2020 yilda boshlangan koronavirus pandemiyasi nafaqat jahon iqtisodiyotiga, balki inson miyasining faoliyatiga ham katta ta’sir ko‘rsatdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Yangi ilmiy tadqiqotlarga ko‘ra, pandemiya davrida sog‘lom insonlarning miyalari tezroq qariganligi aniqlangan. Bu holat kasallangan yoki kasallanmagan barcha odamlarning neyrologik holatida o‘xshash o‘zgarishlar yuz berganini ko‘rsatadi.
Tadqiqotda 15 334 nafar sog‘lom kattalarning miya skanerlari tahlil qilindi. Ishtirokchilarning o‘rtacha yoshi 63 yosh bo‘lib, ularning miyalaridagi o‘zgarishlar pandemiya davrida qaysi sohalarda yuzaga kelgani o‘rganildi.
Mashinali o‘rganish usullari yordamida koronavirusni boshdan kechirganlarning miyalari 5,5 oy tezroq qariganligi aniqlandi. Kognitiv testlar natijalari esa shuni ko‘rsatdiki, pandemiya davrida miyaning faoliyati asosan kasallanganlar orasida pasaygan.
Bu o‘zgarishlar ayniqsa erkaklar, qariyalar va notinch oilalar a’zolarida ko‘zga tashlandi. Olimlar shuningdek, emlanishning miyaga ta’sirini ham o‘rgandilar, ammo emlangan va emlanmaganlar o‘rtasida sezilarli farq topilmadi.
Mutaxassislar koronavirusning inson miyasiga ta’siri iqtisodiy va ijtimoiy omillar bilan chambarchas bog‘liq ekanini ta’kidlamoqda. Pandemiya aholining ruhiy salomatligiga, stress darajasiga va ijtimoiy aloqalarga ta’sir qilgan.
Shu bois, insonlarning emotsional holatini yaxshilash, stressni kamaytirish va ijtimoiy munosabatlarni mustahkamlash bo‘yicha chora-tadbirlar muhim ahamiyat kasb etadi. Xulosa qilib aytganda, pandemiya inson miyasi uchun yangi sinov bo‘ldi.
Bu borada olib borilgan ilmiy tadqiqotlar asosida har bir insonning sog‘lig‘ini muhofaza qilish va jamiyat farovonligini ta’minlashga qaratilgan aniq va samarali choralar ko‘rilishi zarur. Bu nafaqat joriy vaziyatni yaxshilash, balki kelajakda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammolarning oldini olishda ham muhimdir.
