning yadro obyektlariga hujum qilish rejasini qo‘llab-quvvatlamasligini bildirgan, deb interfax.ru xabar berdi. The New York Times'ga ko‘ra, Tramp Oq uyda bo‘lib o‘tgan uchrashuvda AQSh Eronga qarshi harbiy chora ko‘rmasligini, aksincha, muzokaralarga kirishayotganini aytgan. Isroil AQShni o‘zining komandolar reydi va havo hujum kampaniyasida ishtirok etishga undagan, biroq Tramp buni rad etgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, AQSh hozir Eron bilan yadro dasturi bo‘yicha diplomatik kelishuvga qaytish ustida ishlamoqda. Netanyahu esa bunday kelishuvga ishonmasdan, yashirin harakatlar va yadro olimlariga qarshi amaliyotlarga urg‘u bermoqda.

AQSh tomonidan Xitoyga 245% gacha boj soliq joriy qilish tahdidi iqtisodiy qurol sifatida mutlaqo mantiqsiz ko‘rinishga ega, deb ura.news xabar berdi. Xitoyning Savdo vazirligi bu “ma’nosiz raqamlar o‘yini”ga e’tibor bermasligini bildirdi, biroq mamlakat manfaatlariga zarar yetkazilsa, javobsiz qoldirmasligini ta’kidladi. Hozirda AQSh va Xitoy o‘rtasidagi umumiy boj stavkalari 125% ni tashkil qiladi. Bundan tashqari, AQSh Xitoyni narkotiklarga qarshi kurashda sustkashlikda ayblab, qo‘shimcha 20% boj joriy qilgan.

Amerikaning mashhur tezkor ovqat tarmog‘i — KFC Turkiyadagi barcha restoranlarini yopdi. Bunga sabab bo‘lib, franchayzing egasi “İsh Gıda A.Sh.” o‘zini bankrot deb e’lon qilgani ko‘rsatildi. Kompaniyaning 7,7 milliard turk lirasiga yaqin qarzi mavjud bo‘lib, bu 214 million dollarga teng. Yopilgan nuqtalar orasida 283 ta KFC va 254 ta Pizza Hut mavjud bo‘lib, natijada 7000 dan ortiq ishchi ishsiz qoldi. Savdolarning pasayishi va boykot harakatlari bankrotlikka olib keldi. KFC Turkiyada ilk bor 1989-yilda ish boshlagan edi.

Odatda ekranda yorqin va mukammal ko‘rinadigan yulduzlar ortida juda katta kurashlar, sog‘liq sinovlari va real hayot bor. Quyidagi mashhur shaxslar o‘zlaridagi kasalliklarni yashirish o‘rniga, dunyo bilan ochiqcha gaplashdi — bu bilan millionlab odamlar uchun ruhiy va jismoniy sog‘liq muhokamasini normallashtirishga hissa qo‘shishdi. Selena Gomes: kasalliklar ortdagi kuchli ayol Selena Gomes 2015 yilda qizil volchanka tashxisiga duch keldi, 2017 yilda unga bo‘yrak ko‘chirib o‘tkazildi. 2020 yilda u bipolyar buzilish, depressiya va xavotir kabi ruhiy holatlar bilan ham kurashayotganini ochiq qildi. Uning sog‘lig‘i sabab vazni oshdi, bu esa internetda tanqidlarga sabab bo‘ldi. Biroq Selena “Rare Impact Fund” jamg‘armasi orqali yoshlarning ruhiy salomatligini qo‘llab-quvvatlashga xizmat qilmoqda. Jiji Hadid: tashqi go‘zallik ortidagi kurash Mashhur model Jiji Hadid 2016 yilda Xashimoto kasalligi borligini eʼlon qildi. U moddalar almashinuvi va energetika tizimidagi o‘zgarishlar sababli tashqi ko‘rinishi o‘zgargani uchun tanqidga uchragan. Biroq Jiji barcha tanqidlarga qarshi chiqib, sog‘lig‘i bilan bog‘liq holatni ochiqcha tushuntirdi. Bella Hadid: Laym kasalligiga qarshi 100 kunlik kurash Jijining singlisi Bella Hadid 2012 yildan buyon Laym kasalligidan aziyat chekmoqda. 2023 yildagi stomatologik operatsiya kasallikni yana-da kuchaytirdi. Bella 100 kundan ortiq davom etgan davolash jarayonini ortda qoldirib, 2024 yilda modellik faoliyatiga qaytadi. “Men bu sinovlar tufayli kuchliroq bo‘ldim”, — deydi u. Kim Kardashyan: psoriazni yashirmasdan yashash Taniqli model va biznesvumen Kim Kardashyan 2011 yildan buyon psoriaz va keyinchalik psoriatik artritdan aziyat chekmoqda. U realiti-shoularda va ijtimoiy tarmoqlarda holatini oshkor qilgan holda, sog‘lig‘iga oid turli sinovlardan qanday o‘tayotganini bayon etgan. Bryus Uillis: demensiya bilan hayotda qolish 2022 yilda aktyor Bryus Uillisda afaziya, 2023 yilda esa peshona-chakka demensiyasi (PCHD) tashxisi qo‘yildi. U aktyorlik faoliyatini yakunladi va oilasi qo‘llab-quvvatlovida hayot kechirmoqda. Uning nutqi va xotirasidagi muammolar kuchaygan bo‘lsa-da, Bryus 2025 yilda jamoatchilik oldida paydo bo‘lib, qutqaruvchilarga minnatdorlik bildirdi. Ochiqlik kuchlilik belgisi Bu yulduzlar nafaqat o‘zlarining sinovlarini yashirishdan voz kechishdi, balki dunyoga sog‘liq haqida ochiq gapirish — insonparvarlik, kuchlilik va ruhiy yetuklik belgisi ekanini ko‘rsatishdi.

13-aprel kuni Turkiyada metroda ayolni ruxsatsiz suratga olgan o‘zbekistonlik fuqaro deport qilindi va jarimaga tortildi, deb nova24.uz xabar berdi. Turkiya huquq-tartibot organlariga murojaat qilgan ayol bu holatdan shikoyat qilgan. O‘zbekistonlik erkak qo‘lga olinib, unga nisbatan tergov harakatlari boshlangan. Natijada uning ish ruxsati bekor qilinib, shaxsiy hayot daxlsizligini buzganlik aybi bilan mamlakatdan chiqarib yuborilgan. Jazo dastlab yanada og‘ir bo‘lishi — jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, qamoq jazosi berilishi mumkin edi. Ammo O‘zbekiston Bosh konsulligi aralashuvi tufayli jarima va deportatsiya bilan cheklandi. Yana 2024-yildayoq Istanbuldagi Bosh konsullik o‘zbekistonliklarni ogohlantirib, ruxsatsiz suratga olish yoki video olish qonunga xilof ekani haqida eslatma bergan edi.

26 yoshli yozuvchi Eshli Sent-Kler fevral oyida farzandli bo‘ldi va DNK testi natijalariga ko‘ra u 99,9 foiz ehtimol bilan Ilon Maskning 13-farzandi hisoblanadi. 15 aprel kuni milliarderning sobiq sevgilisi, biznesmen bolalarining yosh onalari jim yurishi uchun qancha pul to‘lashga tayyorligini ma’lum qildi. Yangi tug‘ilgan bolaga Romulus deb ism qo‘yilgan. Mask otalikni ommaviy ravishda tan olmagan va hozirda sud jarayoni davom etmoqda. Sent-Klerning aytishicha, milliarder unga otalik haqida jim yurishi evaziga allaqachon kamida 2,5 million dollar bergan va bundan tashqari 15 million dollar hamda bola 21 yoshga to‘lguncha har oy 100 ming dollar to‘lashni taklif qilgan. Foto: Instagram Maskning yordamchisi Jared Birchallning so‘zlariga ko‘ra, tadbirkor bunday shartnomalarni o‘z farzandlarining boshqa onalari, shu jumladan Grayms va Shivon Ziliss bilan ham tuzgan. Sent-Kler taklifni rad etdi. Uning aytishicha, Mask ma’shuqasidan tug‘ruq jarayonida kesarcha kesish operatsiyasini talab qilgan, chunki bu bolaning miya rivojiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi deb hisoblagan, bundan tashqari xatna qilishga qarshi bo‘lgan. Yahudiy bo‘lgan Sent-Kler tabiiy tug‘ruqni ma’qul ko‘rgan va ikkala taklifni ham rad etgan. Eslatib o‘tamiz, juftlik 2023 yilning bahorida ijtimoiy tarmoqlar orqali tanishgan. Mask o‘sha paytda The Babylon Bee saytining operatsion menejeri bo‘lgan qizni San Fransiskodagi X* ofisiga taklif qilgan. Keyinchalik u qizni o‘zining xususiy samolyotida Rod Aylendga uchishga taklif qilgan.

Turkiyada o‘zbekistonlik fuqaro ayolni uning roziligisiz suratga olgani uchun jiddiy oqibatlarga duch keldi. Hodisa mamlakat qonunchiligi doirasida qaralib, unga nisbatan deportatsiya chorasi qo‘llanishi belgilandi. Bu haqda O‘zbekistonning Turkiyadagi Bosh konsulxonasi ma’lum qildi. Ma’lumotlarga ko‘ra, vaziyatga o‘z vaqtida aralashgan konsullik xodimlari fuqaroning jazosini yengillashtirishga yordam berishgan va jinoiy ish qo‘zg‘atilishining oldi olingan. Ammo u baribir Turkiyadan chiqarib yuboriladi. Ruxsatsiz suratga olish – jinoiy harakat Bosh konsulxona tomonidan berilgan rasmiy ogohlantirishda ta’kidlanishicha: “Turkiyada begona shaxslarni ularning ruxsatisiz suratga va videoga olish – shaxsiy daxlsizlikni buzish sifatida baholanadi va bu sizga nisbatan jiddiy huquqiy choralar ko‘rilishiga sabab bo‘lishi mumkin”. Ayni paytda Turkiyadagi ichki ishlar organlari shaxsiy hayot daxlsizligiga doir qonunlarni qat’iy rioya qilmoqda. Jumladan, shaxsning roziligisiz uning rasmini olish, tarqatish yoki internetga joylashtirish jinoiy harakat sifatida baholanishi mumkin. Konsullik: Fuqarolar qonunlarga ehtirom bilan yondashishi kerak Bosh konsulxona ushbu voqea orqali Turkiyada yashab, ishlab yoki vaqtincha bo‘lib turgan barcha o‘zbekistonliklarni qonunlarga hurmat bilan yondashishga chaqirdi. Mamlakat qonunlarini bilmaslik javobgarlikdan ozod qilmaydi, deyiladi bayonotda. Ruxsatsiz foto va videoga olish, xususan, ayollar yoki bolalarni yashirin suratga olish holatlari qattiq nazoratga olingan. Nima qilish kerak? - Begona shaxslarni suratga olishdan avval, albatta ruxsat so‘rang. - Jamoat joylarida ham shaxsiy masofa va hurmatni saqlang. - Ahloqiy va madaniy me’yorlarga amal qiling. - Mahalliy qonun-qoidalar bilan tanish bo‘ling.

Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov “Kommersant” nashriga bergan intervyusida AQSH sobiq prezidenti Donald Tramp bilan ehtimoliy kelishuvlar yuzasidan o‘z fikrlarini bildirdi. Uning ta’kidlashicha, Moskva hech qachon o‘zaro manfaatli kelishuvlarga qarshi bo‘lmagan, ammo “tuzoq” shaklidagi bitimlarga tushmaslikni yaxshi biladi. “Agar Tramp aytganidek, haqiqatan ham normal kelishuvlar taklif qilinsa — biz bunga ochiqmiz. Lekin bu kelishuvlar Rossiyani navbatdagi tuzoqqa tushirish uchun emas, o‘zaro manfaatlar asosida bo‘lishi kerak,” — dedi Lavrov. Tramp siyosati — muloqotga ochiq, lekin ehtiyotkor Lavrovning ta’kidlashicha, Donald Tramp tashqi siyosatda milliy manfaatlarni birinchi o‘ringa qo‘yadi, va agar bu manfaatlar boshqa davlatlar manfaatlari bilan mos kelsa, muloqotga ham tayyorligini ko‘rsatadi. Shu bilan birga, Lavrov AQSHning o‘tmishdagi ayrim “kelishuvlari” faqat bir tomonlama foyda uchun tuzilganini eslatdi. Shunday “bitimlar”ning natijasida Rossiya bir necha bor xalqaro miqyosda yolg‘iz qolganini va bunday ssenariylardan endi ehtiyot bo‘lishini ma’lum qildi.

The New York Times nashrining yozishicha, Isroil rasmiylari 2024 yil may oyida Eronning yadroviy obyektlariga zarba berishni rejalashtirgan, biroq AQSH prezidenti Donald Tramp bu rejani qo‘llab-quvvatlamay, diplomatik muzokaralar yo‘lini ma’qul ko‘rgan. Manbalar ma’lum qilishicha, Isroil tomonida Trampning hujumni qo‘llab-quvvatlashiga ishonch baland bo‘lgan. Chunki zarba rejalarida AQSHning harbiy va logistik ko‘magi hal qiluvchi o‘rinda edi: ham zarba paytida, ham Eron tomonidan ehtimoliy javob zarbasini qaytarishda. Biroq barcha kutilmalarga qarshi ravishda, Tramp Benyamin Netanyahu bilan uchrashuvdan so‘ng masalaga qat’iy nuqta qo‘ydi: "Yo‘q! Biz muzokara yo‘lini tanlaymiz". Tramp strategiyasi: urush emas, muzokara AQSHning bu pozitsiyasi Isroil hukumatida muayyan noaniqlik va hatto norozilik uyg‘otgan. Chunki Tehron yadroviy dasturini davom ettirayotgan bir paytda, harbiy zarba orqali uni kamida bir yilga kechiktirish imkoni ko‘rilgan edi. Vashington esa bunday harakat AQSHni yangi, keng qamrovli urushga tortib ketishidan xavotir bildirgan. Shu sababli Oq uy Eron bilan diplomatik yechim izlashni ustun deb topdi.

Jahon bo‘ylab pasportlar imkoniyati va vizasiz sayohat uchun sharoitlar taqqoslanadigan Visa Index xalqaro reytingining yangilangan natijalari e’lon qilindi. Unga ko‘ra, O‘zbekiston pasporti 80-o‘rinni egalladi. Bu fuqarolarning 62 ta davlatga vizasiz kirishi mumkinligini anglatadi. Qo‘shni davlatlar bilan taqqoslanganda... Yangi reytingda Markaziy Osiyo davlatlari quyidagicha joylashdi: Qozog‘iston — 63-o‘rin (vizasiz 44 ta davlat) Qirg‘iziston — 79-o‘rin (vizasiz 27 ta davlat) Tojikiston — 84-o‘rin (vizasiz 23 ta davlat) Turkmaniston — 92-o‘rin (vizasiz 48 ta davlat) O‘zbekiston ushbu davlatlar orasida vizasiz sayohat imkoniyatlari bo‘yicha yetakchi hisoblanadi. Eng kuchli va eng zaif pasportlar Visa Index'ga ko‘ra: - Eng kuchli pasport — Singapur (vizasiz 195 ta davlat) - Eng zaif pasport — Afg‘oniston (vizasiz faqat 10 ta davlat) Reyting qanday hisoblanadi? Pasport indeksdagi o‘rin pasport egalari: - qancha davlatga vizasiz sayohat qilishi, - qanchasiga elektron ruxsatnoma (eTA) orqali, - va qanchasiga viza olish talab qilinishidan kelib chiqib baholanadi. O‘zbekistonliklar vizasiz bora oladigan ayrim davlatlar: ✅ Antigua va Barbuda ✅ Armaniston ✅ BAA ✅ Gruziya ✅ Qozog‘iston ✅ Rossiya ✅ Tailand ✅ Turkiya ✅ Ukraina ✅ Ummon ✅ Shri-Lanka ✅ Ozarbayjon ✅ Tojikiston ✅ Malayziya ✅ Mo‘g‘uliston ... va yana boshqalar (jami 62 ta davlat). Yangi erkinliklar 2024 yilda qo‘shildi 2024 yilda O‘zbekiston fuqarolari uchun quyidagi yangiliklar amalga oshdi: - BAA, Tailand, Ummon — vizasiz sayohat huquqi berildi; - Xitoy bilan 30 kungacha vizasiz sayohat to‘g‘risida bitim imzolandi (kuchga kirishi kutilayapti). O‘zbekiston pasporti imkoniyatlari kengaymoqda Pasport indeksida yuqori o‘rin egallash — faqat sayohat emas, balki xalqaro ishonchning ko‘rsatkichi. So‘nggi yillarda vizasiz sayohatlar geografiyasi kengaymoqda, va bu tendensiya davom etishi kutilmoqda.

Foto: Ukraina Prezidenti matbuot xizmati Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy va NATO bosh kotibi Mark Ryuttening ish yuzasidan uchrashuvi 15 aprel kuni Odessada bo‘lib o‘tdi. Bu haqda Ukraina prezidenti devonxonasi rasmiy sayti xabar bermoqda. Vladimir Zelenskiy uchrashuvda Ukrainaning havo hujumidan mudofaa tizimlari va boshqa qurol-yarog‘larga bo‘lgan ehtiyoji muhokama qilinganini ma’lum qilgan. “Biz Yevropa va Amerikadagi hamkorlarimiz bilan havo hujumidan mudofaa bo‘yicha kelishuvlarimiz amalga oshishiga umid qilamiz. Bizga Patriot tizimlari zarur, biz ularni sotib olish uchun birlashishga va mablag‘ topishga tayyormiz. Dunyoda bunday tizimlar mavjud va bizda rossiyaliklarning ballistik raketalaridan yetarlicha himoya bo‘lishi faqat yetakchilarning qaroriga bog‘liq”, dedi u. Foto: Ukraina prezidenti matbuot xizmati Zelenskiy nafaqat Ukrainada, balki butun Yevropada ham barcha xavfsizlik maqsadida birlashishi, ko‘proq qurol ishlab chiqarishi, ko‘proq qo‘shma mudofaa korxonalarini tashkil etishi zarurligini ta’kidlagan. Zelenskiyning so‘zlariga ko‘ra, Britaniya, Fransiya va NATOning boshqa davlatlari allaqachon xavfsizlik kontingenti uchun poydevorni faol tayyorlamoqda va “bu jarayonda tez va samarali bo‘lish” muhimdir. O‘z navbatida, NATO bosh kotibi Mark Ryutte NATO Ukraina bilan yonma-yon turishini ta’kidlagan. “Bizning qo‘llab-quvvatlashimiz shubhasizdir. NATO Ukrainaga siyosiy va boshqa turdagi yordam ko‘rsatishni davom ettirmoqda. Visbadendagi xavfsizlik bo‘yicha mashg‘ulotlar orqali biz bir-birimizga yanada yaqinlashmoqdamiz. Joriy yilning dastlabki uch oyida NATO hamkorlari Ukrainaga 20 milliard yevrodan ortiq yordam ko‘rsatdi. Biz Ukraina suveren va kuchli bo‘lishini hamda bundan keyin ham har qanday tajovuzga qarshi tura olishini istaymiz. Bugun men Tramp urushni tugatish va tinchlikni ta’minlash uchun Ukraina va Rossiya bilan muzokaralar olib borayotganini aytdim”, dedi Ryutte. “Bu oson emas, ayniqsa, bunday zo‘ravonlik sharoitida. Lekin barchamiz janob Trampni qo‘llab-quvvatlaymiz. Buyuk Britaniya va Fransiyadagi hamkorlarimiz ham Ukrainada tinchlikni ta’minlash uchun o‘z qadamlarini qo‘ymoqda”, deya qo‘shimcha qildi NATO bosh kotibi.

Xitoy hukumati aviakompaniyalarga Boeing samolyotlarini va AQSHda ishlab chiqarilgan ehtiyot qismlarni xarid qilmaslikni talab qildi, deb bloomberg.com xabar berdi. Bu qaror Vashingtonning xitoylik tovarlarga 145% boj joriy qilganiga javoban qabul qilingan. Pekin esa o‘z navbatida Amerika mahsulotlariga 125% boj e’lon qildi. Natijada Boeing samolyotining narxi ikki baravargacha oshib ketmoqda. Ekspertlarga ko‘ra, bu Xitoy uchun iqtisodiy ma’noda noqulay xaridga aylanmoqda. Boeing samolyotlarini lizingga olgan aviakompaniyalarga davlat qo‘llovi muhokama qilinmoqda. Air China va China Southern kabi yirik operatorlar Boeing 737 MAX modellarini parkiga qo‘shishi kerak edi, lekin bojlar kuchga kirishi bilan barcha kelishuvlar to‘xtashi mumkin. Boeing bu vaziyat ta’minot zanjirlariga jiddiy zarba berishi mumkinligidan ogohlantirdi. Pekin endi butunlay Airbus'ga o‘tib ketadimi?

Jahonda turli sug‘urta firibgarliklari qayd etiladi, ammo bu voqea aqlga sig‘mas darajada mahorat bilan uyushtirilgan. E’tiborlisi, ish joyida jarohat olgan ayol nogironlik nafaqasi olish uchun o‘zini 16 yil davomida kar-soqov qilib ko‘rsatgan. Qalbaki sukut: 2009 yildan boshlangan “o‘yin” Oddity Central'ning yozishicha, 2019 yilda sug‘urta kompaniyasi ayolning tibbiy kartasini o‘rganayotganda, shubhali jihatga duch kelgan: 2009 yildan beri uni ko‘rgan hech bir shifokor uning gapira olmasligini qayd etmagan. Ayol turli mutaxassislar — oftalmolog, dermatolog va boshqalarga murojaat qilgan. Lekin birortasi “soqovlik” holatini yozmagan. Izquvar kirishadi: “onalar bilan suhbat” va “yo‘l so‘ragan yurtdosh” Bir ruhshunos ham ayolning holati shubhali ekanini ma’lum qilgan. Ammo shuncha shubha bilan jinoyat ishi ochish uchun asos yetarli emas edi. Shundan so‘ng sug‘urta kompaniyasi xususiy izquvar yolladi. Ushbu izquvar: Ayolning maktab oldida boshqa onalar bilan telefonda gaplashayotganini ko‘rdi; Ko‘proq dalil to‘plash uchun, yo‘lovchi sifatida yondashib, yo‘l so‘radi; “Soqov” ayol esa batafsil yo‘nalishni gapirib tushuntirgan. Sud nuqtani qo‘ydi: nafaqa to‘lanmaydi Tekshiruvlar natijasida sud qaror chiqardi — sug‘urta kompaniyasi ayolga nafaqa to‘lash majburiyatidan ozod qilindi. Shuningdek, firibgarlik moddasi bo‘yicha yangi jinoyat ishi ochildi. Sug‘urta kompaniyasi esa keyingi qadamga o‘tishga tayyor: 16 yil mobaynida to‘langan mablag‘larni qaytarib olish uchun yana sudga murojaat qilmoqchi. Xulosa: adolat kech bo‘lsa-da, qaror qildi Ayrimlar sug‘urta tizimini “oson pul” deb bilishadi. Ammo bu voqea shunchaki ushlangan firibgarlik emas, balki jamiyat ishonchi, sog‘liq tizimi va insoniylikqa qarshi qilingan suiqasddir. Har qanday qonuniy huquq suiiste’mol qilinsa — uning oqibati bor. Bu ish esa kelgusidagi firibgarlarga o‘zaro ishonchning qadrini eslatuvchi “dars” bo‘lishi mumkin.

Urush to‘xtamayapti, muzokaralar esa oldinga siljimayotgan bir paytda Isroil HAMASga o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha yangi taklif yubordi. Taklif Misrlik vositachilar orqali yetkazilgan. Bu haqda Reuters agentligi xabar berdi. HAMAS rozi emas. Isroil: qurolsizlanish shart HAMASning yuqori martabali vakilining so‘zlariga ko‘ra, taklifdagi kamida ikki band ular uchun mutlaqo maqbul emas. Falastin guruhi muzokarachilar orqali taklifni olgan va hozirda rasmiy javob tayyorlamoqda. HAMAS o‘zining asosiy talabini yana bir bor ta’kidladi: har qanday o‘t ochish kelishuvi G‘azodagi urushga chek qo‘yishi va Isroil armiyasining to‘liq chiqib ketishini nazarda tutishi lozim. Yangi taklif esa bu shartlarni qondirmaydi: Isroil jang harakatlarini to‘liq to‘xtatishni nazarda tutmagan; Ilk bor muzokaralarda HAMASni qurolsizlantirish talabi qo‘yilgan. HAMAS esa bu shartni qabul qilmayapti. Isroil rasmiy bayonot bermadi Yahudiy davlati bu taklif yuzasidan hozircha rasman izoh bermadi. Ushbu muzokaralar hali ham davom etayotgan urush soyasida olib borilyapti. 18 martdan keyingi zarbalar: tinchlik imkoni yo‘qdek 18 martgacha amal qilgan ikki oylik o‘t ochishni to‘xtatish kelishuvidan so‘ng, Isroil G‘azoga qayta aviazarbalarni boshladi. HAMASni nishonga olingan hujumlarda: 400 dan ortiq inson halok bo‘lgan, ularning ko‘pchiligi — bolalar va ayollar; 560 dan ortiq inson jarohatlangan. Bu qaror Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyaxu va mudofaa vaziri Isroil Kas tomonidan qabul qilingan. Isroil: qurbonlar uchun HAMAS aybdor Netanyaxu muzokaralarda taraqqiyot kuzatilmayotgani uchun aybni HAMASga yukladi. Uning ta’kidlashicha, G‘azodagi “barcha kutilmagan qurbonlar” uchun aynan HAMAS javobgar. Netanyaxu qo‘shimcha qildi: “Bu hujumlar — faqat boshlanishi...” Isroil yangi hujum taktikasini boshladi G‘azoda qayta boshlangan quriqlikdagi operatsiya bilan birga, Isroil yangi harbiy strategiyani amalga oshira boshladi: Sektorning shimoli va janubi orasida bufer zona yaratish; HAMAS nazoratidagi hududlarni izolyatsiya qilish. Tinchlik hozircha muzokaradan ko‘ra frontga yaqinroq ko‘rinadi Har bir yangi taklif, har bir rad etish — G‘azoda tinchlikka bo‘lgan umidni yana bir qadamga ortga surmoqda. HAMAS qurolsizlanishni rad etyapti, Isroil esa jangni “boshlanish” deb atayapti. Muzokaralar davom etadi. Lekin ularning soyasida – halokatli zarbalar, qurbonlar va uzoqlashib borayotgan tinchlik turibdi.

AQSHning Alabama shtatida yashovchi Tovana Luni ismli ayol dunyo tibbiyotida yangi sahifa ochgan tajribaning bir qismiga aylandi. U genetik o‘zgartirilgan cho‘chqa buyragi bilan 130 kun yashadi — bu hozirgacha ushbu turdagi transplantatsiya bilan eng uzoq umr ko‘rgan inson sifatida qayd etildi. «Natija qanday bo‘lishidan qat’i nazar, men minnatdorman» 4 aprel kuni Lunining organizmi cho‘chqa buyragini rad etgani aniqlangach, organ olib tashlandi. Bundan so‘ng u shifoxonadan chiqib, uyiga qaytdi. “Natija barcha kutilayotganidek bo‘lmagan bo‘lishi mumkin. Lekin ushbu 130 kun men uchun juda katta saboq bo‘ldi va bu tajriba kelajakda boshqa bemorlarga umid bag‘ishlaydi,” — deya izoh berdi Tovana Luni. Tibbiyotda yangi davr: cho‘chqa organi bilan hayot Tovana Luni 2016 yildan buyon gemodializda edi. Uning organizmi inson buyragini qabul qilish uchun mos kelmagan — immuniteti uni rad etishga tayyor edi. Shu sababdan shifokorlar ilk marta uning tanasiga genetik o‘zgartirilgan cho‘chqa buyragi o‘rnatishga qaror qilgan. Ushbu organ 2023 yil noyabridan 2024 yil apreligacha faoliyat ko‘rsatdi. Bundan avval shunga o‘xshash holatlarda cho‘chqa a’zolari faqat 2 oygacha xizmat qilgan. Nima uchun cho‘chqalar? Olimlar genetik o‘zgartirilgan cho‘chqalarning organlarini inson organizmiga moslashtirish ustida ish olib bormoqda. Bu donor organlar yetishmasligi muammosiga javob bo‘lishi mumkin. Fakt: – AQSHda 100 000 dan ortiq inson transplantatsiya navbatida turibdi; – Ulardan ko‘pchiligi — buyrak kutayotgan bemorlar; – Har yili minglab bemorlar navbatni kutar ekan, hayotdan ko‘z yummoqda. Tadqiqotlar davom etmoqda Hozirgacha AQSHda faqat 4 nafar bemorga cho‘chqa organi o‘rnatilgan: 2 ta yurak; 2 ta buyrak. Ular og‘ir ahvolda bo‘lgan va operatsiyadan keyin hayotdan ko‘z yumgan. Endi esa olimlar yengilroq holatdagi bemorlarda bunday transplantatsiyani sinab ko‘rmoqda. Masalan, 2024 yil yanvarda Nyu Hempshir fuqarosi cho‘chqa buyragini qabul qildi va hozirgacha o‘zini yaxshi his qilmoqda. Xitoy olimlari ham bunday tajribaning muvaffaqiyatli o‘tganini e’lon qilgan. [b]Xavf va umid o‘rtasidagi fan] Tovana Lunining 130 kunlik hayoti tibbiyotda yangi satrlar yozmoqda. Hali juda ko‘p savollar va xavotirlar bor, ammo bu ilmiy yo‘ldagi jasoratli qadamlar kelajakda minglab insonlar hayotini saqlab qolishi mumkin.

Foto: Swissinfo Donald Tramp 90 kunlik bojlar to‘xtatilishi haqida e’lon qilganidan bir necha soat oldin Shveysariya prezidenti va moliya vaziri Karin Keller-Zutter bilan muhim telefon muloqoti o‘tkazgan. Bloomberg agentligining xabar berishicha, aynan shu suhbat Trampning savdo to‘qnashuvida pozitsiyasini yumshatish to‘g‘risidagi qarorini qabul qilishda hal qiluvchi omillardan biri bo‘lgan. Bir vaqtning o‘zida ham moliya vaziri, ham mamlakat prezidenti Keller-Zutter 9 aprel kuni bo‘lib o‘tgan suhbatni ijtimoiy tarmoqda «ochiq va konstruktiv» deb atadi. U Bernning ikki tomonlama savdo bo‘yicha pozitsiyasini bayon etgani va AQSH manfaatlarini hisobga olish bo‘yicha yo‘llarni belgilaganini ta’kidladi. Tomonlar yaqin vaqtda muzokaralarni davom ettirishga kelishib olgan. Bloomberg tahliliga ko‘ra, Shveysariya prezidenti yarim soat ichida gapning mohiyatiga o‘tgan va aynan shaxsan Trampning moliyaviy manfaatlariga ta’sir qiladigan faktlarga urg‘u bergan. Keller-Zutter mamlakatining AQSH iqtisodiyotidagi roliga e’tibor qaratgan: Shveysariya Amerikadagi investitsiyalar bo‘yicha 6-o‘rinda, ishlab chiqarish sohasida — 4-o‘rinda, tadqiqot va ishlanmalar sohasida esa — 1-o‘rinda turishiga urg‘u bergan. «Men buni prezident Trampga tushuntirdim — va o‘ylayman, bu qaror qabul qilinishda ahamiyat kasb etdi», — degan u. Avvalroq Tramp Shveysariyadan keladigan barcha tovarlarga 31 foizlik boj joriy etish niyatida edi — bu Yevropa Ittifoqiga nisbatan belgilangan 20 foizdan ham yuqori. Bu qaror Bernda jiddiy xavotir uyg‘otdi: Shveysariya iqtisodiyoti eksportga yo‘naltirilgan va bunday yuqori tariflar uning asosiy tarmoqlariga jiddiy zarba bo‘lardi. Bundan tashqari, «Trump Watches» brendining ayrim luks soat modellari aynan Shveysariyada ishlab chiqarilishi ma’lum bo‘ldi. Ular orasida 2999 dollarlik xronograf va 100 ming dollarlik Tourbillon modeli bor. Bojlar ushbu ishlab chiqarishni bankrotlik bo‘sag‘asiga olib kelishi mumkin edi. Shu bilan birga, Shveysariyadan AQSHga olib kirilayotgan oltin hajmi keskin oshgan, dunyoda esa qimmatbaho metall narxlari tarixiy rekordlarni yangilayotgan bir paytda, Shveysariya bojlarni to‘xtatishga erishdi. Endi bu qanchagacha davom etadi, degan savol vujudga kelmoqda: Donald Tramp 3 oydan so‘ng bojlarni qayta joriy etmaydimi?

Britaniya qirollik oilasiga daxldor shaxslarning har bir harakati jamoatchilik diqqat markazida bo‘lishi tabiiy. Ammo Megan Marklning Brodveyga tashrifi undan ham ortiq shov-shuvga sabab bo‘ldi. Jipdagi gersoginya va “bo‘sh” kortej Megan Nyu-Yorkdagi Brodvey spektakliga hashamatli kortejda yetib keldi. Buning o‘zida g‘ayrioddiy narsa yo‘qdek ko‘rilishi mumkin. Ammo holat shunchaki “oddiy” emas edi. Gersoginya bitta jipda bo‘lgan, qolgan ikki mashinada esa faqat haydovchilar bo‘lgani jamoatchilikni hayratga soldi. Ko‘pchilik buni haddan tashqari ehtiyotkorlik va shovqinli namoyon qilish deb baholadi. Maxfiy xizmatdan shaxsiy jamogacha Page Six nashriga ko‘ra, Megan Markl o‘z shaxsiy xavfsizlik jamoasiga sobiq maxfiy xizmat agentlarini ham qo‘shgan. Ikki sobiq agent Nyu-York politsiyasiga tegishli avtomobilda bo‘lgan. Bu holat nafaqat jurnalistlar, balki “ko‘p ko‘rgan” paparatsilarni ham lol qoldirdi. Ular buni: “Mutlaqo g‘ayritabiiy”; “Ortiqcha”; “Vaziyatga mos kelmaydigan” harakat deb baholashdi. “Hatto Beyonse ham bunday qilmaydi” Mashhurlarni doimiy kuzatib yuradigan fotograflar ta’kidlashicha, Beyonse yoki Kim Kardashyan kabi yulduzlar odatda faqat bir mashinada harakatlanishadi va bu Meganning “ko‘rgazmali” chiqishini fonida yanada qizg‘in muhokamalarni keltirib chiqardi. Sodda “gersoginya” imijidan asar ham qolmadimi? Shahzoda Garrining turmush o‘rtog‘i sifatida doim “soddalik va samimiylik” shiori bilan tanilgan Megan Marklning bu galgi harakatlari uning imijiga butunlay teskari ta’sir ko‘rsatdi. Ijtimoiy tarmoqlardagi bahslar buni tasdiqlamoqda: ko‘pchilik “shou uchun shovqin” deb hisoblayotgan kortej haqida hali ancha gapiriladi.

Vengriyaning Seksard shahrida noodatiy va qiziqarli voqea – qabr qazish bo‘yicha 18-xalqaro chempionat bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu musobaqa mamlakatning Qabr qazuvchilar uyushmasi tomonidan aniq reja va tartib asosida tashkil etildi. Tadbir kasb sohasi nufuzini oshirishga xizmat qildi. Musobaqada ishtirokchilar ikki kishilik jamoalar shaklida qatnashdi. Ularga ikki soat vaqt berildi. Shu vaqt ichida har bir jamoa 200x80 santimetr o‘lchamda va 160 santimetr chuqurlikda qabr qazishi kerak edi. Ushbu qoidalar ishtirokchilardan nafaqat mahorat, balki diqqat va tezkorlikni ham talab qildi. Chempionat yakunida Parakletosz Nonprofit jamoasi g‘olib deb topildi. Bu jamoa ketma-ket ikkinchi yil chempionlikni qo‘lga kiritdi, bu ularning puxta tayyorgarligi va kasbiy darajasining yuqori ekanligini ko‘rsatdi. Tashkilotchilarning ta’kidlashicha, bunday musobaqalar kasb nufuzini oshirish bilan birga, yosh avlodni professional mutaxassislar bilan yaqindan tanishtiradi. Shuningdek, ishtirokchilarga jamoaviy hamkorlik va sog‘lom raqobat muhitida ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bu tadbirlar kasbiy malakani oshirish va sohani yanada rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega.

London shahrida tarixdagi eng yirik namoyishlardan biri bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, taxminan 1,5 million kishi «Qirollikni birlashtir» shiori ostida ko‘chalarga chiqdi. Ushbu katta aksiya Temza daryosining janubiy sohilida joylashgan Sazerk tumanida boshlandi. Namoyishchilar poytaxt markaziga yo‘nalib, Uaytholl hukumat binosi tomon harakat qilishdi. Ular Vestminster ko‘prigidan o‘tib, asosiy yig‘ilish joyi bo‘lgan bosh vazir Kir Starmerning qarorgohi oldidagi ko‘chada to‘plandi. Tashkilotchilarning ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu yirik harakatni English Defence League harakati asoschisi Tommi Robinson uyushtirgan. London ko‘chalarida yig‘ilgan odamlar turli plakatlar, shiorlar va da’vatlar bilan chiqish qildi. Kuzatuvchilar ta’kidlashicha, bu namoyish Buyuk Britaniyaning siyosiy jarayonlariga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shuningdek, namoyish nafaqat ishtirokchilar soni bilan, balki uyushganligi va siyosiy rang-barangligi bilan ham tarixiy voqea sifatida e’tirof etildi. Bu harakat mamlakatdagi siyosiy muhitda yangi davr boshlanishiga sabab bo‘lishi kutilmoqda. London aholisi tomonidan keng qo‘llab-quvvatlangan ushbu namoyish siyosiy faollik va birlashishning yorqin namunasi bo‘ldi.

Ozarbayjonda 2025 yil iyul oyidan boshlab qarindoshlar nikohi qonun bilan taqiqlanganidan so‘ng to‘ylar soni sezilarli darajada kamaydi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Masalan, iyun oyida 5 mingdan ortiq nikoh qayd etilgan bo‘lsa, iyul oyida bu ko‘rsatkich 2 694 taga tushdi. Mutaxassislar bu o‘zgarishlarni yaqindan qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlarni taqiqlovchi qonunning kuchga kirishi bilan bog‘lamoqda. Qonunga ko‘ra, umumiy bobosi yoki buvasi bo‘lgan aka-uka va opa-singil farzandlari, shuningdek, biologik qarindosh bo‘lgan amakivachchalar va xolavachchalar o‘rtasida nikoh to‘liq man etilgan. Ushbu qonunning asosiy maqsadi genetik nuqsonlar bilan tug‘iladigan bolalar sonini kamaytirish va sog‘lom avlodni ta’minlashdir. Tibbiyot mutaxassislari ta’kidlaganidek, qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlar ko‘pincha irsiy kasalliklar yuzaga kelishiga sabab bo‘ladi, bu esa kelajak avlod sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ozarbayjon Adliya vazirligining ma’lumotlariga ko‘ra, 2025 yilning yanvaridan iyuligacha mamlakatda 12 146 ta ajrim holati qayd etilgan, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilga nisbatan biroz kamaygan. Har 1000 kishi hisobiga ajrimlar darajasi 2,1 dan 2,0 ga tushgan. Yangi qonunga muvofiq, nikoh tuzish uchun ariza berayotgan shaxslar qarindoshlik darajasini aniqlash maqsadida tug‘ilganlik haqidagi guvohnoma hamda ota-onalarining hujjatlarini taqdim etishlari shart. Agar qonun buzilishi aniqlansa, bunday holatlar uchun ma’muriy yoki jinoiy javobgarlik belgilanadi. Ushbu qoidalar sog‘lom va barqaror jamiyat qurishga xizmat qiladi.

Fransiyada prezident Emmanuel Makronning faoliyatiga nisbatan yangi impichment jarayoni boshlandi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Parlamentda 104 nafar deputat ushbu tashabbusni qo‘llab-quvvatlab, respublika prezidentiga nisbatan ishonchsizlik masalasini rasmiy kun tartibiga kiritdi. “Insoumise France” partiyasi raisi Matild Pano ta’kidlashicha, 10 sentyabr kuni mamlakat bo‘ylab o‘tkazilgan ommaviy norozilik namoyishlaridan so‘ng ekologlar va kommunistlar bilan birgalikda 104 deputat Makronga impichment e’lon qilish tashabbusini imzoladi. Unga ko‘ra, prezident o‘z lavozimidan iste’foga chiqishi lozim. 10 sentyabr kuni “Hammasini yoping” shiori ostida Fransiya bo‘ylab yirik namoyishlar o‘tkazildi. Norozilar hukumatning iqtisodiy siyosatini tanqid qilib, byudjetni qisqartirishga qarshi chiqdi. Namoyishlar davomida ko‘chalar to‘silib, chiqindi qutilari yoqildi va politsiya bilan to‘qnashuvlar yuz berdi. Parlamentdagi ovoz berishda 364 deputat qarshi ovoz bergan bo‘lsa, 194 nafari hukumatga ishonchsizlik bildirdi. Natijada bosh vazir Fransua Bayru hukumati iste’foga chiqdi. Namoyishlardan so‘ng mamlakatning ko‘plab shaharlarida fuqarolar ommaviy yig‘ilishlar va ko‘cha bayramlari o‘tkazdi. Bu siyosiy vaziyat aholining diqqatini jalb qilganini ko‘rsatmoqda. Hozirda Fransiyadagi siyosiy inqirozning rivojlanishi va Makronning lavozimda qolishi yoki iste’foga chiqishi nafaqat mahalliy, balki xalqaro hamjamiyat tomonidan ham diqqat bilan kuzatilmoqda.

Tailandda 21 yoshli erkak 11 oylik qizini jonli efirda osib o‘ldirdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda The Mirror nashri xabar berdi. Hodisa Facebook ijtimoiy tarmog‘idagi jonli videotranslyatsiya vaqtida sodir bo‘lgan. Erkak avval qizini osib o‘ldirgan, so‘ngra o‘z joniga qasd qilgan. Ushbu voqea jamoatchilik orasida katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. Politsiya xodimlari ota va qizning jasadini Pxuketdagi tashlandiq mehmonxonada topdi. Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, erkakning bu qotillik harakati uning rafiqasi bilan yuzaga kelgan nizo sabab bo‘lgan. Hodisa ota-ona va oila munosabatlaridagi muammolarni yana bir bor ochib berdi. Bu voqea ota-onalar va oilalarga internet va ijtimoiy tarmoqlardagi xavflarga nisbatan ogohlikni oshirish zarurligini ko‘rsatmoqda. Jonli efirda bunday nopok harakatlarni namoyish qilish psixologik va ijtimoiy salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Hozirda voqea Pxuketdagi huquq-tartibot organlari tomonidan tergov qilinmoqda. Ota-onalarga farzandlarining xavfsizligini ta’minlash, internetda ehtiyotkorlik bilan harakat qilish hamda oilaviy muammolarni hal etish muhimligi yana bir bor eslatilmoqda.

Florida shtatida yuk mashinasi ishtirokidagi baxtsiz hodisa natijasida uch kishi halok bo‘ldi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu voqea Hindistondan kelgan haydovchi Harjinder Singx boshqaruvidagi yuk mashinasida sodir bo‘lgan. Hozirda Harjinder Singx qamoqda saqlanmoqda va unga qotillik ayblovi qo‘yilgan. Ushbu hodisadan so‘ng AQShda yashovchi hindistonlik haydovchilarga nisbatan bosim kuchaygan. Ba’zi haydovchilar ayrim shtatlarga borishdan cho‘chiyapti, boshqalari esa yo‘lda haqorat va tahqirlarga uchramoqda. Hindistonlik haydovchilar AQSh yuk tashish sohasida muhim o‘rin tutadi. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ularning 750 mingdan 150 ming nafari yuk mashinasi haydovchisi sifatida faoliyat yuritmoqda. Mutaxassislar bir kishining xatosi butun jamoaga nisbatan adolatsizlik ekanligini ta’kidlamoqda. Ularning fikricha, muammoni hal qilish uchun til bilimi va litsenziya qoidalari adolatli va aniq tartibga solinishi zarur. Shunday qilib, barcha haydovchilarga teng munosabatda bo‘lish muhimdir.

AQSH Mudofaa ilg‘or tadqiqot loyihalari agentligi (DARPA) inson qon tanachalarini yangilashga qaratilgan Smart-Red Blood Cells (Smart-RBC) dasturini taqdim etdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Ushbu loyiha sintetik biologiya texnologiyalari yordamida modifikatsiyalangan qizil qon hujayralarini yaratishga yo‘naltirilgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, Smart-RBC dasturining asosiy maqsadi — fiziologik signallarni aniqlay oladigan, tez va samarali qaror qabul qiladigan, shuningdek ularga javob bera oladigan “aqlli” qon hujayralarini ishlab chiqishdir. Bu hujayralar og‘ir sharoitlarda organizmning hayotiy funksiyalarini saqlashga, qonning holatini barqaror tutishga va jarohat yoki stress paytida insonning omon qolish imkoniyatlarini oshirishga yordam beradi. DARPA tomonidan berilgan ma’lumotlarga ko‘ra, Smart-RBC hujayralari uchta asosiy vazifani bajaradi: birinchidan, biomarkerlarni aniq aniqlash; ikkinchidan, ma’lumot asosida tez va oqilona qaror qabul qilish; uchinchidan, metabolik hamda fiziologik jarayonlarga ta’sir qiluvchi zarur molekulalarni ishlab chiqarish. Loyihaning dastlabki bosqichida jismoniy barqarorlikni ta’minlash va qonning qotib qolish jarayonini (gemostaz) mustahkamlashga e’tibor qaratiladi. Kelajakda Smart-RBC hujayralari termoregulyatsiya, universal qon mosligi va yuqori balandliklarda ham samarali ishlash imkoniyatlariga ega bo‘lishi rejalashtirilgan. Loyiha jami 36 oy davom etadi va ikki bosqichdan iborat. Birinchi bosqichda tadqiqotchilar ildiz hujayralarining differensiyalash jarayonida sintetik sxemalarni integratsiya qilish va ularning yetuk qizil qon hujayralarida funksional holatini saqlab qolish imkoniyatini o‘rganadilar. Ikkinchi bosqichda tizimlarni takomillashtirish, ularning samaradorligini sinovdan o‘tkazish va real sharoitlarda namoyish qilish ko‘zda tutilgan. Hozirda loyiha dastlabki bosqichda bo‘lib, inson organizmining omon qolish, chidamlilik va qiyin sharoitlarga moslashish qobiliyatini sezilarli darajada oshirishga qaratilgan. Shu bilan birga, Pentagon sintetik biologiya sohasidagi ilg‘or va strategik tadqiqotlarga katta mablag‘ ajratayotganini ko‘rsatmoqda.

Ertaga, 18-sentyabr kuni, Yer sayyorasiga 2025-yildagi eng yirik asteroidlardan biri yaqinlashishi kutilmoqda. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Quyosh astronomiyasi laboratoriyasining rasmiy ma’lumotlariga ko‘ra, “2025 FA22” nomli asteroid Toshkent vaqti bilan soat 12:00 atrofida Yerdan Oy orbitasining diametridan biroz kengroq masofada o‘tib, sayyoraga eng yaqin nuqtaga yetadi. Ushbu kosmik obyektning o‘rtacha diametri 166 metr, uzunligi esa 290 metrni tashkil qiladi. Massasi jihatdan u “Chelyabinsk” meteoritidan taxminan 1000 marta katta hisoblanadi. Rossiya Fanlar akademiyasining Kosmik tadqiqotlar instituti olimlari fikricha, bu asteroid 2025-yilda Yer yaqinidan million kilometrdan kamroq masofada o‘tadigan eng yirik va diqqatga sazovor kosmik jismlardan biridir. Shu bilan birga, Yer uchun xavfli jismlar ro‘yxatiga kiritilgan ko‘pchilik asteroidlarda bo‘lgani kabi, bu obyektning sayyora bilan to‘qnashuv ehtimoli juda past hisoblanadi. Olimlarning ta’kidlashicha, asteroidning harakatini teleskop yordamida aniq kuzatish deyarli imkonsizdir. Akademik astrofiziklar “to‘qnashuv ehtimoli amaliy jihatdan nolga teng”ligini bildiradilar, chunki asteroid orbitasini qisqa vaqt ichida tubdan o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan holatlar kombinatsiyasini tasavvur qilish qiyin. Bu esa aholi va olimlar uchun qo‘rquvsiz kuzatish imkonini yaratadi. Shuningdek, oldinroq 2025 PM nomli, diametri 50 metr bo‘lgan asteroidning Yer yaqinidan o‘tishi haqida ham ma’lumot berilgan edi. Bu kabi kuzatuvlar orqali kosmik jismlarning harakatini aniqlash va Yer xavfsizligini baholash imkoniyati kengaymoqda. Shunday qilib, olimlar sayyoramizni himoya qilish uchun muntazam ravishda kosmik obyektlarni kuzatishda davom etmoqda.