Filippin sobiq prezidenti Rodrigo Duterte hibsga olindi

Filippinning sobiq prezidenti Rodrigo Duterte Manila xalqaro aeroportida politsiya tomonidan Xalqaro jinoiy sud (XJS) buyrug‘i asosida hibsga olindi. Bu haqda AFP agentligi mamlakat prezident devoni bayonotiga tayanib xabar berdi.

Duterte nega hibsga olindi?

Xalqaro jinoiy sud Duterteni prezidentlik davrida olib borgan giyohvand moddalar savdosiga qarshi operatsiyalar bilan bog‘liq ehtimoliy jinoyatlar yuzasidan tergov ostiga olgan.

Filippindagi huquq himoyachilari ma’lumotlariga ko‘ra, giyohvand moddalarga qarshi kurash bahonasida minglab odamlar, jumladan, giyohvandlikka hech qanday aloqasi bo‘lmagan fuqarolar ham sudsiz qatl qilingan.

Duterte bir necha bor giyohvand moddalar sotuvchilarini jismoniy jazolashga chaqirgan va shaxsan uch kishini o‘ldirganini tan olgan. Uning boshqaruv davrida mamlakatda xavfli ma’muriy qatllar to‘lqini boshlangan va bu xalqaro hamjamiyat tomonidan qattiq tanqid qilingan.

Hibsga olish jarayoni

Manbalarga ko‘ra, Manila xalqaro aeroportida interpol XJS buyrug‘ining rasmiy nusxasini olgan va shu asosda sobiq prezidentni hibsga olgan.

Duterte qisqa muddatli tashrifdan so‘ng Hongkongdan qaytib kelgan, u Cathay Pacific aviakompaniyasi samolyotida Manilaga yetib kelgan paytida qo‘lga olingan.

Filippin hukumati va advokatlar munosabati

Sobiq prezidentning advokatlari Dutertening hibsga olinishini noqonuniy deb baholadi va bu holatga qarshi chiqishmoqda. Reuters agentligi xabar berishicha, Filippin politsiyasi Dutertening qaytishiga oldindan tayyorgarlik ko‘rgan va aeroportlarda kuchli xavfsizlik choralari ko‘rilgan.

Filippin va Xalqaro jinoiy sud o‘rtasidagi munosabatlar

Duterte prezidentlik davrida Filippinni 2019 yilda Xalqaro jinoiy suddan chiqarib yuborgan. Biroq sud ushbu qarorgacha sodir etilgan jinoyatlar yuzasidan yurisdiksiyaga egaligini ma’lum qilgan.

Rasmiy tergov 2021 yilda boshlangan, biroq Filippin hukumati giyohvand moddalarga qarshi amaliyotlar yuzasidan ichki tergov o‘tkazishini aytganidan so‘ng XJS ishni vaqtincha to‘xtatgan.

Ammo 2023 yil iyulda besh nafar sudyadan iborat XJS hay’ati Filippin rasmiylarining e’tirozlarini rad etdi va ish qayta tiklandi.

Duterteni nima kutib turibdi?

Hozircha Dutertening taqdiri noma’lum. Sud jarayoni qanday kechishi va Filippin hukumati Duterteni xalqaro tribunalga topshirarmi-yo‘qmi, bu borada hali rasmiy qaror chiqarilmagan.

Shu bilan birga, bu voqea Filippinda siyosiy va huquqiy jihatdan jiddiy o‘zgarishlar keltirib chiqarishi mumkin.

Dutertening xalqaro sud oldida javobgarlikka tortilishi Filippin va xalqaro huquq tizimi uchun tarixiy voqea bo‘lishi mumkin. Unga qarshi ishning qanday yakun topishi esa butun dunyoda katta qiziqish bilan kuzatilmoqda.