O‘zbekistonning so‘nggi ikki asrdagi eng katta sinovlaridan biri paxta sanoati bilan bog‘liqdir. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Chor Rossiyasidan boshlab Sovet Ittifoqi davriga va mustaqillik yillarigacha paxta siyosati mamlakatning siyosiy, ekologik va ijtimoiy hayotida chuqur iz qoldirdi. XIX asrdan boshlab, arzon xomashyo manbai izlagan imperiyalar O‘zbekistonni paxta plantatsiyasiga aylantirdi.
Ayniqsa, Sovet davrida paxtachilik kampaniyasi mafkuraviy tus olib, respublika bo‘ylab keng dalalar tashkil etildi. Bu jarayonda majburiy mehnat va zaharli kimyoviy vositalardan foydalanish jiddiy muammolarni keltirib chiqardi.
Majburiy mehnat milliy fojia sifatida namoyon bo‘ldi. Talabalar, o‘quvchilar, hatto bolalar sentabrdan dekabrgacha paxta terimiga safarbar qilindi.
Ta’lim tizimi to‘xtatilib, o‘qituvchilar va shifokorlar dala ishlariga jalb qilindi. Natijada yosh avlod ta’limdan chetda qoldi, shuningdek, sog‘liq bilan bog‘liq muammolar kuchaydi.
Paxta yetishtirishda haddan tashqari sug‘orish siyosati Orol dengizining qurishiga sabab bo‘ldi. Sirdaryo va Amudaryodan millionlab kub metr suv tortilishi natijasida dunyoning eng yirik suv havzalaridan biri bo‘lgan Orol dengizi fojiali tarzda yo‘qoldi.
Bu ekologik inqiroz mintaqaga katta zarar yetkazdi. Prezident Shavkat Mirziyoyev hokimiyatga kelganidan so‘ng majburiy mehnatga barham berildi.
2017 yildan boshlab talabalar, o‘qituvchilar va tibbiyot xodimlarining paxta terimiga jalb qilinishi qat’iy taqiqlandi. Paxta siyosatining total nazorat vositasi sifatidagi roli sekin-asta tugatildi.
Bu o‘zgarishlar mamlakatda inson huquqlari va ta’lim sohasidagi muhim qadam hisoblanadi.
