Dunyo yangiliklari

COVID-19 bilan kasallangan ko‘plab odamlar hid va ta’m bilish qobiliyatini yo‘qotgan holda uzoq vaqt davomida muammoga duch kelishgan. Ammo britaniyalik olimlar bu muammoni hal qilish usulini topishdi. The Guardian nashrining xabar berishicha, London Universitet Kolleji jarrohlari bu borada septorinoplastika nomli jarrohlik amaliyotidan foydalanishmoqda. COVID-19ning uzoq muddatli ta’siri va hid yo‘qolishi Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) ma’lumotlariga ko‘ra, COVID-19 bilan kasallangan har 100 kishidan 6 nafarida kasallik uzoq muddatli shaklga o‘tishi mumkin. Bu esa oylar yoki hatto yillar davomida hid va ta’m bilish qobiliyatining yo‘qolishiga olib keladi. Shu kungacha turli xil dori vositalari bu muammoni hal qila olmagan. Septorinoplastika – hidni qayta tiklash usuli London Universitet Kolleji jarrohlari hid va ta’mni qayta tiklash uchun burun yo‘llarini kengaytiruvchi septorinoplastika amaliyotidan foydalanishdi. Ushbu jarrohlik namoyish etganidek, burun yo‘llari 30 foizga kengayganida, havo hidlarni nazorat qiluvchi retseptorlarga yaxshiroq yetib boradi va hidni qayta tiklash jarayonini boshlaydi. Mutaxassislarning fikri va natijalar Tadqiqotni olib borgan rinologiya bo‘limining katta maslahatchisi, professor Piter Endryusning ta’kidlashicha, ushbu usul hid sezuvchi shilliq qavatni “uyg‘otadi” va uni sozlaydi. Amaliyot 12 nafar COVID-19 bilan uzoq vaqt davomida hid yo‘qotgan bemorda muvaffaqiyatli o‘tkazildi. Hozirda ularning barchasi normal hid va ta’m sezish qobiliyatini qayta tiklagan. Yangi usul umid bag‘ishlaydi Olimlar ushbu usulni yanada kengroq tadqiq qilish va ko‘proq bemorlarda sinab ko‘rishni rejalashtirishmoqda. Agar bu usul keng qo‘llanilsa, u COVID-19 oqibatida hid va ta’m yo‘qotgan minglab odamlarga umid bag‘ishlashi mumkin.

AQSHning sobiq prezidenti va yangi saylovlarda ishtirok etuvchi nomzod Donald Tramp ma’muriyati Qo‘shma Shtatlarga ayrim mamlakatlar fuqarolari uchun kirishni yanada cheklashni rejalashtirmoqda. Bu haqda The New York Times nashri xabar bermoqda. Yangi taqiqlar va “qizil ro‘yxat” Manbalarga ko‘ra, Vashington “qizil ro‘yxat” nomli yangi tizimni joriy qilishni rejalashtirmoqda. Bu tizimda muayyan davlatlar fuqarolarining AQSHga kirishi to‘liq taqiqlanishi mumkin. Ro‘yxatga quyidagi mamlakatlar kirishi mumkin: - Kuba - Eron - Liviya - Shimoliy Koreya - Somali - Sudan - Suriya - Venesuela - Yaman - Afg‘oniston (taklif etilayotgan variant) Cheklovlarning turli darajalari Rejalashtirilayotgan choralar fuqarolarning AQSHga kirish imkoniyatlarini har xil darajada cheklashni ko‘zda tutadi: 1. Qizil ro‘yxat – Ushbu ro‘yxatdagi davlatlar fuqarolari AQSHga kirishi butunlay taqiqlanadi. 2. Pushti ro‘yxat – Bu davlatlar fuqarolari uchun kirish cheklangan bo‘ladi, lekin to‘liq yopilmaydi. Masalan, faqat boy tadbirkorlar yoki maxsus viza toifalariga ruxsat berilishi mumkin. 3. Sariq ro‘yxat – Ushbu mamlakatlarga o‘z kamchiliklarini to‘g‘rilash uchun 60 kun beriladi. Agar belgilangan talablar bajarilmasa, ular “qizil” yoki “pushti” ro‘yxatga o‘tkaziladi. Bu kamchiliklar orasida: AQSHga kelayotganlar haqida noto‘g‘ri ma’lumot taqdim etilishi; Pasport va xavfsizlik tekshiruvi tizimlarining zaifligi; Ayrim mamlakatlarning taqiqlangan davlatlardan kelgan shaxslarga fuqarolik sotishi. Viza va grin-karta egalariga ta’siri Hozircha amaldagi vizalar va grin-karta (Green Card) egalariga bu taqiqlar qanday ta’sir qilishi noma’lum. Qo‘lda mavjud vizalar bekor qilinishi mumkinligi yoki yo‘qligi bo‘yicha rasmiy ma’lumot yo‘q. Tramp ma’muriyatining ilgari joriy qilgan taqiqlari Tramp ilk bor 2017 yilda ayrim davlatlar fuqarolariga nisbatan kirishni cheklovchi qarorlarni joriy qilgan edi. Ushbu taqiq dastlab Chad, Eron, Liviya, Shimoliy Koreya, Suriya, Venesuela va Yamanni qamrab olgan. Keyinchalik, 2020 yilda bu ro‘yxatga qo‘shimcha ravishda Nigeriya, Eritreya, Myanma, Qirg‘iziston, Tanzaniya va Sudan qo‘shilgan. Baydenning taqiqlarni bekor qilishi Jo Bayden 2021 yilda prezidentlikka kelganidan so‘ng, Tramp ma’muriyati joriy qilgan barcha viza taqiqlarini bekor qildi. Uning o‘rniga AQSHga keluvchi fuqarolarni individual tekshirish tizimi qayta joriy qilindi. Agar Tramp qayta prezidentlikka saylansa, u AQSHga kirish qoidalarini yanada qat’iylashtirishi mumkin. Bu choralar ayrim mamlakatlar fuqarolari uchun jiddiy cheklovlar yaratishi ehtimoli yuqori. Hozircha, bu masala bo‘yicha rasmiy qaror qabul qilinmagan, ammo taklif muhokama qilinayotgani ma’lum. Foto: Jim Wilson/The New York Times

Yaqin Sharqdagi ziddiyat yanada kuchaymoqda. HAMAS harakati Isroilning G‘azo sektorida harbiy harakatlarni qayta boshlashi garovdagi fuqarolar hayoti uchun xavf tug‘dirishi haqida ogohlantirdi. HAMASning harbiy qanoti vakili Abu Ubayda 6 mart kuni videomurojaat yo‘llab, Isroil har qanday hujumni kuchaytirsa, garovdagi ayrim shaxslar o‘ldirilishini ta’kidladi. Isroil va garovdagilar masalasi Isroil rasmiylariga ko‘ra, HAMAS a’zolari hali ham 59 nafar garovdagini ushlab turibdi. Ularning 24 nafari tirik, 35 nafari esa o‘lgan. Garovdagilar orasida Isroil va Germaniya fuqaroligiga ega yosh harbiy hamda Tailand fuqarosi ham bor. Sulh kelishuvi va uning buzilishi ehtimoli Joriy yilning yanvar oyida Isroil va HAMAS AQSH, Qatar va Misr vositachiligida G‘azoda otishmalarni vaqtincha to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga erishgan edi. Bu kelishuv 19 yanvarda kuchga kirib, 1 martda uning birinchi bosqichi yakunlandi. Birinchi bosqich doirasida 33 nafar isroillik garovdan ozod qilindi, shu jumladan sakkiz kishining jasadi Isroilga qaytarildi. Buning evaziga Isroil 1500 dan ortiq falastinlik mahbuslarni ozod etdi. Biroq, 1 martdan keyin sulhni uzaytirish bo‘yicha hali kelishuvga erishilmagan. Isroil rasmiylari, agar HAMAS garovdagilarni ozod qilishda davom etmasa, qayta harbiy harakatlarga kirishishga tayyorlanayotganini ma’lum qildi. Yangi bosqichga tayyorgarlik Isroil va HAMAS o‘rtasidagi keskinlik tobora kuchaymoqda. Agar tomonlar muzokaralar orqali kelishuvga erishmasa, yaqin kunlarda G‘azo sektorida yangi harbiy mojaro boshlanishi mumkin. Bu esa fuqarolar uchun yanada og‘ir oqibatlarga olib kelishi ehtimoli yuqori.

Janubiy Koreya prezidenti Yun Sok Yol hibsdan ozod etildi. U mamlakatda harbiy holat e’lon qilish va isyonga undash ayblovlari bilan qamoqqa olingan edi. Yonhap agentligining xabar berishicha, Seul markaziy sudi prezidentni himoya qilish bo‘yicha kiritilgan iltimosnomani qanoatlantirgan. Harbiy holat va impichment jarayoni Yun Sok Yol 2024 yil 3 dekabr kuni Janubiy Koreyada harbiy holat e’lon qilib, bu qarorni «Shimoliy Koreya kommunistik kuchlarining tahdidi»ga qarshi himoya maqsadida qabul qilinganini aytgan edi. Biroq mamlakat parlamenti bir necha soat o‘tib, bu qarorni bekor qildi va prezidentni isyonga undashda aybladi. Shundan so‘ng parlament Yun Sok Yolga nisbatan impichment jarayonini boshlatdi. Konstitutsiyaviy sud bu qarorni tasdiqlashi kerak, biroq hozircha hech qanday qaror chiqarilmagan. Sudning yakuniy xulosasigacha prezident rasman o‘z lavozimida qoladi. Hibsga olish va ozod etilish jarayoni Yun Sok Yol tergov jarayoniga kelmagani uchun sud uni hibsga olish orderini bergan. Biroq prezident xavfsizlik xizmati tergovchilarning urinishlariga to‘sqinlik qilgani sababli, Yun Sok Yol faqat 15 yanvarda qo‘lga olindi. 18 yanvarda esa Seul sudi uni hibsga olish haqida qaror chiqardi. U shu kundan buyon Seul janubidagi Uivang shahridagi tergov izolatorida saqlanayotgandi. Bu Janubiy Koreya tarixida hokimiyatda turgan davlat rahbarining hibsga olinishi bilan bog‘liq ilk holat bo‘ldi. Fevral oyi oxirida Seulda prezidentga qarshi sud jarayoni boshlangan edi. Prokurorlarning xavotiri va ehtimoliy jazo Prokurorlar Yun Sok Yol ozod etilgandan so‘ng dalillarni yo‘q qilishga urinishi va ishga bog‘liq shaxslar bilan uchrashishidan xavotirda. Agar sud prezidentni aybdor deb topsa, u bir necha yillik qamoq jazosiga hukm qilinishi mumkin. Hozircha, Yun Sok Yol ozodlikda, biroq uning kelajagi Konstitutsiyaviy sudning yakuniy qaroriga bog‘liq bo‘lib qolmoqda. Sud jarayonining keyingi bosqichi mamlakatda katta qiziqish bilan kuzatilmoqda.

Agar siz "hamma narsani ko‘rganman" deb o‘ylasangiz, bu videokadrlar fikringizni o‘zgartirishi mumkin. Turkmaniston poytaxti Ashxobodda bo‘lib o‘tgan ushbu to‘y marosimi haqiqiy shohona tadbirga aylandi. Milliy urf-odatlar va hashamat uyg‘unligi Videolavhalardan ko‘rish mumkinki, marosim karnay va surnaylar sadosi ostida o‘tkazilgan. Raqqos va raqqosalar milliy kiyimlarda jo‘shqin raqstar ijro etmoqda. Bu esa to‘yga milliy kolorit bag‘ishlab, uni yanada ko‘rkam va esda qolarli qilib qo‘ydi. Yasatilgan mashinalar karvoni va tantanaviy kirib kelish To‘yda eng diqqatga sazovor jihatlardan biri – inomarkalar karvoni bo‘ldi. O‘ziga xos bezaklar bilan to‘liq bezatilgan "Mercedes-Benz" va boshqa mashina modellari zalga tantanaviy tarzda kirib keldi. Bu holat hashamatli marosimning asosiy nuqtalarida biri bo‘ldi. Hashamatli muhit va hadyalar To‘yda faqatgina milliy an’analar emas, balki moddiy taraqqiyot belgilarini ham ko‘rish mumkin. Videoda mehmonlar tomonidan pullar sochilayotgani aks etgan. Bu esa Markaziy Osiyodagi ayrim to‘y an’analarining bir qismi bo‘lib, kelin-kuyovga baraka va farovonlik tilash ramzi hisoblanadi. Zamonaviy va milliylik uyg‘unligi Ashxoboddagi bu to‘y marosimi nafaqat hashamatliligi, balki milliy va zamonaviy an’analar uyg‘unligi bilan ham e’tiborga molik. Bunday tantanalar Turkmanistondagi to‘y madaniyatining nafaqat milliy, balki zamonaviy trendlarga ham moslashib borayotganini ko‘rsatadi. Bu to‘y marosimi nafaqat qatnashgan mehmonlar, balki internet foydalanuvchilari orasida ham katta qiziqish uyg‘otdi. Ko‘pchilik uni Markaziy Osiyodagi eng hashamatli to‘ylardan biri deb baholamoqda.

AQSH Ukrainada davom etayotgan urush sharoitida Rossiya bilan munosabatlarni qayta tiklashga harakat qilmoqda. Vashingtondagi Tashqi aloqalar kengashida 6 mart kuni bo‘lib o‘tgan chiqishi davomida AQSHning Ukraina va Rossiya bo‘yicha maxsus vakili Kit Kellog bu tashabbusni milliy manfaatlarni himoya qilish va AQSHning «cheksiz proksi-urush»ga jalb qilinishining oldini olish istagi bilan izohladi. Amerika Rossiya bilan muloqotga tayyor Kellogning ta’kidlashicha, AQSH Rossiya bilan munosabatlarni yaxshilash uchun Tramp ma’muriyati tomonidan tinchlik kelishuviga erishish yo‘lida shoshilinch choralar ko‘rilmoqda. Uning so‘zlariga ko‘ra, Oq uy urushni tugatish uchun har ikki tomonga bosim o‘tkazishni rejalashtirmoqda. «Demak, siz hozir ko‘rayotgan va guvoh bo‘layotgan narsa Tramp ma’muriyatining tinchlik kelishuviga erishish uchun ikkala tomonni stolga tortishga qaratilgan shoshilinch sa’y-harakatlaridir», — dedi Kellog. Rossiyaga bosim o‘tkazish strategiyalari AQSH Rossiyaga nisbatan bir qator iqtisodiy va siyosiy bosim choralarini ko‘rishga tayyor. Kellog bu borada bir nechta misollarni keltirdi: Rossiyaning «soyadagi floti»ga qarshi yangi sanksiyalar joriy etish. Muzlatilgan Rossiya aktivlarini tortib olish va ularni Ukrainani qayta tiklashga yo‘naltirish. Rossiya energetika sektoriga maksimal bosim o‘tkazish. Bu choralar Rossiya iqtisodiyotiga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin, biroq ularning qanday natija berishi hozircha noma’lum. Ukraina razvedka ma’lumotlarini almashish bo‘yicha ayblanmoqda Kellog, shuningdek, Ukraina bilan razvedka ma’lumotlari almashinuvi to‘xtatilishiga ham izoh berdi. CBS jurnalisti Margaret Brennan bu qaror Rossiya uchun katta imtiyoz bo‘lishi mumkinligini va Ukraina harbiylariga jiddiy ta’sir etishini ta’kidladi. Bu haqda gapirar ekan, Kellog razvedka ma’lumotlarini almashishni to‘xtatishda Ukraina o‘zini ayblashi kerakligini aytdi. Uning fikricha, bu qaror AQSH manfaatlariga mos ravishda qabul qilingan. Kellogning chiqishi AQSHning Rossiya bilan munosabatlarini qayta ko‘rib chiqish istagini namoyon etmoqda. Vashington tinchlik kelishuvi ustida ish olib borayotgan bo‘lsa-da, bu jarayonda Rossiyaga nisbatan bosimni kuchaytirishdan voz kechmoqchi emas. Shu bilan birga, Ukraina bilan razvedka hamkorligi masalasi ham bahsli holatda qolmoqda. AQSHning bu yangi strategiyasi qanday natija beradi — vaqt ko‘rsatadi.

Amerika Qo‘shma Shtatlari Markaziy razvedka boshqarmasi (CIA)da ommaviy ishdan bo‘shatish jarayoni boshlandi. The New York Times nashri o‘z manbalariga tayanib, CIA so‘nggi ikki yil ichida ishga qabul qilingan xodimlarni ishdan bo‘shatishga kirishganini ma’lum qildi. Qanday qilib ishdan bo‘shatish amalga oshirilmoqda? Ma’lumotlarga ko‘ra, agentlikning Langleydan tashqaridagi maxsus ofisiga chaqirilgan xodimlardan hizmat ma’lumotlarini topshirish talab qilinmoqda. Gazeta bu xabarni CIA matbuot xizmati tasdiqlaganini ma’lum qildi. Hozircha, nechta xodim ishdan bo‘shatilgani rasman aniq emas. Biroq manbalarga ko‘ra, CIA rahbariyati barcha yangi xodimlarni haydashni rejalashtirmayapti, balki aniq bir xodimlar qatlamidan foydalanishni to‘xtatmoqda. Langleydagi asabiy muhit Gazeta manbalari CIA xodimlari orasida katta tartibsizlik va xavotir borligini ma’lum qilmoqda. Ayrim xodimlar ishdan bo‘shatish to‘g‘risidagi xabarlardan keyin telefon qo‘ng‘iroqlariga javob berishdan ham qo‘rqayotgani haqida yozilgan. "Ishdan bo‘shatishlar boshqarmadagi ma’naviyatni pasaytirdi va xodimlar ish unumdorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatdi", — deyiladi gazeta xabarnomasida. Bu qaror nimaga asoslangan? Ommaviy ishdan bo‘shatishlar CIA direktori Jon Ratkliffning agentlik xodimlarini o‘z xohishiga ko‘ra ishdan bo‘shatish huquqini qonuniylashtirgan sud qaroridan bir necha kun o‘tib amalga oshirildi. Bu qarordan so‘ng, agentlikda ichki o‘zgarishlar boshlangani va "keraksiz" deb topilgan xodimlarni qisqartirish rejasi amalga oshirilayotgani taxmin qilinmoqda. CIAdagi o‘zgarishlar nimani anglatadi? AQSHdagi eng muhim razvedka agentliklaridan biri bo‘lgan CIAdagi bu o‘zgarishlar AQSH tashqi va ichki razvedka siyosatiga ham ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Markaziy razvedka boshqarmasidagi ommaviy qisqartirishlar milliy xavfsizlik strategiyasi va agentlik siyosatida qandaydir yo‘nalish o‘zgarishi bo‘layotganini ko‘rsatishi ehtimoldan holi emas. Kelgusi kunlarda CIAdagi o‘zgarishlar, ayniqsa, ichki razvedka sohasida qanday yangiliklarga olib kelishi katta qiziqish bilan kuzatilmoqda.

O‘zbekistonliklar Koreyaning mashhur zavodiga yuqori maosh evaziga ishga taklif qilinmoqda. Bu haqda Migratsiya agentligi xabar berdi. Unda aytilishicha, qonunchilikka muvofiq tegishli litsenziya asosida faoliyat yuritayotgan “WORKMALL” xususiy bandlik agentligi mehnat bozorida talab yuqori bo‘lgan ish o‘rinlari uchun tanlov e’lon qildi. Koreyaning eng yirik og‘ir sanoat kompaniyasi — Samsung kemasozlik zavodi elektriklarni ishga taklif qilmoqda. Ish o‘rinlari: 139 ta, eng kam ish haqi: 1720 dollar. Nomzodlarga qanday talablar bor? Quyidagi yo‘nalishlardan birida bakalavr yoki undan yuqori darajadagi diplom: elektr energetika elektr texnikasi, elektr mexanika va elektr texnologiyalari, 22-35 yosh oralig‘i, 1 yildan ortiq ish tajribasi, sudlanmagan bo‘lishi kerak. Tanlov 4-7 aprel kunlari Samsung kemasozlik zavodi vakillari tomonidan o‘tkaziladi. Imtihondan muvaffaqiyatli o‘tgan dastlabki 40 nafar nomzod joriy yilning iyun oyida Koreyaga jo‘nab ketadi. Ma’lumot uchun, O‘zbekistonda 2018-2023-yillarda aholi daromadining 16 foizi migrantlar ulushiga to‘g‘ri kelgan. Chet ellarda ishlayotgan yurtdoshlar har yili O‘zbekistonga o‘n ikki-o‘n besh milliard dollar jo‘natadi. Prezidentning “Xorijda mehnat faoliyatini amalga oshirish jarayonlarini tartibga solish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori qabul qilingan. Qarorga ko‘ra, 2024 yil 1 noyabrdan: xorijiy ish beruvchilar tomonidan taklif qilinayotgan ish o‘rinlari haqidagi barcha ma’lumotlar Migratsiya agentligining elektron platformasi, OAV va ijtimoiy tarmoqlarda ochiq e’lon qilib boriladi; Agentlikning elektron platformasida fuqarolarga o‘zining rezyumesini shakllantirish va joylashtirish hamda e’lon qilingan ish o‘rinlari bo‘yicha tanlovlarda erkin ishtirok etish imkoniyati yaratiladi; vaqtincha mehnat faoliyatiga chiqib ketayotgan fuqarolarga Migratsiya jamg‘armasi hisobidan 10 million so‘mgacha ikki yil muddatga mikrokreditlar ajratiladi; fuqarolarning xorijda ishga joylashishi va “ishchi viza”ga oid hujjatlarini rasmiylashtirish bo‘yicha bepul konsalting xizmatlari ko‘rsatiladi. 2024 yil 1 dekabrdan agentlik tomonidan ta’lim tashkilotlarida xorijga ishga ketmoqchi bo‘lgan fuqarolarni kasb-hunar va chet tillariga o‘qitish bo‘yicha buyurtmalar joylashtirish tartibi joriy etiladi. Shuningdek, xususiy bandlik agentliklari tomonidan litsenziya olish uchun zaxira qilinadigan mablag‘lar miqdori BHMning 8500 baravaridan 4000 baravarigacha tushiriladi.

AQSH prezidenti Donald Tramp G‘azo sektoridagi garovdagilarni ozod qilish talabini bildirganidan so‘ng, HAMAS uning so‘zlariga munosabat bildirdi. Bu haqda Al Arabiya nashri xabar tarqatdi. HAMAS vakili Abdul-Latif al-Qanua AQSH rahbarining bayonotini tanqid qilib, bunday tahdidlar Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyaxuni qo‘llab-quvvatlash va G‘azo qamalini kuchaytirishni anglatishini bildirdi. HAMAS: "Tinchlik kelishuviga amal qilish kerak" Abdul-Latif al-Qanua garovdagilarning ozod etilishi uchun eng samarali yo‘l tinchlik kelishuvining ikkinchi bosqichiga o‘tish ekanini ta’kidladi. Unga ko‘ra, vositachilar homiyligida imzolangan shartnomaga amal qilish zarur. Yanvar oyida kuchga kirgan tinchlik kelishuvi AQSH vakili, shuningdek, Bayden ma’muriyatining iste’foga chiqayotgan vakillari ishtirokida muhokama qilingan edi. 2 mart kuni kelishuvning birinchi bosqichi tugadi, ammo Isroil undan so‘ng G‘azoga gumanitar yordam kirishini taqiqladi va HAMASdan urush muzokaralariga kirishmasdan turib, qolgan garovdagilarni ozod qilishni talab qildi. Bu cheklov G‘azoda yashovchi 2,3 million aholi orasida ocharchilik xavfini kuchaytirishi mumkin, deydi tahlilchilar. Trampning keskin tahdidi Tramp HAMASga qaratilgan oxirgi ogohlantirishini e’lon qildi: "Tanlov sizning qo‘lingizda. Barcha garovdagilarni hoziroq, kechiktirmasdan ozod qiling va o‘ldirilgan odamlarning jasadlarini darhol qaytarib bering, aks holda sizga juda yomon bo‘ladi. Agar aytganimni qilmasangiz, HAMASning birorta a’zosi ham omon qolmaydi. Men Isroilga bu ishni yakunlash uchun barcha zarur narsalarni yubormoqdaman." Tramp G‘azo aholisiga murojaat qilib, ularni garovdagilarni ozod qilishga chaqirdi, aks holda ularni og‘ir oqibatlar kutayotganini ta’kidladi: "G‘azo xalqiga esa: sizni ajoyib kelajak kutmoqda, lekin garovdagilarni ushlab tursangiz, bu sizga nasib etmaydi." Tramp Isroilga harbiy yordamni davom ettirmoqda Ma’lumotlarga ko‘ra, Donald Tramp 42 kun ichida Isroilga 12 milliard dollarlik harbiy yordam yuborgan. AQSH prezidenti tashqi yordam dasturlarini moliyalashtirishni to‘xtatganiga qaramay, Isroilni harbiy jihatdan qo‘llab-quvvatlashda davom etmoqda. 3 mart kuni Tramp Ukrainaga harbiy yordamni to‘xtatish haqida qaror chiqargan edi. Bu esa xalqaro maydonda keskin bahslarga sabab bo‘ldi. HAMAS va AQSH o‘rtasidagi keskin munosabatlar va tinchlik muzokaralari bo‘yicha kelishmovchilik G‘azo hududidagi vaziyatni yanada og‘irlashtirishi mumkin. Hozircha, tomonlar o‘zaro murosa topa olmayapti va bu nizo xalqaro maydonda ham katta e’tibor qozonmoqda.

Florida shtati politsiyasi Tiffany & Co. zargarlik do‘konidan 769,5 ming dollarlik sirg‘alarni o‘g‘irlagan, so‘ngra ularni yutib yuborgan erkak hibsga olinganini xabar qildi. Politsiya ma’lumotiga ko‘ra, 32 yoshli Djeytan Gilder do‘kon xodimlariga “professional sportchi” uchun buyurtma qilayotganini aytgan va ulardan qimmatbaho mahsulotlarni ko‘rsatishni so‘ragan. Sirg‘alarni yutib yuborgan holda qo‘lga tushdi Politseylarning taxminiga ko‘ra, u sirg‘alarni o‘g‘irlab, do‘kondan qochgan. Hodisa sodir bo‘lgan kuniyoq uni hibsga olishgan va ushlash vaqtida Gilder bir nechta buyumlarni yutib yuborgan, deb qayd etildi. Ular orasida o‘g‘irlangan sirg‘alar ham bo‘lishi mumkin. Shuningdek, u do‘kondan brilliant uzuk o‘g‘irlashni ham rejalashtirgan, ammo qochish vaqtida uni tushirib yuborgan bo‘lishi ehtimol qilinmoqda. Politsiya rentgen orqali tekshiruv o‘tkazdi Hibsga olingach, politsiya xodimlari rentgen apparati orqali uning qornida nomuayyan buyum borligini aniqlagan. Ammo politsiya BBC savoliga javoban, sirg‘alar qaytarilgani yoki yo‘qligi haqida ma’lumot berishdan bosh tortdi. Gilder oldin ham Tiffany & Co. do‘konini o‘g‘irlagan Ma’lumotlarga ko‘ra, Gilder 2022 yilda ham Texasdagi Tiffany & Co. do‘konidan o‘g‘irlik qilgan. Shuningdek, u Kolorado shtatida 48 ta hibsga olish orderiga ega. Unga niqob taqib o‘g‘irlik qilish va katta miqdordagi qimmatbaho buyumlarni o‘g‘irlash aybi qo‘yildi. Sud qarori chiqmaguncha, Gilder o‘zini aybsiz deb hisoblash huquqiga ega.

Ukraina Qurolli kuchlarining (UQQ) sobiq bosh qo‘mondoni, hozirda Ukrainaning Buyuk Britaniyadagi elchisi Valeriy Zalujniy AQSHning xalqaro siyosatini keskin tanqid qildi. Bu haqda The Times nashri xabar bermoqda. Zalujniyning tanqidi: G‘arb birligi xavf ostida Zalujniyning so‘zlariga ko‘ra, dunyo tartibini o‘zgartirishga faqat geosiyosiy raqiblar emas, balki AQSH ham harakat qilmoqda. "Dunyo tartibini o‘zgartirishga faqat yovuzlik o‘qi urinmayapti… AQSH dunyo tartibini buzmoqda. Oq uy butun G‘arb dunyosining birligini shubha ostiga qo‘ygani aniq", – dedi u Qirollik xalqaro munosabatlar institutidagi chiqishida. Vashington Yevropa xavfsizligini qanday o‘zgartirmoqda? Ukraina elchisining fikricha, AQSH hozirda xavfsizlik masalalarini Yevropaga topshirishga harakat qilmoqda. Uning ta’kidlashicha, Vashington Yevropani mustaqil ravishda xavfsizlikni ta’minlashga majbur qilmoqchi va bu NATO kelajagiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Zalujniy shuningdek, NATOning yo‘qolish ehtimolini ham tilga oldi va bu holat Rossiyaning Yevropaga ta’sirini kuchaytirishi mumkinligini ta’kidladi. "NATO tugatilishi mumkin, Rossiya esa Yevropa ortidan keladi", – dedi u. Zalujniyning siyosiy kelajagi qanday? Valeriy Zalujniy Ukrainada prezidentlik saylovlarida ishtirok etishi mumkin bo‘lgan ehtimoliy nomzodlardan biri hisoblanadi. Ukrainadagi manbalarga ko‘ra, u hali o‘z siyosiy kelajagi haqida yakuniy qarorni qabul qilmagan. Shu bilan birga, Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiyning ma’muriyati Zalujniyni saylovlarda qatnashmaslikka ko‘ndirishga urinmoqda. Ukrainadagi siyosiy muhitda Zalujniyning kelajagi juda muhokamali masalaga aylanmoqda. "Strana.ua" nashrining xabar berishicha, AQSH prezidenti Donald Tramp ma’muriyati Ukraina siyosiy va harbiy elita vakillari bilan yashirin muzokaralar olib borgan. Bu muzokaralar Zalujniy va boshqa Ukraina siyosatchilariga qanday ta’sir qiladi, hozircha noma’lum. Zalujniyning chiqishi xalqaro hamjamiyatda katta qiziqish uyg‘otmoqda. Uning AQSH siyosatiga nisbatan tanqidi, NATOning ehtimoliy parchalanishi va Rossiyaning Yevropa bilan munosabatlari haqidagi fikrlari jahondagi geosiyosiy vaziyatning murakkablashib borayotganidan darak beradi. Shuningdek, uning kelajakda Ukraina prezidentligi uchun kurashish ehtimoli Ukrainadagi siyosiy jarayonlarni yanada qizg‘inlashtirishi mumkin.

Haj va Umra ziyorati paytida Makkaga millionlab musulmonlar tashrif buyurishadi. Bu odam gavjumligida bir guruh a’zolari bir-birlarini yo‘qotib qo‘ymaslik uchun o‘zgacha usullarni o‘ylab topishadi. Indoneziyalik ziyoratchi ayollar esa bu masalada ajoyib va noodatiy yo‘lni tanlashdi. Yaqinda Internetda tarqalgan suratlar va videolarda Indoneziyalik ayollar guruhi o‘z hijoblariga katta quyoshguli (sunchiroq) belgilarini taqib olgani ko‘rinib turibdi. Ular bir xil rangdagi, ya’ni qizg‘ish-sariq hijob kiyib, orqa qismiga quyoshguli biriktirishgan. Bu esa ularni gavjum odamlar ichida osonlikcha tanib olish imkonini beradi. Birlik va tashkilotchilik namunasi Indoneziyalik ziyoratchilar uchun bugungi kunda jamoaviy safarlarda uyushqoqlik va tashkilotchilik katta ahamiyatga ega. Ular bir guruh bo‘lib, ziyoratni amalga oshirish paytida bir-birini yo‘qotib qo‘ymaslik uchun shu kabi vizual belgilardan foydalanishadi. Bu nafaqat amaliyot nuqtayi nazaridan qulaylik beradi, balki ziyoratchilar orasida birdamlik va hamjihatlik hissini ham mustahkamlaydi. Haj va Umrada odam gavjumligi – asosiy muammolardan biri Makka va Madina ziyorati paytida haj va umra amallarini bajarayotgan musulmonlar orasida yo‘qolib qolish, guruhlardan ajralib ketish kabi holatlar tez-tez uchrab turadi. Shuning uchun turli mamlakatlardan kelgan ziyoratchilar alohida belgilariga ega bo‘lishni ma’qul ko‘rishadi. Indoneziyalik ayollar esa o‘zlarining yakkalanib qolmaslik usuli sifatida yorqin va ajralib turadigan quyoshguli belgini tanlashgan. Indoneziyalik ziyoratchi ayollarning mazkur innovatsion usuli nafaqat ularning o‘zaro aloqalarini mustahkamlaydi, balki ziyorat jarayonidagi qulaylikni ham oshiradi. Bu oddiy, ammo juda samarali usul orqali ular guruh a’zolarini osonlikcha tanib olishlari mumkin. Bunday ijodiy yondashuvlar haj va umra safarida tashkilotchilikni yaxshilashga va har bir ziyoratchining xavfsizligini ta’minlashga xizmat qiladi.

Isroil mudofaa armiyasi (IDF) bosh shtabida o‘zgarishlar sodir bo‘ldi. 5 mart kuni general-leytenant Eyal Zamir rasman Isroil armiyasining bosh shtabi boshlig‘i lavozimiga kirishdi. Uning ta’kidlashicha, 2025 yil Isroil uchun G‘azo sektori va Eronga qaratilgan urush yili bo‘ladi. Bu haqda The Jerusalem Post nashri xabar berdi. Zamir: “G‘alaba eng muhim qadriyat” Eyal Zamir o‘z nutqida Isroil armiyasining kelgusi rejalari haqida fikr bildirdi. Uning ta’kidlashicha, Isroil armiyasi faqat tiyib turish taktikasini qo‘llabgina qolmasdan, aniq g‘alaba qozonish maqsadida ish yuritishi lozim. “Isroil mudofaa armiyasi so‘nggi yillarda faqatgina nisbiy g‘alaba yoki hujumlarni tiyib turishga e’tibor qaratdi. Lekin biz bu taktikani o‘zgartirishimiz lozim. 'G‘alaba' tushunchasi biz uchun strategik qadriyat bo‘lishi kerak”, — dedi Zamir. Zamirning ta’kidlashicha, Isroil armiyasi kelgusi yilda G‘azo va Eron yo‘nalishidagi harbiy harakatlarga alohida e’tibor qaratadi. U bu rejalarga yangi tank diviziyasini tuzish, piyoda qo‘shinlarini kuchaytirish va harbiy strategiyani qayta ishlab chiqish kabi vazifalarni kiritishni rejalashtirmoqda. Yangi general-leytenantning maqsadlari Eyal Zamir armiyadagi eng yuqori lavozimlardan biriga kirishar ekan, Isroil mudofaa kuchlarini yanada kuchaytirish va yangi harbiy muvaffaqiyatlarga erishishga va’da berdi. U, shuningdek, G‘azo sektorida HAMAS tomonidan garovga olingan fuqarolarni ozod etish uchun barcha imkoniyatlar ishga solinishini ta’kidladi. “Garovda qolgan odamlar oilalariga murojaat qilaman: ularni qutqarish uchun qo‘limdan kelgan barcha ishni qilaman”, — dedi Zamir. Uning ta’kidlashicha, Isroil mudofaa armiyasi yangi davrga mos ravishda o‘zini qayta shakllantirishga va raqiblarga qarshi kurashish strategiyasini o‘zgartirishga majbur. Isroil va Eron o‘rtasidagi mojaro avj olmoqda Isroil armiyasi rahbariyatining Eronga qaratilgan bayonotlari Tel-Aviv va Tehron o‘rtasidagi keskinlikni yanada kuchaytirishi mumkin. Oxirgi oylarda Isroil va Eron o‘rtasida hujumlar almashinuvi kuzatilmoqda. Jumladan, Isroil Eronga qarashli harbiy obyektlarga havo hujumlarini amalga oshirgan, Eron esa buning javobi sifatida o‘zining mintaqadagi ittifoqchilarini qo‘llab-quvvatlashini ma’lum qilgan. Shu sababli, 2025 yil haqiqatan ham Isroil uchun G‘azo va Eronga qaratilgan harbiy harakatlar yili bo‘lishi mumkin. General-leytenant Eyal Zamir Isroil mudofaa armiyasi bosh shtabiga rahbar etib tayinlandi va 2025 yil G‘azo va Eronga qarshi kurashda hal qiluvchi yil bo‘lishi mumkinligini bildirdi. U Isroil armiyasini qayta qurish, yangi harbiy strategiyani ishlab chiqish va mamlakat xavfsizligini ta’minlashni o‘zining asosiy maqsadlari sifatida belgilagan. Isroil-Eron keskinligi fonida bu bayonotlar mintaqaviy siyosiy vaziyatni yanada taranglashtirishi mumkin.

Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy AQSH va Ukraina o‘rtasidagi muzokaralarda ijobiy o‘zgarishlar borligini ma’lum qildi. Uning ta’kidlashicha, ikki davlat vakillari bo‘lajak uchrashuv ustida ish boshlagan. Zelenskiy bu haqda 6 mart kuni o‘z videomurojaatida gapirdi. Undan so‘ng, Ukraina prezidentining shtab boshlig‘i Andrey Yermak AQSH Milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchisi Mayk Vals bilan telefon orqali suhbatlashganini va muzokaralar natijalari kelasi haftada e’lon qilinishi mumkinligini ma’lum qildi. Adolatli tinchlik sari qadam Andrey Yermak o‘zining ijtimoiy tarmoqdagi sahifasida Mayk Vals bilan telefon suhbati haqida alohida post yozdi. Unda, «Biz adolatli va mustahkam tinchlik yo‘lida keyingi qadamlarni muhokama qildik. Shuningdek, AQSH va Ukraina o‘rtasidagi ikki tomonlama munosabatlarda pozitsiyalarni moslashtirish haqida ham fikr almashdik», – deb yozadi Yermak. Zelenskiy o‘z videomurojaatida Bryusselda bo‘lib o‘tadigan Yevropa Ittifoqi sammiti oldidan qator xalqaro ishlar amalga oshirilganini ham ta’kidladi. Ukraina rahbari Gollandiya, Portugaliya, Sloveniya va Germaniya yetakchilari bilan muloqot qilib, ularga qo‘llab-quvvatlash uchun minnatdorlik bildirganini aytdi. AQSH Ukraina bilan razvedka ma’lumotlari almashishni to‘xtatdi Bu muzokaralar AQSHning Ukrainaga rus qo‘shinlari harakatlari haqidagi muhim razvedka ma’lumotlarini bermaslik haqida qaror qabul qilganidan keyin sodir bo‘lmoqda. Amerika Milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchisi Mayk Vals 6 mart kuni bu haqda shunday degan: «Biz orqaga qadam tashladik, vaqtinchalik tanaffus qildik va munosabatlarimizning barcha jihatlarini ko‘rib chiqyapmiz». Bu qaror Vashington va Kiyev o‘rtasidagi munosabatlardagi keskinlikni ko‘rsatmoqda. AQSH 4 mart kuni Ukrainaga harbiy yordamni vaqtincha to‘xtatgan edi. Zelenskiy esa muzokaralarga tayyor ekanini e’lon qildi va Ukraina bilan Amerika o‘rtasidagi sheriklik munosabatlarini saqlab qolish muhimligini qayd etdi. AQSH va Ukraina o‘rtasidagi muzokaralar yana jonlanayotgani ko‘zga tashlanmoqda. Zelenskiy va Yermak bildirishicha, AQSH va Ukraina o‘rtasida yangi uchrashuv o‘tkazish rejalashtirilmoqda va bu tinchlik muzokaralariga yo‘l ochishi mumkin. Biroq Vashingtonning Ukraina bilan razvedka ma’lumotlari almashishni to‘xtatishi, shuningdek, AQSH harbiy yordamining vaqtincha to‘xtatilishi Ukraina uchun jiddiy sinov bo‘lib qolmoqda. Bunga qanday yechim topilishi esa kelgusi haftadagi muzokaralarda oydinlashadi.

Eronlik mashhur xonanda Mehdi Yarrahi ayollar kiyinish qoidalariga qarshi norozilik sifatida kuylagan qo‘shig‘i uchun 74 darra qamchilandi. Bu haqda The Guardian xabar berdi. Yarrahi dastlab 2023 yil sentyabr oyida “Sizning ro‘molingiz” nomli norozilik qo‘shig‘ini chiqargani sababli 2024 yilda noqonuniy harakatlar uchun sudlangan edi. U qo‘zg‘olon paytida ham qo‘shiqlar yozgan, Instagramda 1 milliondan ortiq obunachisi bor. Keyinchalik Yarrahining bir yillik qamoq jazosi keyinchalik elektron bilakuzuk orqali uy qamog‘iga almashtirilgan edi va bu monitoring dekabr oyida yakunlanib, u ozodlikka chiqdi. Biroq, uchinchi tomon tomonidan to‘langan 15 milliard tuman (pul birligi) garov puli unga qaytarilishi 74 darra qamchilanish sharti bilan bog‘liq bo‘lib, jazo shu hafta ijro etildi. "Men 74 darra qamchilash jazosini olishga tayyorman va bu g‘ayriinsoniy qiynoqni qoralasam-da, uni bekor qilishni so‘ramayman", degan o‘shanda Yarrahi. O‘rta asrlardagi kabi kaltaklash haqidagi xabarlar Eron ijtimoiy tarmoqlarida keng noroziliklarga sabab bo‘ldi. "Mehdi Yarrahiyning kaltaklash jazosining ijro etilishi Eron ayollarini qo‘llab-quvvatlagani uchun qasosdir. Uning tanasidagi qamchi Eronning mag‘rur ayollariga va “Ayol, hayot, erkinlik” harakatining qudratli ruhiga berilgan qamchidir", dedi Tinchlik bo‘yicha Nobel mukofoti sovrindori Nargis Muhammadiy. Taniqli inson huquqlari faoli Masih Alinejad esa: “Ular urgan har bir qamchi ko‘proq ayollarning ro‘mol yechishiga sabab bo‘ladi. Yana ovozlar ko‘tariladi. Bu inqilobni hech narsa to‘xtata olmaydi. Bu rejim virusdek, tezda tarqaladi”, deya fikr bildirgan. 2024 yilda Eron sudlari tomonidan kamida 131 kishi 9957 darra qamchilash jazosiga hukm qilingan, deya xabar bermoqda Eronning Human Rights Activists News Agency nohukumat tashkiloti. Foto: Getty Images

AQSH prezidenti Donald Tramp Oq uyda G‘azoda o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga ko‘ra ozod qilinganlar guruhi bilan uchrashdi. «Garovga olinganlarning hammasini keyin emas, hoziroq ozod qiling, o‘ldirgan barcha odamlaringizning jasadlarini zudlik bilan qaytarib bering, aks holda tamom bo‘lasizlar. [...] Men Isroilga ishni yakunlash uchun barcha vositalarni beraman, aytganlarimni qilmaguningizcha Hamasning hech bir a’zosi xavfsizlikda bo‘lmaydi», — deb yozdi u o‘ziga tegishli Truth Social ijtimoiy tarmog‘ida. «Bu siz uchun oxirgi ogohlantirish! [Hamas] rahbariyatiga kelsak, hozir imkon borida G‘azoni tark etishning ayni payti. G‘azo aholisiga ham murojaat qilaman: sizni ajoyib kelajak kutmoqda, lekin garovga olinganlarni ushlab turish holatida emas. Agar shunday davom etsangiz, o‘lasiz. Aqlli qaror qabul qiling. Garovga olinganlarni hoziroq ozod qiling, yo‘qsa keyinroq buning badali jahannam bo‘ladi», — deya qo‘shimcha qildi u. Bu Trampning Hamasga birinchi tahdidi emas. Fevral oyi boshida Hamas garovga olinganlarni ozod qilishni to‘xtatib qo‘yish bilan tahdid qilganida, Tramp bunday holatda ular uchun «haqiqiy do‘zax boshlanishi»ni aytgandi. O‘shanda Hamasdagilar tahdidlar bilan gaplashishdan ma’no yo‘qligi, bu vaziyatni faqat murakkablashtirishini bildirgandi. Avvalroq Oq uy AQSH Hamas bilan garovga olinganlar bo‘yicha muzokaralar olib borayotganini tasdiqlagandi. Oq uy matbuot kotibi Kerolayn Livittning ma’lum qilishicha, Isroil bilan muzokaralar boshlanishidan oldin maslahatlashuvlar o‘tkazilgan. BBC manbalariga ko‘ra, Hamas va AQSH vakillari o‘rtasida ikkita uchrashuv bo‘lib o‘tgan. Nashr muxbiri Pol Adams bu aloqalarni noodatiy, ammo misli ko‘rilmagan deb atash mumkinligini ta’kidlagan. AQSH 1997 yildayoq Vashington tomonidan terrorchilik guruhi deb e’lon qilingan Hamas bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri hamkorlik qilmagandi. Agentlik ma’lumotlariga ko‘ra, o‘tgan yilning aprel oyida ham Bayden ma’muriyati vakillari bilan garovdagi amerikalik masalasini muhokama qilish uchun yana bir uchrashuv bo‘lib o‘tgandi. Hamas a’zosi va Qizil Xoch xodimi Rafahda garovga olinganlarni ozod qilish paytida, 22 fevral Isroil tomoni ta’kidlashicha, G‘azoda hamon 59 kishi garovda ushlab turilibdi, ulardan kamida 24 nafari halok bo‘lgani aytiladi. Garovdagilar orasida AQSHning bir necha fuqarosi ham bor. Vashington vakillarining Hamas bilan muzokaralari haqida birinchi marta Axios nashri xabar berdi. Uning ma’lumotiga ko‘ra, tomonlar Qatarda asirdagilar taqdirini, shuningdek, urushni to‘xtatish bo‘yicha kengroq kelishuvni muhokama qilish uchun uchrashgan. Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyahuning kanselyariyasi muzokaralar bo‘yicha «o‘z pozitsiyasini bildirgani»ni ma’lum qildi, biroq qo‘shimcha ma’lumot taqdim etilmagan.

Sahel – dunyodagi terrorizm markazi Afrikaning Sahel mintaqasi jahondagi eng xavfli hududlardan biriga aylanib, “global terrorizm markazi” sifatida belgilanmoqda. Bu haqda Global Terrorism Index (GTI) ma’lumotlariga asoslanib xabar berilmoqda. Mintaqa ekstremistik va qo‘zg‘olonchi guruhlar faoliyatining markaziga aylangan bo‘lib, 2019 yildan buyon u yerda sodir bo‘lgan qurolli to‘qnashuvlarda halok bo‘lganlar soni 10 barobarga oshgan. Saheldagi vaziyat va qurbonlar soni Sahel mintaqasi Sahara cho‘lining janubida joylashgan bo‘lib, Burkina Faso, Mali, Niger, Kamerun, Gvineya, Gambiya, Senegal, Nigeriya, Chad va Mavritaniya kabi 10 davlatni o‘z ichiga oladi. Ushbu hududga tashrif buyurgan 7,555 kishidan 3,885 nafari qurolli to‘qnashuvlar oqibatida halok bo‘lgan. Bu esa mintaqaning qanchalik beqaror ekanini ko‘rsatadi. Terrorizmning ta’rifi va asosiy sabablari GTI ma’lumotlariga ko‘ra, terrorizm – bu davlatga aloqador bo‘lmagan shaxs yoki guruh tomonidan siyosiy, iqtisodiy, diniy yoki ijtimoiy maqsadlarga erishish uchun qo‘rqitish, majburlash yoki vahima uyg‘otish orqali noqonuniy kuch va zo‘ravonlik ishlatish yoki tahdid qilishdir. Sahelda terrorizmning avj olishiga bir necha asosiy sabablar bor: Mintaqaning ijtimoiy va iqtisodiy zaifligi; Davlat boshqaruvining samarasizligi; Xavfsizlik kuchlarining yetarlicha faoliyat yurita olmasligi; Jamoatchilikning noroziligi va siyosiy beqarorlik. Mintaqadagi asosiy terrorchilik guruhlari Saheldagi hujumlar asosan ikki yirik terrorchilik tashkiloti tomonidan amalga oshirilmoqda: ISHID (Islamiy Davlat) – Sahel sho‘basi: Bu guruh 2020-2021 yillardagi davlat to‘ntarishlaridan so‘ng, ayniqsa Malida o‘z ta’sir doirasini kengaytirdi. Hozirda u Malidagi hududini ikki barobarga oshirgan va Burkina Faso hamda Niger bilan chegaralarda faoliyat olib bormoqda. Al-Qoida tarmog‘i: Mintaqadagi ikkinchi eng yirik guruh bo‘lib, u ham terrorchilik harakatlarini amalga oshirib kelmoqda. Bu guruhlar nafaqat bir-biriga, balki mintaqaviy hukumat kuchlariga ham qarshi kurash olib bormoqda. Ularning hujumlari fuqarolarga, harbiylarga va mahalliy rahbarlarga qarshi qaratilgan. Siyosiy beqarorlik va davlat to‘ntarishlari Sahel mintaqasida siyosiy beqarorlik hukm surib, bir necha yillar davomida bir nechta davlat to‘ntarishlari sodir bo‘ldi. GTI hisobotiga ko‘ra, 2020 yildan buyon oltita muvaffaqiyatli to‘ntarish ro‘y bergan: - Mali – 2 marta - Burkina Faso – 2 marta - Gvineya – 1 marta - Niger – 1 marta Hozirda ushbu mamlakatlarning barchasi harbiy hunta tomonidan boshqarilmoqda. Bunday vaziyat terrorchilik guruhlariga o‘z ta’sirini kengaytirish uchun qulay sharoit yaratmoqda. Mintaqaning kelajagi Mintaqashunoslar va xavfsizlik mutaxassislarining fikricha, Saheldagi beqarorlikning asosiy sababi hukumatlarning fuqarolar muammolariga yetarlicha e’tibor qaratmasligidir. Londonning SOAS universitetidagi mintaqashunos Folahanmi Aina ta’kidlaganidek, davlat va jamiyat o‘rtasidagi uzilish terroristik guruhlarning ta’sirini kuchaytirgan. Agar mintaqa hukumatlari barqarorlik va xavfsizlikni ta’minlash choralarini ko‘rmasa, terrorizm yanada avj olishi mumkin. Sahel hozirda jahon hamjamiyati uchun dolzarb masala bo‘lib, undagi xavfsizlik muammolari nafaqat Afrika, balki global miqyosda ham jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

CNN va The Telegraph manbalariga ko‘ra, AQSH prezidenti Donald Tramp ma’muriyatining yuqori lavozimli amaldorlari Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy va uning jamoasi bilan yashirin muzokaralar o‘tkazgan. Bu uchrashuvlar Oq uydagi ichki tortishuvlar fonida sodir bo‘lgan. Yashirin muloqotning tafsilotlari CNN manbalari ma’lum qilishicha, ushbu yashirin muloqotlarda Donald Tramp jamoasining bir qator yuqori lavozimli vakillari ishtirok etgan. Ular orasida AQSHning Ukraina bo‘yicha maxsus vakili Keyt Kellog ham bor. Uchrashuvlarda asosiy masala AQSH va Ukraina o‘rtasidagi munosabatlarni tiklash va barqarorlashtirish zarurati bo‘lgan. Tramp vakillari Ukraina hukumatiga muzokaralarni davom ettirish va Oq uy bilan aloqalarni normallashtirish muhimligini ta’kidlashgan. Ular, shuningdek, muzokaralarni Donald Trampning Kongressdagi chiqishidan oldin davom ettirishga chaqirgan. Bu chiqish 4 mart kuni bo‘lib o‘tgan. Britaniyaning ishtiroki va Zelenskiyning pozitsiyasi The Telegraph gazetasining yozishicha, Britaniya bosh vaziri Key Starmer ham AQSHning Ukrainaga harbiy yordamni to‘xtatish bo‘yicha rejalari haqida ma’lumotga ega bo‘lgan. U bu vaziyatdan kelib chiqib, Vladimir Zelenskiyni “ortiga chekinishga va kechirim so‘rashga” ko‘ndirishga urinishni maqsad qilgan. Donald Trampning Kongressdagi chiqishidan bir kun oldin, 4 mart kuni, Vladimir Zelenskiy X ijtimoiy tarmog‘ida bayonot berdi. U o‘z chiqishida Oq uydagi mojarodan afsusda ekanligini bildirdi hamda Amerika prezidentining “kuchli rahbarligida” muzokaralar olib borishga tayyor ekanligini tasdiqladi. Tramp jamoasi va Ukraina rahbariyati o‘rtasidagi yashirin muzokaralar AQSH-Ukraina munosabatlaridagi muhim jarayonlardan biri sifatida baholanmoqda. Bu uchrashuvlar Vashington va Kiyev o‘rtasidagi siyosiy munosabatlarning qay darajada noyob va nozik ekanligini ko‘rsatib turibdi. Hozircha mazkur muloqotlarning aniq natijalari ma’lum emas, biroq ular kelgusidagi AQSH-Ukraina hamkorligiga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

AQSH prezidenti Donald Tramp Ukraina bilan tinchlik muzokaralari o‘tkazilsa va «ishonchni mustahkamlash choralari» amalga oshirilsa, harbiy yordamni qayta tiklash masalasini ko‘rib chiqishga tayyor. Bu haqda Oq uy milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchisi Maykl Uolts ma’lum qildi, deb xabar berdi Reuters.. Tinchlik muzokaralari harbiy yordam taqdiri uchun muhim Uoltsning ta’kidlashicha, agar tomonlar muzokaralarga harakat qilib, jarayonni muayyan natijalarga olib kelishsa, Tramp Ukrainaga ajratiladigan harbiy yordamni qayta tiklash bo‘yicha qaror qabul qilishi mumkin. "Agar biz muzokaralarni boshlab, ularni muvaffaqiyatli yakunlay olsak hamda ishonchni mustahkamlash uchun ba’zi choralarni ko‘rsak, prezident ushbu masalada ijobiy qaror qabul qilishga tayyor bo‘ladi", — dedi Uolts. Shuningdek, u Qo‘shma Shtatlar Ukraina bilan uchrashuv joyi va sanasini muhokama qilayotganini bildirdi. Ukraina tomonining pozitsiyasi va Zelenskiyning javobi Eslatib o‘tamiz, 3 mart kuni Donald Tramp Ukraina uchun harbiy yordamni vaqtincha to‘xtatish to‘g‘risida qaror chiqargan edi. Keyin esa 4 mart kuni Kongress oldida qilgan chiqishida Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiydan muzokaralarga tayyorligini bildiruvchi maktub olganini e’lon qildi. Uolts ushbu xatni “yaxshi va ijobiy birinchi qadam” sifatida baholadi. AQSH hozirda Ukraina bilan ishonchni mustahkamlash bo‘yicha choralar ustida ishlayotganini va bu jarayon keyinchalik Rossiya bilan ham muhokama qilinishini ma’lum qildi. Biroq, Vladimir Zelenskiy 28 fevral kuni Oq uyda bo‘lib o‘tgan uchrashuv kutilgan natijalarni bermaganini aytib, noroziligini bildirgan edi. "Bu uchrashuv umid qilingan natijalarni bermadi. Bu voqeaning ro‘y bergani juda achinarli. Hamma narsani to‘g‘rilash vaqti keldi. Biz kelajakdagi hamkorlik va muloqotning konstruktiv bo‘lishini istaymiz", — deb yozdi Zelenskiy o‘zining bayonotida. Shunga qaramay, Ukraina prezidenti AQSH bilan foydali qazilmalar sohasida hamkorlik qilish bo‘yicha kelishuv imzolashga tayyorligini bildirgan. U, shuningdek, urushni tezroq tugatish uchun faol harakat qilishga tayyor ekanini ta’kidlagan. Kelajakdagi munosabatlar qanday shakllanadi? Hozircha AQSH va Ukraina o‘rtasidagi muzokaralarning qaysi yo‘nalishda davom etishi aniq emas. Tramp administratsiyasi tinchlik muzokaralarining boshlanganini ko‘rish va amaliy qadamlar qo‘yilishini kutmoqda. Ukraina esa Qo‘shma Shtatlar bilan hamkorlikni mustahkamlash va urushni imkon qadar tezroq tugatish tarafdori ekanini bildirgan. Bu jarayon qanday rivojlanishi va AQSHning harbiy yordami haqidagi yakuniy qaror qachon qabul qilinishi hozircha mavhumligicha qolmoqda.

Klub 2026 yil oxirida ishga tushirilishi rejalashtirilgan hashamatli mehmonxona bo‘yicha Radisson Hotel Group bilan tuzgan hamkorlik shartnomasi haqida e’lon qildi. Mehmonxona nomi "Etixad" kampusi ostidan oqib o‘tuvchi Medlok daryosidan ilhomlanib, The Medlock deb ataladi. Yil davomida faoliyat ko‘rsatadigan ushbu hashamatli mehmonxona "Etixad" stadioni va Co-op Live'dagi tadbirlarga tashrif buyuruvchi musiqa va sport muxlislari, shuningdek, kampus va Manchesterni ziyorat qilayotgan mehmonlar uchun qulay va shinam maskan bo‘ladi. Yuqori toifali mehmonxona Radisson Blu tarmog‘iga qo‘shiladi va klubning Etihad kampusidagi 300 mln funt sterlinglik loyihasining tarkibiy qismiga aylanadi. Manba: mancity.com

Vengriyaning Seksard shahrida noodatiy va qiziqarli voqea – qabr qazish bo‘yicha 18-xalqaro chempionat bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu musobaqa mamlakatning Qabr qazuvchilar uyushmasi tomonidan aniq reja va tartib asosida tashkil etildi. Tadbir kasb sohasi nufuzini oshirishga xizmat qildi. Musobaqada ishtirokchilar ikki kishilik jamoalar shaklida qatnashdi. Ularga ikki soat vaqt berildi. Shu vaqt ichida har bir jamoa 200x80 santimetr o‘lchamda va 160 santimetr chuqurlikda qabr qazishi kerak edi. Ushbu qoidalar ishtirokchilardan nafaqat mahorat, balki diqqat va tezkorlikni ham talab qildi. Chempionat yakunida Parakletosz Nonprofit jamoasi g‘olib deb topildi. Bu jamoa ketma-ket ikkinchi yil chempionlikni qo‘lga kiritdi, bu ularning puxta tayyorgarligi va kasbiy darajasining yuqori ekanligini ko‘rsatdi. Tashkilotchilarning ta’kidlashicha, bunday musobaqalar kasb nufuzini oshirish bilan birga, yosh avlodni professional mutaxassislar bilan yaqindan tanishtiradi. Shuningdek, ishtirokchilarga jamoaviy hamkorlik va sog‘lom raqobat muhitida ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bu tadbirlar kasbiy malakani oshirish va sohani yanada rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega.

Ozarbayjonda 2025 yil iyul oyidan boshlab qarindoshlar nikohi qonun bilan taqiqlanganidan so‘ng to‘ylar soni sezilarli darajada kamaydi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Masalan, iyun oyida 5 mingdan ortiq nikoh qayd etilgan bo‘lsa, iyul oyida bu ko‘rsatkich 2 694 taga tushdi. Mutaxassislar bu o‘zgarishlarni yaqindan qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlarni taqiqlovchi qonunning kuchga kirishi bilan bog‘lamoqda. Qonunga ko‘ra, umumiy bobosi yoki buvasi bo‘lgan aka-uka va opa-singil farzandlari, shuningdek, biologik qarindosh bo‘lgan amakivachchalar va xolavachchalar o‘rtasida nikoh to‘liq man etilgan. Ushbu qonunning asosiy maqsadi genetik nuqsonlar bilan tug‘iladigan bolalar sonini kamaytirish va sog‘lom avlodni ta’minlashdir. Tibbiyot mutaxassislari ta’kidlaganidek, qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlar ko‘pincha irsiy kasalliklar yuzaga kelishiga sabab bo‘ladi, bu esa kelajak avlod sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ozarbayjon Adliya vazirligining ma’lumotlariga ko‘ra, 2025 yilning yanvaridan iyuligacha mamlakatda 12 146 ta ajrim holati qayd etilgan, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilga nisbatan biroz kamaygan. Har 1000 kishi hisobiga ajrimlar darajasi 2,1 dan 2,0 ga tushgan. Yangi qonunga muvofiq, nikoh tuzish uchun ariza berayotgan shaxslar qarindoshlik darajasini aniqlash maqsadida tug‘ilganlik haqidagi guvohnoma hamda ota-onalarining hujjatlarini taqdim etishlari shart. Agar qonun buzilishi aniqlansa, bunday holatlar uchun ma’muriy yoki jinoiy javobgarlik belgilanadi. Ushbu qoidalar sog‘lom va barqaror jamiyat qurishga xizmat qiladi.

London shahrida tarixdagi eng yirik namoyishlardan biri bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, taxminan 1,5 million kishi «Qirollikni birlashtir» shiori ostida ko‘chalarga chiqdi. Ushbu katta aksiya Temza daryosining janubiy sohilida joylashgan Sazerk tumanida boshlandi. Namoyishchilar poytaxt markaziga yo‘nalib, Uaytholl hukumat binosi tomon harakat qilishdi. Ular Vestminster ko‘prigidan o‘tib, asosiy yig‘ilish joyi bo‘lgan bosh vazir Kir Starmerning qarorgohi oldidagi ko‘chada to‘plandi. Tashkilotchilarning ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu yirik harakatni English Defence League harakati asoschisi Tommi Robinson uyushtirgan. London ko‘chalarida yig‘ilgan odamlar turli plakatlar, shiorlar va da’vatlar bilan chiqish qildi. Kuzatuvchilar ta’kidlashicha, bu namoyish Buyuk Britaniyaning siyosiy jarayonlariga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shuningdek, namoyish nafaqat ishtirokchilar soni bilan, balki uyushganligi va siyosiy rang-barangligi bilan ham tarixiy voqea sifatida e’tirof etildi. Bu harakat mamlakatdagi siyosiy muhitda yangi davr boshlanishiga sabab bo‘lishi kutilmoqda. London aholisi tomonidan keng qo‘llab-quvvatlangan ushbu namoyish siyosiy faollik va birlashishning yorqin namunasi bo‘ldi.

Fransiyada prezident Emmanuel Makronning faoliyatiga nisbatan yangi impichment jarayoni boshlandi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Parlamentda 104 nafar deputat ushbu tashabbusni qo‘llab-quvvatlab, respublika prezidentiga nisbatan ishonchsizlik masalasini rasmiy kun tartibiga kiritdi. “Insoumise France” partiyasi raisi Matild Pano ta’kidlashicha, 10 sentyabr kuni mamlakat bo‘ylab o‘tkazilgan ommaviy norozilik namoyishlaridan so‘ng ekologlar va kommunistlar bilan birgalikda 104 deputat Makronga impichment e’lon qilish tashabbusini imzoladi. Unga ko‘ra, prezident o‘z lavozimidan iste’foga chiqishi lozim. 10 sentyabr kuni “Hammasini yoping” shiori ostida Fransiya bo‘ylab yirik namoyishlar o‘tkazildi. Norozilar hukumatning iqtisodiy siyosatini tanqid qilib, byudjetni qisqartirishga qarshi chiqdi. Namoyishlar davomida ko‘chalar to‘silib, chiqindi qutilari yoqildi va politsiya bilan to‘qnashuvlar yuz berdi. Parlamentdagi ovoz berishda 364 deputat qarshi ovoz bergan bo‘lsa, 194 nafari hukumatga ishonchsizlik bildirdi. Natijada bosh vazir Fransua Bayru hukumati iste’foga chiqdi. Namoyishlardan so‘ng mamlakatning ko‘plab shaharlarida fuqarolar ommaviy yig‘ilishlar va ko‘cha bayramlari o‘tkazdi. Bu siyosiy vaziyat aholining diqqatini jalb qilganini ko‘rsatmoqda. Hozirda Fransiyadagi siyosiy inqirozning rivojlanishi va Makronning lavozimda qolishi yoki iste’foga chiqishi nafaqat mahalliy, balki xalqaro hamjamiyat tomonidan ham diqqat bilan kuzatilmoqda.

Tailandda 21 yoshli erkak 11 oylik qizini jonli efirda osib o‘ldirdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda The Mirror nashri xabar berdi. Hodisa Facebook ijtimoiy tarmog‘idagi jonli videotranslyatsiya vaqtida sodir bo‘lgan. Erkak avval qizini osib o‘ldirgan, so‘ngra o‘z joniga qasd qilgan. Ushbu voqea jamoatchilik orasida katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. Politsiya xodimlari ota va qizning jasadini Pxuketdagi tashlandiq mehmonxonada topdi. Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, erkakning bu qotillik harakati uning rafiqasi bilan yuzaga kelgan nizo sabab bo‘lgan. Hodisa ota-ona va oila munosabatlaridagi muammolarni yana bir bor ochib berdi. Bu voqea ota-onalar va oilalarga internet va ijtimoiy tarmoqlardagi xavflarga nisbatan ogohlikni oshirish zarurligini ko‘rsatmoqda. Jonli efirda bunday nopok harakatlarni namoyish qilish psixologik va ijtimoiy salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Hozirda voqea Pxuketdagi huquq-tartibot organlari tomonidan tergov qilinmoqda. Ota-onalarga farzandlarining xavfsizligini ta’minlash, internetda ehtiyotkorlik bilan harakat qilish hamda oilaviy muammolarni hal etish muhimligi yana bir bor eslatilmoqda.

AQSH Mudofaa ilg‘or tadqiqot loyihalari agentligi (DARPA) inson qon tanachalarini yangilashga qaratilgan Smart-Red Blood Cells (Smart-RBC) dasturini taqdim etdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Ushbu loyiha sintetik biologiya texnologiyalari yordamida modifikatsiyalangan qizil qon hujayralarini yaratishga yo‘naltirilgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, Smart-RBC dasturining asosiy maqsadi — fiziologik signallarni aniqlay oladigan, tez va samarali qaror qabul qiladigan, shuningdek ularga javob bera oladigan “aqlli” qon hujayralarini ishlab chiqishdir. Bu hujayralar og‘ir sharoitlarda organizmning hayotiy funksiyalarini saqlashga, qonning holatini barqaror tutishga va jarohat yoki stress paytida insonning omon qolish imkoniyatlarini oshirishga yordam beradi. DARPA tomonidan berilgan ma’lumotlarga ko‘ra, Smart-RBC hujayralari uchta asosiy vazifani bajaradi: birinchidan, biomarkerlarni aniq aniqlash; ikkinchidan, ma’lumot asosida tez va oqilona qaror qabul qilish; uchinchidan, metabolik hamda fiziologik jarayonlarga ta’sir qiluvchi zarur molekulalarni ishlab chiqarish. Loyihaning dastlabki bosqichida jismoniy barqarorlikni ta’minlash va qonning qotib qolish jarayonini (gemostaz) mustahkamlashga e’tibor qaratiladi. Kelajakda Smart-RBC hujayralari termoregulyatsiya, universal qon mosligi va yuqori balandliklarda ham samarali ishlash imkoniyatlariga ega bo‘lishi rejalashtirilgan. Loyiha jami 36 oy davom etadi va ikki bosqichdan iborat. Birinchi bosqichda tadqiqotchilar ildiz hujayralarining differensiyalash jarayonida sintetik sxemalarni integratsiya qilish va ularning yetuk qizil qon hujayralarida funksional holatini saqlab qolish imkoniyatini o‘rganadilar. Ikkinchi bosqichda tizimlarni takomillashtirish, ularning samaradorligini sinovdan o‘tkazish va real sharoitlarda namoyish qilish ko‘zda tutilgan. Hozirda loyiha dastlabki bosqichda bo‘lib, inson organizmining omon qolish, chidamlilik va qiyin sharoitlarga moslashish qobiliyatini sezilarli darajada oshirishga qaratilgan. Shu bilan birga, Pentagon sintetik biologiya sohasidagi ilg‘or va strategik tadqiqotlarga katta mablag‘ ajratayotganini ko‘rsatmoqda.

Florida shtatida yuk mashinasi ishtirokidagi baxtsiz hodisa natijasida uch kishi halok bo‘ldi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu voqea Hindistondan kelgan haydovchi Harjinder Singx boshqaruvidagi yuk mashinasida sodir bo‘lgan. Hozirda Harjinder Singx qamoqda saqlanmoqda va unga qotillik ayblovi qo‘yilgan. Ushbu hodisadan so‘ng AQShda yashovchi hindistonlik haydovchilarga nisbatan bosim kuchaygan. Ba’zi haydovchilar ayrim shtatlarga borishdan cho‘chiyapti, boshqalari esa yo‘lda haqorat va tahqirlarga uchramoqda. Hindistonlik haydovchilar AQSh yuk tashish sohasida muhim o‘rin tutadi. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ularning 750 mingdan 150 ming nafari yuk mashinasi haydovchisi sifatida faoliyat yuritmoqda. Mutaxassislar bir kishining xatosi butun jamoaga nisbatan adolatsizlik ekanligini ta’kidlamoqda. Ularning fikricha, muammoni hal qilish uchun til bilimi va litsenziya qoidalari adolatli va aniq tartibga solinishi zarur. Shunday qilib, barcha haydovchilarga teng munosabatda bo‘lish muhimdir.

Farg‘ona viloyatining Buvayda tumanida yashovchi 130 yoshli Huwaydo Umarova (Toshmatova) O‘zbekiston tarixida eng keksa inson sifatida rasmiy ravishda tan olindi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda Adliya vazirligi ma’lum qildi. Vazirlik tomonidan “Hech bir shaxs hujjatsiz qolmaydi” aksiyasi doirasida tumanning “Qoraqum” mahallasida o‘tkazilgan ro‘yxatlash ishlari vaqtida Huwaydo momoning tug‘ilgan sanasi hujjatlarda qayd etilmagani aniqlangan. Buvayda tumani Adliya bo‘limining arizasi asosida fuqarolik ishlari bo‘yicha Qo‘qon tumanlararo sudining sayyor majlisida mazkur masala ko‘rib chiqildi. Sud qaroriga ko‘ra, Huwaydo Umarova 1895 yil 1-yanvarda Buvayda tumanida tug‘ilgani rasmiy tasdiqlandi. Shu tariqa, Huwaydo momo hozirda O‘zbekistonda eng yoshi ulug‘ shaxs sifatida e’tirof etildi. Adliya vazirligi bildirishicha, endilikda u Ginnes rekordlar kitobiga dunyodagi eng keksa inson sifatida kiritilishi mumkin. Eslatib o‘tamiz, ilgari Huwaydo momo haqida turli xabarlar mavjud bo‘lgan, ammo uning yoshini tasdiqlovchi rasmiy hujjatlar bo‘lmagan. Sud qaroridan so‘ng bu ma’lumot qonuniy kuchga ega bo‘ldi. Voqealar rivojini kuzatishda davom etamiz.