O‘zbekistonda ijtimoiy tarmoqlar va maxsus guruhlar, xususan “Potrebitel.uz” jamoasi, poytaxt aholisi orasida elektr energiyasi ta’minotining beqarorligi bo‘yicha shikoyatlar sonining keskin oshganini qayd etmoqda. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Ko‘p soatlab uzilishlar, kuchlanishning keskin o‘zgarishi natijasida qimmatbaho maishiy texnika ishdan chiqishi holatlari deyarli kundalik holga aylangan. Vaziyat tahlili shuni ko‘rsatadiki, shahar energetika infratuzilmasi, asosan o‘tgan asrda yaratilgan qism, o‘z imkoniyatlarining chegarasida ishlamoqda.
Mavjud transformator podstansiyalari va kabel tarmoqlari zamonaviy yirik shaharning talablariga javob bermaydi. Muammo shahar qurilishi tezlashgani sayin yanada kuchaymoqda.
Butun Toshkent bo‘ylab katta hajmdagi turar joy va tijorat majmualari qurilmoqda, bu esa eskirgan tarmoqlarga qo‘shimcha, ko‘pincha tanazzulga olib keluvchi bosimni oshirmoqda. Mazkur vaziyat fonida ekspertlar va jamoatchilik orasida yangi qurilishlarga vaqtinchalik moratoriy joriy etish masalasi ko‘tarilmoqda.
Bu chora shaharning energetika tizimini chuqur modernizatsiya qilish va quvvatlarni kengaytirish uchun zarur vaqtni ta’minlashga xizmat qiladi. Taklifning mantiqi shundaki, shahar rivojlanish sur’ati infratuzilma imkoniyatlari bilan muvofiqlashtirilishi lozim.
Poytaxt hokimiyati va “Hududiy elektr tarmoqlari” aksiyadorlik jamiyati kabi mas’ul idoralardan rasmiy izohlar hozircha bir xilda emas. Texnik qiyinchiliklar tan olinayotgan bo‘lsa-da, ular ko‘pincha uzoq muddatli investitsiyalar va zich shahar qurilishi sharoitida uskunalarni almashtirishning murakkabligini ta’kidlamoqda.
Qurilish ishlarining tezligi dunyo tajribasi bilan ziddiyatda bo‘lib qolmoqda. Masalan, AQShda har qanday katta qurilish loyihasi energiya kompaniyalari bilan quvvat yetarliligi bo‘yicha kelishuv bosqichidan o‘tadi.
Ko‘pincha qurilish ruxsatnomasi tarmoqlarni kengaytirishga moliyaviy hissa qo‘shish majburiyati bilan bog‘lanadi. Ushbu amaliyot tizimli muammolarning oldini olishga yordam beradi, hozir Toshkentda yuzaga kelgan holatlar kabi.
Toshkent oldida strategik tanlov turibdi: qurilish shiddatini davom ettirib, energetika inqirozini va ijtimoiy zo‘riqishni kuchaytirish yoki yangi obyektlarga ruxsat berishni to‘xtatib, infratuzilmani shahar ehtiyojlariga moslashtirish. Elektr energiyasi yo‘qotishlari tarmoqlarning yuklanish darajasiga bevosita bog‘liq.
Nominal yukdan oshib ketganda yo‘qotishlar chiziqli emas, balki kvadratga bog‘liq tarzda oshadi. Bu degani, masalan, tarmoq yukini 20 foizga oshirish energiya yo‘qotilishini 44 foizga ko‘paytiradi.
Natijada simlar va uskunalar ortiqcha qizib, ularning eskirish tezlashadi va avariyalar xavfi ortadi.
